Διαβάζοντας ξανά την Αντιγόνη του Σοφοκλή, αθάνατο μάρτυρα της σύγκρουσης καθηκόντων του ηθικού ανθρώπου, αισθάνομαι πως η σύγκρουση αυτή είναι ως αποτέλεσμα, το σημαντικότερο στοιχείο της πνευματικής και ψυχικής διαδρομής και ανάπτυξής μιας ηθικής προσωπικότητας. Κι ακόμη, πως έτσι μόνο ξεχωρίζει ο άνθρωπος με ήθος, από τον άνθρωπο χωρίς ήθος. Γιατί ο τελευταίος, δεν έχει κανένα περιορισμό στα μέσα που χρησιμοποιεί, στις επιθέσεις που θα πραγματοποιήσει και στους ελιγμούς που θα κάνει, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του.
Αφορμή για τούτον τον προβληματισμό και αψευδής μάρτυς αυτού, στάθηκε η πολιτική επικαιρότητα, δηλαδή οι κυβερνητικές επιλογές και αποφάσεις και η ασυμμετρία τους με τα προεκλογικώς υπεσχημένα. Και κάποιες πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού μας, πως τάχα ανέλαβε περισσότερες ευθύνες από εκείνες που του αναλογούν. Σαν πως τον πιέσαμε να γίνει πρωθυπουργός! Κι ο ίδιος το ξέρει, πως, επειδή μας έταξε τόσα πολλά ονειρικά και διάφορα από κείνα που συμβαίναν στην οικονομική μας καθημερινή πραγματικότητα και την επαπειλούμενη επιβίωσή μας, γι' αυτό μονάχα πλάνεψε πολλούς. Κι αυτοί τον πίστεψαν και τού 'δωσαν την ευκαιρία για τούτο το πολιτικό του ταξίδι.
Οι παραπάνω δηλώσεις του πρωθυπουργού, μοιάζουνε με δικαιολογία μικρού παιδιού, που θέλει -παρά τις αποτυχίες του- να διασωθεί αλώβητο το πείσμα και η αλαζονεία του. Να θεωρηθεί πταίσμα η αναποτελεσματικότητά του, η ανικανότητα των πολιτικών του φίλων και η ασυνέπεια των πολιτικών του συνεταίρων. Ένα πταίσμα αμελητέο, και συνεπώς, λησμονητέο, όταν με το καλό ξανατεθεί το ζήτημα για το ποιός θα μας κυβερνήσει.
Ο πρωθυπουργός μας δεν θεωρεί ότι ήρθε σε κατάσταση σύγκρουσης καθηκόντων, όταν επέλεξε να κάνει τα ανάποδα από εκείνα που έλεγε πως πρεσβεύει ως καλύτερα για την ζωή μας. Έχουνε πει "αρχή άνδρα δείκνυσι" (δηλαδή η εξουσία αναδεικνύει τον χαρακτήρα του ανθρώπου). Κι εμείς τώρα πιά, βλέπουμε, πως η εξουσία, έκανε και τούτον τον φέρελπι άνδρα, το ίδιο ψεύτη, με τους άλλους. το ίδιο αναποτελεσματικόν, και το ίδιο δημαγωγόν. Τον έκανε, το ίδιο κι αξεχώριστα από τους προηγούμενους, ανενδοίαστον για την προώθηση της ατομικής του αντζέντας και των προσωπικών του στόχων, κι αδιάφορον για τις εξαγγελίες του και τις δεσμεύσεις του, όπως ακριβώς και τον πολιτικό του συνεταίρο.
Το ηθικό του πλεονέκτημα ήτανε μόνο προεκλογικό. Όπως και της "πρώτη φορά αριστεράς" εξουσίας. Εδώ. Γιατί αλλού, σε άλλες χώρες, η πρώτη φορά αριστερά εξουσία, είχε εγκαθιδρύσει πολύ γνωστές δομές ελέγχου, φίμωσης κι εξουδετέρωσης των πολιτικών της αντιπάλων, με τα γνωστά αποτελέσματα. Κι είχε πια επικρατήσει ως η μόνη πολιτική πρόταση, χωρίς διάλογο με άλλους πολιτικούς φορείς και χωρίς διάλογο με τους πολίτες, προχωρώντας στην υλοποίηση της αταξικής κοινωνίας, προς την οποία ουδέποτε προσήγγισε. Το μόνο που προσήγγισε και παγίωσε η αριστερά μονοκρατορία ήτανε τα προνόμια της κομματικής νομενκλατούρας.
