Μόλις "άρθηκε" το απαγορευτικό!

 

Διαβάζω σε ιστοσελίδα ειδήσεων: "Προπαραμονή Χριστουγέννων και μόλις άρθηκε το απαγορευτικό (...)".

Η σημασία της καλής γνώσης και της καλής χρήσης της γλώσσας είναι ουσιώδης. Όχι μόνο για να καταλαβαινόμαστε κατά την ιδιωτική μας επικοινωνία με οποιουσδήποτε, αλλά πολύ περισσότερο και για πολλούς λόγους, στην δημόσια έκφρασή μας, και κυρίως:

• Για να μην αυθαιρετούμε πέραν των εσκαμμένων
• Για να μην αποτελούμε αρνητικό παράδειγμα
• Για να μην καταντούμε σαν την Μαντάμ Σουσού, παριστάνοντας ότι γνωρίζουμε πράγματα με τα οποία δεν έχουμε σχέση.
• Για να αποφεύγουμε την γελοιοποίησή μας

Η αποφυγή του αρνητικού ενδεχομένου σχετικά με την εκτίμηση προς το πρόσωπό μας [για τις γνώσεις μας], δεν μας στερεί ασφαλώς την δυνατότητα να εκφρασθούμε ποιητικά, λογοτεχνικά, ή δημιουργικά, όπου υπάρχει αυτό το περιθώριο.

Αλλά, είναι κοινώς γνωστό πως δεν υπάρχει ελληνική λέξη "άρθηκε". Την δημιουργία αυτή θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε "νεολογιστικό πικασσισμό" [παραπέμποντας στην απάντηση του ζωγράφου προς τον Χίτλερ: Θυμηθείτε, πως όταν ο Χίτλερ εθαύμασε τον πίνακα "Γκουέρνικα" που παρίστανε θηριωδίες, ερώτησε τον μεγάλο ζωγράφο αν το έργο αυτό είναι δικό του. Κι εκείνος του άπαντησε "Όχι. Είναι δικό σας"].

Ο λεκτικός τύπος "άρθηκε" αποτελεί αδόκιμη και απαράδεκτη εκδημοτικοποίηση του παθητικού αορίστου (ήρθη) του ρήματος (της αρχαίας Ελληνικής) "αίρω" [που θα πεί ανακαλώ, σηκώνω, καταργώ κλπ].

Το ρήμα αυτό, στην καθομιλουμένη και πολύ περισσότερο στην δημοτική, δεν απαντάται αυτούσιο, εκτός από τα παράγωγά του (άρση, κάθαρση) ή σε περιπτώσεις επιστημονικής ορολογίας. Τυχόν χρήση του ρήματος αυτού στην δημοτική είναι οπωσδήποτε ελλειπτική και οι συχνότερες εμφανίσεις του, χωρίς να ξενίζει η χρήση τους, είναι ο ενεστώτας ενεργητικής και παθητικής φωνής (αίρω, αίρομαι), ο παθητικός μέλλων (θα αρθώ/αρθείς/αρθεί) και η υποτακτική παθητικού αορίστου (να αρθεί), εκδημοτικοποιημένοι ασφαλώς.

Ενεργητική φωνή            Παθητική φωνή                 Μέση φωνή

Ενεστώς: Αίρω                    Αίρομαι
Πρτ:       ήρον                      Ηρόμην
Μελλων: αρώ                      Αρθήσομαι                        Αρούμαι
Αόριστος: ήρα                    Ήρθην                                Ηράμην
Παρακ. ήρκα                     ΄Ηρμαι
Υπερσ:. ήρκειν                   Ήρμην

Είναι άγνωστο το γιατί ο συντάκτης, προκειμένου να δηλώσει την λήξη του σήματος για την απαγόρευση του απόπλου των πλοίων [που είχε επιβληθεί λόγω καταστάσεως της θαλάσσης], προτίμησε να δημιουργήσει τον προκλητικά κακόηχο τύπο "άρθηκε", και δεν αρκέστηκε σε μια ισοδύναμη και αποδεκτή διατύπωση.