Eτούτο το σημείωμα γράφεται για χάρη των μικρανεψιών μου. Κι η βασική του ιδέα εκπορεύεται από τα χρόνια που μιλούσα με τα παιδιά μου, για τα ζητήματα αυτής της περιόδου της ζωής τους.
Και καθώς θυμάμαι τα αντίστοιχα δικά μου χρόνια που περάσανε, θαρρώ πως για το στάδιο αυτό τα ερωτήματα είναι ίδια, ο τρόπος που τίθενται, μόνο, αλλάζει, ασχέτως εποχής. Ασφαλώς, η αποκτημένη εμπειρία, είναι μια σοφία προσωπικά αχρείαστη, αλλά είναι πολύ χρήσιμη όταν πρέπει να κινηθείς έχοντάς την.
Ως γονείς, έχουμε στην σκέπη την φροντίδα και την εποπτεία μας, όσο γίνεται, τα παιδιά μας και τα παρακολουθούμε, με ενδιαφέρον και αγωνία, καθώς αναπτύσσουν διάφορες τάσεις, κλίσεις, προτιμήσεις, συνήθειες, ή καθώς κάνουν τις πρώτες τους επιλογές.
Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τις διαφοροποιήσεις του παιδιού μας από την κοινή μας μέχρι τότε ζωή, και να αναζητούμε τον λόγο αυτής της διαφοροποίησης. Γιατί, πρέπει να το γνωρίζουμε καλώς, εμείς οι γονείς, πως είμαστε, πάντα, το πρώτο παράδειγμα. Είτε προς μίμησιν, όταν προσφέρουμε αγάπη, ασφάλεια, βεβαιότητα κι εμπιστοσύνη, είτε προς αποφυγήν, όταν το παράδειγμά μας έχει αρνητικό ισοζύγιο. Αλλά, αυτό δεν προκύπτει από την αρχή. Εκ των υστέρων βλέπουμε αν τα παιδιά μας ακολουθούν το παράδειγμά μας, κι αν κράτησαν πολλά ή λίγα, από όσα τους μάθαμε, κι από όσα ζήσαμε μαζί τους.
Στην διάρκεια της εφηβείας του ο νέος επιθυμεί και ονειρεύεται. Αλλά, συχνά, δεν έχει τα ερεθίσματα για να αντιληφθεί το κόστος των επιθυμιών και των ονείρων του. Και, προφανώς, δεν έχει την δυνατότητα να καταβάλει όλο το κόστος που απαιτείται για την υλοποίησή τους. Γι' αυτό, συχνά, καταφεύγει στους γονείς και ζητάει την χρηματοδότηση των επιθυμιών και των ονείρων του. Άλλοτε σεμνά και συνεσταλμένα, άλλοτε αγενώς, απαιτητικά και πιεστικά. Κι όταν συμβαίνει, και συχνά συμβαίνει στις μέρες μας, να περνάνε οι άνθρωποι οριακές καταστάσεις, τέτοιες απαιτήσεις και διλήμματα, χρήζουν μεγάλης προσοχής και προϋποθέτουν σπουδαίες ψυχολογικές και παιδαγωγικές ικανότητες των γονέων.
Γιατί; Μα επειδή τα παιδιά μας πρέπει να μεγαλώσουν με την προοπτική να είναι ελεύθεροι και υπεύθυνοι άνθρωποι. Να μπορούν να διατυπώσουν τις επιθυμίες και τα όνειρά τους και να είναι διατεθειμένα να αγωνιστούν για να τα σαρκώσουν. Να τα υλοποιήσουν.
Είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να κατανοήσουν πως, ως γονείς τους, δεν είμαστε οι υπηρέτες τους. Ούτε τα αφεντικά τους. Είμαστε γι' αυτά η αγκαλιά και το λιμάνι, το σχολείο και το εφαλτήριο, για την ζωή τους ολόκληρη. Θα είμαστε πάντα όπου μας χρειάζονται, κι όταν δεν θα μπορούμε να είμαστε κοντά τους, θα είναι μαζί τους η αγάπη μας γι' αυτά και η πεποίθησή μας πως μπορούν να τα καταφέρουν, γιατί ξέρουν, γιατί έμαθαν, να επιλέγουν το καλύτερο.
Ορόσημο από μόνο του, στην ζωή του παιδιού μας, αποτελεί το γεγονός της ολοκλήρωσης της φοίτησής του στο λύκειο. Και τούτο, γιατί από την επομένη, αρχίζει -πρακτικά- μια περίοδος αναζήτησης και δρομολόγησης της προσωπικής του πορείας για την ζωή του. Αρχίζει η περίοδος των επιλογών του και της ευθύνης του. Μέχρι εκείνη την στιγμή, όλα όσα ζούσε ήταν μέριμνα, "προσφορά' και "δυνατότητες" που η οικογένειά του είχε, και του έδωσε.
