Οι χαρακτήρες και η ωριμότητα του ζευγαριού

 
Ετούτο είναι ένα γράμμμα, που απευθύνθηκε κάποτε σε ένα αγαπημένο ζευγάρι σαν έπαψε να συνεννοείται. Τους έγραψα, σαν μητέρα, και για τους δυό τους,  κι όχι σαν συνήγορος του ενός. Ξεδίπλωσα την στοργή μου γι' αυτούς, και τώρα εδώ παραθέτω τα κυριότερα σημεία από εκείνο το "έδος οδύνης"(*),  μια και θαρρώ, πως ετούτο το θέμα αφορά όχι μόνο αγαπημένους, ή πελάτες ενός δικηγορικού γραφείου, αλλά και τον καθένα μας, που μπορεί να βρεθεί σε μια κρίσιμη καμπή στην συμπεριφορά και στις παρανοήσεις του.


Γνωρίζω, από πείρα τόσων χρόνων στο επάγγελμα και στις διαφορές των ανθρώπων, πως κάθε δυσαρμονία στη συνεννόηση ενός ζευγαριού, έχει άμεσο αντίκτυπο στα παιδιά, όπου υπάρχουν παιδιά. Κι είναι εύλογο οι διαφορές χαρακτήρα, να δημιουργούν εντάσεις. Αλλά αυτές ακριβώς οι διαφορές, θα μπορούσε να είναι και η αιτία δημιουργίας και προόδου. 

Όταν συμβαίνει και οι  διαφορετικοί χαρακτήρες είναι διαρκώς ασυνεννόητοι, εριστικοί και -συνεπώς- ασύμβατοι μεταξύ τους, ετούτο σηματοδοτεί πως οι άνθρωποι έχουν  (και σαρκώνουν με τα έργα τους)  διαφορετικές αξίες ζωής, όπως συμβαίνει όταν ο ένας πιστεύει στην κλοπή κι άλλος στην ελεημοσύνη.  Εδώ μιλάμε για τους διαφορετικούς που αποκλείεται να συνεννοηθούν.

Αλλά οι άνθρωποι, δεν είναι όλοι ίδιοι. Όπως και στη φύση. Δεν έχουμε μόνο ένα ζώο ή ένα φυτό. Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί στον χαρακτήρα και στην ιδιοσυγκρασία, στην μόρφωση και στις συνήθειες. Διαφορετικοί, αλλά με μια διαφορετικότητα που θα μπορούσε να τους κάνει  να συνεργάζονται, να αλληλεπιδρούν, να αλληλοσυμπληρώνονται, να αλληλοδιορθώνονται, να αλληλοβοηθούνται. 

Εξ άλλου, εκείνοι που είναι απολύτως «ίδιοι κι όμοιοι» αποφασίζουν -και μάλιστα συνωμοτικά και συνήθως κρυφά από όλους τους άλλους-

1. για τα δικά τους οικονομικά-πολιτικά ή άλλα συμφέροντα, και μάλιστα, εναντίον άλλων,
2. για κοινά επιχειρηματικά πλάνα -καταδυναστευτικά της αγοράς-,
3. για κοινά εγκληματικά, απόκρυφα  κι ανωμολόγητα πλάνα,
4. για ανάρμοστες απολαύσεις, κ.ο.κ..

Σε μια σχέση μπορεί να υπάρχουν καλές και κακές στιγμές. Όμως οι οικογένειες, κυρίως όταν περιλαμβάνουν και παιδιά, δεν είναι σαν κάθε άλλη σχέση. Σε μια τέτοια "σχέση" δεν μπορούμε "να είμαστε επισκέπτες" και να μην έχουμε ευθύνες και υποχρεώσεις. Προ πάντων, όχι, αν η σχέση αυτή αφορά την οικογένειά μας.

Από την στιγμή που αποκτάμε παιδιά, οι ευθύνες μας προς τον κόσμο ολόκληρο, εστιάζονται πρωτίστως στα παιδιά μας. Γιατί αυτά μας εμπιστεύτηκε η ζωή να προστατεύουμε. Και δεν έχει καμμιά απολύτως σημασία ποιοί είμαστε και πώς είμαστε μέσα μας. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τα παιδιά εξαρτώνται για τις κατευθύνσεις της ζωής τους, και για την ψυχική και ηθική τους υγεία από εμάς, τους γονείς τους.

Η ψυχική γαλήνη και η ασφάλεια του οικογενειακού περιβάλλοντος που απαιτούνται για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού και ιδιαίτερα του εφήβου, είναι υπόθεση που πρέπει να εξασφαλίζεται αδιατάρακτα κι από τους δυο γονείς. Γιατί αυτοί, είναι υπεύθυνοι για τούτο το έργο.Και  δεν αρκούν τα λόγια. Απαιτείται και το παράδειγμα των γονέων (δηλ. αγαπητική, στοργική και συμπεριφορά αποδοχής μεταξύ τους στις τρέχουσες καταστάσεις).  Και μάλιστα χωρίς καθόλου λόγια. [Τα παιδιά το νοιώθουν στην χροιά της φωνής μας, στις κινήσεις μας, στο χαμόγελο και -κυρίως- στην έλλειψή του].

Το σωστό οικογενειακό κλίμα δεν μπορεί να το πετύχει μονάχα ο ένας, ή μοναχός του ο καθένας από τους γονείς, όσο και να προσπαθεί. Κάτι τέτοιο, γρήγορα γίνεται αντιληπτό, από τα πανέξυπνα σημερινά παιδιά, και είναι (κούφιες και μη πειστικές) οι προσπάθειες συγκάλυψης της απουσίας αγάπης.

Η αγάπη είναι επιλογή. Ο έρωτας είναι αστροπελέκι. Ερωτευόμαστε πριν αγαπήσουμε, ίσως, για να ανθίσουμε στην ωραιότερη ώρα της ζωής μας. Αλλά, επιλέγουμε να αγαπάμε για να δώσουμε καρπούς στη ζωή μας.

Επειδή η αγάπη είναι επιλογή, μας χαρίζει την πληρότητα της ωριμότητας. Μας χαρίζει ικανοποίηση (από τα αποτελέσματα που παίρνουμε) για τους κόπους μας.

Όμως, οι -τυχόν καθημερινές ή συχνές-   ανατροπές στις επιλογές μας, συνιστούν ψυχική αστάθεια κι ανωριμότητα, και φυσικό επακόλουθο αυτής της αστάθειας, είναι μια εγωπαθής εσωστρέφεια που επικεντρώνεται στην διαρκή αναζήτηση της προσωπικής απόλαυσης. Το ίδιο και οι εμμονές με τις εγωπαθείς και ιδιοπαθείς ενασχολήσεις μας, που συχνά αποβαίνουν σε βάρος των ευθυνών μας. Έτσι συμβαίνει όταν παλιμπαιδίζουμε, ή όταν αρνούμεθα να μεταβούμε στο επόμενο ψυχολογικό στάδιο ωριμότητας. Η ωριμότητα, δεν είναι ένα τυχαίο περιστατικό, στη ζωή μας. Είναι η φυσική μας κατάληξη.

Ο ώριμος άνθρωπος ελέγχει τα πάθη και τα ένστικτά του. Ο έφηβος όχι. Έφηβοι είμαστε για λίγα χρόνια, αλλά τα περισσότερα χρόνια της ζωής μας, τα ζούμε ως ώριμοι, που ωρίμασαν πνευματικά, ή ως ώριμοι ηλικιακά που δεν κατάφεραν να ωριμάσουν πνευματικά, κι αυτοί αποτελούν θλιβερές ανθρώπινες καρικατούρες, καταγέλαστες κι αταίριαστες με οποιαδήποτε ηλικία.

Ο άνθρωπος ωριμάζει από τις ευθύνες του, κι όχι από τα κέφια του. Κέφια και χιούμορ πρέπει να έχουμε πάντοτε, αλλά δεν παίρνουμε τις σημαντικές αποφάσεις της ζωής μας πάνω στα κέφια μας, πολύ περισσότερο, όταν εξαρτώνται από τις αποφάσεις μας αυτές και άλλοι άνθρωποι, και μάλιστα τα παιδιά μας.

Ο άνθρωπος ωριμάζει κι από τις εμπειρίες του, και από τις πνευματικές διεργασίες εξαιτίας αυτών των εμπειριών, κι όχι μόνο από τις ώρες που αφιερώνει σε μια δουλειά. Οιώρες εργασίας μετράνε πείρα για το αντικείμενο της εργασίας.  Αλλά, ώρες δουλειάς μετράνε και οι μηχανές, και τα βόδια στο αλώνι, αλλά μονάχα ο μηχανουργός ξέρει πότε χάλασε η μηχανή και μονάχα ο ζευγάς πότε τελειώνει το αλώνισμα.

Ο καθένας μας, μπορεί να ζεί την δική του ζωή,  με τις επιλογές του. Αλλά εάν με τις επιλογές μας εμποδίζουμε τα παιδιά μας, να αναπτυχθούν και να ζήσουν με ψυχική και πνευματική υγεία, αυτό -τελικά- θα είναι η ανατροπή του γονικού μας ρόλου. Και αυτό θα αποτελεί ευθύνη ολοκληρωτικά δική μας, και ίσως να μην μπορούμε πια, να κάνουμε κάτι για να το διορθώσουμε. Και πώς να διορθώσουε τα λάθη του παιδιού μας, όταν εμείς κάνουμε τα μεγαλύτερα λάθη, και μάλιστα απέναντι στα ίδια τα παιδιά μας;              

Συχνά συμβαίνει όταν οι σχέσεις διαταράσσονται, οι «διαταραγμένοι» γονείς, να προσφέρουν χάδια , υποχωρήσεις και ακριβά δώρα στα παιδιά τους, κάτι σαν εξαγορά της ενοχής τους για την απουσία τους από την ζωή των παιδιών τους. Κι όσο μεγάλη είναι η απουσία τους, και η μη εκπλήρωση της ευθύνης τους προς την οικογένεια, τόσο μεγαλύτερα κι ακριβότερα είναι τα δώρα τους.

Η ζωή, μας χαρίζει ανεκτίμητα δώρα: σύντροφο, παιδιά, υγεία, επαγγελματική δράση, εισοδήματα. Και συχνά συμβαίνει να μην τα εκτιμούμε σοβαρά, όσο τα έχουμε. Κι ο Χριστός, μας το είπε ξεκάθαρα: Τιμήστε τα τάλαντα που σας δόθηκαν, πολλαπλασιάστε την πρόσοδο από αυτά. Εκείνος που θα παραβεί τον νόμο τούτον «και ό έχει, αφαιρεθήσεται από αυτού».  

Είναι μεγάλος ο φόβος, όταν έχουμε τιμηθεί τόσο πολύ, όταν έχουμε απολαύσει τέτοιες δωρεές και τιμές, να τα χάσουμε όλα αυτά, από μια στάση μας επιπόλαιη και λανθασμένη, άσκεφτη κι εγωϊστική. Τότε , όσο πιο ψηλά είχαμε βρεθεί,  τόσο πιο πολύς και μεγάλος θα είναι ο θόρυβος κι ο κουρνιαχτός που θα σηκωθεί από την πτώση μας. Κι είναι κρίμα να γελάνε σε βάρος μας, και για τα άσκεφτα παθήματά μας, οι χειρότεροι και οι αναιδείς, μόνο και μόνο επειδή δεν μετρήσαμε και δεν οριοθετήσαμε τις στιγμιαίες μας αυτοκαταστροφικές κι επιπόλαιες τάσεις.

Δεν αρκούν στα παιδιά μας, τα φιλιά και τα λεφτά που (θα) τους δίνουμε. Χρειάζονται και την αγάπη μεταξύ των γονιών τους,  πιο πολύ από την αγάπη μας προς αυτά. Γιατί η αγάπη προς τα παιδιά είναι ένστικτο, κι ένστικτο έχουνε και τα ζώα, ενώ η αγάπη μεταξύ των γονιών είναι ψυχική και πνευματική επιλογή. Και ζούμε μόνο με τις επιλογές μας. Έτσι, αυτή η επιλογή, η συνείδητή αυτή επιλογή, θα αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά μας: Πως, δηλ.,  μετράει η οικογένεια, πάνω από τα γούστα, όσο κόπο, προσφορά, σταυρό ή θυσία και αν απαιτεί. Και μετράει για τους καρπούς της.

Γιατί είναι ζήτημα αξιοπιστίας και ευθύνης. Είναι ο λόγος του εντίμου πολίτη στην «Εκκλησία του Δήμου». Είναι ο τρόπος για να έχουμε λόγο που να ακούγεται στην «αγορά», κι όχι λόγο για να γελάνε οι άλλοι, όπως συμβαίνει όταν είμαστε αναξιόπιστοι, αλαζόνες και ματαιόδοξοι.

Κι ακόμη, μην ξεχνάμε, πως ο γάμος είναι υπόσχεση ευθύνης και έργου, κι απόδειξη του λόγου μας αυτού, είναι τα αποτελέσματα του γάμου μας.

Επί πλέον, κάθε αλλαγή των προτεραιοτήτων μας, απαιτεί σεβασμό των άλλων και υπεύθυνη στάση. Έντιμη, απέναντι στις ευθύνες μας. Η Ελευθερία έχει νόημα όσο και η ευθύνη. Μια ελευθερία χωρίς ευθύνη, είναι η ελευθερία του εφήβου, του γέροντος, και του πνευματικά νοσούντος.

Οι λάθος επιλογές, μερικές φορές είναι κρίσιμης σημασίας. Γιατί τα αποτελέσματά τους είναι αναπότρεπτα. Έτσι, π.χ. δεν μπορείς να σκοτώσεις την ψυχή του άλλου, λίγο, ή για λίγο. Δεν μπορείς να ακρωτηριαστείς (ή να ακρωτηριάσεις κάποιον) λίγο ή για λίγο χρόνο. Δεν μπορείς «να γκρεμίσεις ένα σπίτι» για λίγο. Δεν μπορείς να γίνεις ασυνεπής, αναξιόπιστος ή ανήθικος, για λίγο χρόνο. Αυτές οι αποφάσεις και οι ενέργειες συνοδεύουν και σημαδεύουν μια ολόκληρη ζωή.

Ασφαλώς, δεν είμαστε αλάθητοι. Όμως, η διόρθωση των λαθών  μας είναι κι αυτή μια επιλογή, που συχνά δεν την κάνουμε, σαν να θέλουμε  να θεωρηθούμε αλάνθαστοι, τάχα, και ελεύθεροι!

(*) Σημείωση: έδος οδύνης = έδρα, εστία του πόνου