Πάντα έτσι γίνεται όταν χειρίζεσαι τους άλλους, αποβλέποντας κυρίως στην ικανοποίηση των αυστηρά προσωπικών σου επιδιώξεων. Σε πολιτικό επίπεδο η δημαγωγία είναι αρκετή, κι όταν με το καλό αποκτήσεις την εξουσία, τότε πια, ο εφαρμοζόμενος καταναγκασμός, είναι και νόμιμος! Παράλληλα, ο χειριστικός χαρακτήρας, προβάλλει τα επιχειρήματά του, ενοχοποιώντας κάθε αντίρρηση και ξεχνώντας καθε επιείκεια για τους άλλους, την οποία -μάλιστα- ζητάει ο ίδιος για τον εαυτό του, κάθε τόσο. Ο "χειριστής" συχνά ζητάει την διαμεσολάβηση και την επιείκεια των άλλων, και ιδιαίτερα όταν έχει δυσκολίες, για να περάσει την γραμμή του. Δεν ολιγωρεί στο να διαιρέσει κοινωνίες, στο να συκοφαντήσει ακόμη και πολύ γνωστούς του ανθρώπους, και να εμβολίσει δυνατούς δεσμούς και σχέσεις.
Σε στενότερο κύκλο προσώπων, για να ευοδωθεί ο χειρισμός αυτός, απαιτείται να εμφανίζονται τα πράγματα καλόσχημα και καλόγνωμα. Ευγενικά και συχνά, φαινομενικά, πολιτικώς ορθά. Ο "χειριστής" δεν έχει πρόβλημα με το "μέσον". Δεν τον ενδιαφέρει ούτε η πολιτική ορθότης, είτε γιατί την αγνοεί, ως στοιχειώδη κανόνα κοινωνικότητας, ευπρέπειας και αυτοσεβασμού, είτε γιατί δεν του είναι χρήσιμη. Η πολιτική ορθότης (που εμπεριέχει και λογική και σεβασμό, αλλά και αλληλεγγύη), είναι ένα εργαλείο άχρηστο για τον νάρκισσο, τον ναρκισσευόμενο, και τον υπερφίαλο. Γιατί θαρρεί πως ποτέ δεν θα του χρειαστεί η κατανόηση των άλλων και η συνδρομή τους. Όμως, ο απροκάλυπτος καταναγκασμός και η αυθαιρεσία του χειριστικού τύπου, δεν γίνονται συνήθως δεκτά, όταν ο αποδέκτης αυτών των μεθοδεύσεων και των πρακτικών, έχει ανεπτυγμένη την κριτική ικανότητα και την ικανότητα διάκρισης.
Η σύγκρουση καθηκόντων είναι μια στάση ηθικού ανθρώπου.
Αλλά, το καθήκον της σύγκρουσης, είναι μια στάση του ανθρώπου να προστατεύει τον πυρήνα της ηθικής του υπόστασης, ενάντια σε κάθε (εξωτερική ή εσωτερική) επίθεση προς αποδόμησή του.
Το καθήκον αυτό, είναι ηθικό και δημιουργικό, προκειμένου να διαφυλάξουμε την ελευθερία της σκέψης, των ιδεών και την πνευματικότητά μας, κι όχι για να περάσουμε στους άλλους τις εμμονές, τις συνήθειες και τις απόψεις μας, ή για να τους προσβάλλουμε περιφρονώντας τους. είναι μάλιστα αυτοκαταστροφικό, όταν αντιστεκόμαστε στην καλλιέργεια και την διαπαιδαγώγησή μας, ακόμη και στην μαθητεία μας σε αντικείμενα που δεν γνωρίζουμε.
Όπως όλες οι ανθρώπινες επινοήσεις, έχει κι αυτό το όριο και το αντίθετό του: Την κατάχρηση. Κι είναι κατάχρηση (του καθήκοντος) σύγκρουσης, όταν θέλουμε αυταρχικά, δημαγωγικά, ευθέως ή πλαγίως να επιβληθούμε στους άλλους, και να τους εκτοπίσουμε.
Η κατανόηση των δύο αυτών καταστάσεων, και η συνείδηση περιαγωγής σε κάποιαν από αυτές αποτελεί όρο πνευματικής και ηθικής καλλιέργειας και ωριμότητας. Το πώς επιτυγχάνεται όμως αυτή αποτελεί θέμα άλλου σημειώματος. Γιατί πέρα από παιδαγωγικό ζήτημα, αποτελεί καί ζήτημα χαρακτήρα των προσώπων, ζήτημα πολιτικής συμπεριφοράς, ζήτημα κοινωνικού προτάγματος, ζήτημα ατομικών επιλογών, κλπ.
Εξαιρετικό, και ο τίτλος ιδιαίτερα ευρηματικός!
ΑπάντησηΔιαγραφή