[Για την ακρίβεια τίποτε δεν αρχίζει από την μιά μέρα στην άλλη. Όλα γίνονται κάποια στιγμή, επειδή κάποια άλλη στιγμή, κάποια προηγούμενη περίοδο, έχουνε γίνει πολλά από εκείνα που αποτελούν "την αναγκαία προϋπόθεση" για την ωρίμαση, την υπευθυνότητα, την φιλοπονία, την εντιμότητα των αναζητήσεων και των επιλογώντου παιδιού μας].
Στα χρόνια μας, αστειευόμενοι, οικτίραμε τους ανεπρόκοπους που απομυζούσαν οικονομικά τους γονείς τους, τεμπελιάζοντας, χαρακτηρίζοντάς τους "παράσιτα", κι αυτοσαρκαζόμασταν ως "καταξιωμένα παράσιτα" λόγω της εισαγωγής μας στο πανεπιστήμιο. Θαρρούσαμε πως η εισαγωγή μας στο πανεπιστήμιο, μας "επέτρεπε", μας έδινε άλλοθι, για να έχουμε μια παράταση στο να ζούμε -κατά κάποιο τρόπο- σε βάρος των γονιών μας.
Εφηβικοί αστεϊσμοί, που είχανε κάποιο νόημα, την εποχή που δεν γνωρίζαμε το νόημα της ζωής που στη συνέχεια θα σαρκώναμε με τα έργα, τις επιλογές και τους κόπους μας.
Το τέλος των μαθητικών χρόνων, των χρόνων της αγωγής και της στοιχειώδους μάθησης, δρομολογεί επιτακτικά πια, διαδικασίες και προσδοκίες για τα επόμενα στάδια της ανάπτυξης του ανθρώπου, προς την κατεύθυνση της αυτονομίας των επιλογών και της ανάληψης της προσωπικής του καθενός ευθύνης, καθώς και του κόστους αυτών των επιλογών.
Με αυτά κατά νού, με τις εισαγωγικές στο πανεπιστήμιο, οι νέοι μας καθίστανται "ακαδημαϊκοί πολίτες". Δηλαδή πολίτες που θέλουν να έχουν λόγο στα κοινά, στην ζωή, την δική τους και των άλλων. Αλλά, πρέπει να τους βοηθήσουμε να καταλάβουν, πως μόνο ο ελεύθερος άνθρωπος, μπορεί να έχει λόγο. Γιατί ο ελεύθερος άνθρωπος έχει ευθύνη, και υποχρεώσεις. Στο βαθμό που αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, κι εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας, είμαστε μέτοχοι της ζωής και διεκδικούμε μερίδιο στην δημιουργία, στην συνεισφορά και στην αλληλεγγύη προς τους ενδεείς.
Κι αν θέλουμε να μιλάμε για όσα πολιορκούν την σκέψη και την καρδιά μας, θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε αυτά που επιθυμούμε να μην μας κάνουν να αισθανόμαστε ντροπή, να μην έχουμε τάσεις φυγής κι αποφυγής, και να μην επιθυμούμε να κρυφτούμε για να αποφύγουμε την έκθεση στην εποικοδομητική κριτική.
Κι είναι καιρός, να σταθούμε κοντά στον έφηβο, κοντά στον προβληματισμένο νέο και να τον βοηθήσουμε να ανακαλύψει την πνευματική ανησυχία, τις αξίες που φωτίζουν το δρόμο της ζωής, τις αρχές που στέκονται αρωγοί στην δημιουργία και την παραγωγή, την συνέπεια λόγων και έργων που προϋποτίθεται σε κάθε προσπάθεια και σε κάθε προγραμματισμό και την πίστη που χαλυβδώνει τον χαρακτήρα και ισχυροποιεί το φρόνημα, καθώς ανοίγει τα φτερά του στη ζωή ο άνθρωπος.
Δεν θα επιτύχουν όλες οι προσπάθειες, ούτε θα ευοδωθούν όλα τα όνειρα. Μα αν δεν προσπαθήσουμε, δεν θα γνωρίσουμε τις δυνάμεις μας και τις ελλείψεις μας. Τα ισχυρά και τα αδύνατά μας σημεία, και δεν θα μπορέσουμε να διορθώσουμε τα λάθη, τις υπερβολές, την ματαιοδοξία και την αλαζονεία μας. Τις εμμονές και τις αστοχίες μας.
Και να προσέξουμε, γιατί... αν τα έργα μας και τα όνειρά μας δεν λαμπρύνουν την ζωή μας, είναι που τα έργα και τα όνειρά μας είναι σκοτεινά, στενώς ιδιω-τικά κι εγωϊστικά, αντίθετα στο φως, την χαρά, την αγάπη προς τον άλλο άνθρωπο, την δημιουργία και την συμμετοχή μας σε ένα γίγνεσθαι όπου δεν είμαστε οι μόνοι, γύρω από τους οποίους στρέφεται όλος ο κόσμος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου