Ετούτο το σημείωμα γράφεται ως απάντηση σε ένα σχόλιο που έγινε στο δημοσίευμα με τίτλο "Ερριέττα Μέρτζ (Henriette Mertz). «The Wine Dark Sea», μετφ. Ν. Ζαΐρης" που είχε αναρτηθεί καιρό τώρα, εδώ: http://www.filareti.gr/2016/01/henriette-mertz-wine-dark-sea.html
Το σχόλιο, του Ali al Yunani που αναρτήθηκε ένα χρόνο μετά (στις 6 Φεβρουαρίου 2017), το αντιλήφθηκα μόλις σήμερα, έχει δε ως εξής:
"Η θεωρία της Μερτζ είναι αποδεδειγμένα ψεύτικη. Η Mertz ειχε υπηρετήσει στο πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ και είχε κάνει διαδρομές στη βόρεια και νότια Αμερική. Γράφοντας τη θεωρία της, θέλησε να γίνει παγκόσμια γνωστή, εκδίδοντας και σχετικό βιβλίο. Μόνο που ο Ορφέας αναφέρει τον Οίνωπα Πόντο, την Μαύρη θάλασσα και αυτή έγραψε βιβλίο για «The Wine dark sea»,δηλαδή μετέφρασε κατά λέξη τον Οίνωπα Πόντ=κρασάτη θάλασσα (!!!!!) ενώ Οίνωψ Πόντος ήταν η ποιητική ονομασία του σημερινού Ευξείνου. Μόνο που Οίνωψ στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει=ΜΑΥΡΟΣ. Δηλαδή τον Οίνωπα Πόντο=Μαύρη Θάλασσα η κυρία τον ονόμασε Κρασάτο Πόντο. ΕΛΕΟΣ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! https://www.youtube.com/watch?v=pQQd7wcyBqE"
Η απάντησή μου:
Η ιδέα της Μέρτζ, ως σύλληψη είναι καταπληκτική. Και διατυπώνεται με επιχειρήματα. Δεν ελέγχω την ακρίβεια και την αλήθεια της. Η ίδια, πάντως μιλάει για dark wine sea, κι όχι για κρασάτη θάλασσα. Αυτό είναι όρος της μετάφρασης από την Αγγλική.
Ο Ομηρικός (γιατί σ' αυτόν αναφέρεται η Μέρτζ, κι οχι ο Ορφικός) συσχετισμός της θάλασσας με το κρασί, υποθέτω πως γίνεται κατά συνεκδοχήν κι όχι ως παρομοίωση. Γιατί έτσι προσφέρεται, και επί πλέον, έχει και νόημα, μέχρι σήμερα!
Εμείς, εδώ, οι Έλληνες, συχνά χρησιμοποιούμε την έκφραση "τον έφαγε η μαύρη θάλασσα" για κάποιον που χάθηκε σε ναυάγιο, αλλά και για 'κείνον που εργάζεται ως ναυτικός, κάνοντας μακρινά ταξίδια, και είναι για πολύ καιρό, μακριά από την οικογένεια και την πατρίδα του.
Συγκεκριμένα, η άγρια, η άγνωστη, η τρικυμισμένη θάλασσα, συσχετίζεται συνεκδοχικά με την "τρικυμία που προκαλεί στο μυαλό" η οινοποσία που οδηγεί σε μέθη. Και στην συνακόλουθη αίσθηση πως ο μεθυσμένος δεν ξέρει πού βρίσκεται. Όπως και στην τρικυμισμένη θάλασσα: δεν ξέρεις που βρίσκεσαι και πού πάς, πού θα καταλήξεις.
Μαύρη θάλασσα, λέμε την κακο-τάξιδη θάλασσα, σε αντίθεση προς την ήρεμη, την θάλασσα σε ευχάριστη ή σε κατανοητή και ελεγχόμενη κατάσταση. Μαύρη, σκοτεινή, άδηλη είναι η αγριεμένη θάλασσα, όπως ανασφαλές, ακατανόητο και αδι-άγνωστο, είναι αυτό που θα ακολουθήσει όταν καταναλωθεί ανεξέλεγκτα μεγάλη ποσότητα κρασιού...
Κι όσο γα το "οίνωψ πόντος" θα πρέπει να πώ, πως δεν έχει καμμιά σχέση με τον Εύξεινο πόντο, γιατί ο τελευταίος, ως άγρια θάλασσα ονομάστηκε προς ευφημισμόν, κι όχι ποιητικά, Εύξεινος, δηλαδή φιλόξενος (ευ+ξεινος=ξένος). Για να την εξευμενίσουμε, να την καλοπιάσουμε αυτήν την θάλασσα την αποκαλέσαμε Εύξεινο Πόντο.
Ποιητικά, θα τη λέγαμε σίφουνα, λιοντάρι, θεομηνία κλπ, αποδίδοντας την άγρια, ανυπόταχτη, κατασπαρακτική, θανατερή και ανεξέλεγκτη καταστροφική της μανία, χωρίς να της αλλοιώσουμε τον χαρακτήρα αυτού που πράγματι είναι. Γιατί ποιώ δεν θα ειπεί αλλοιώνω. Μεταφραστές χωρίς φαντασία ή αδαείς θα παρομοίαζαν την θάλασσα με κρασί, στην περίπτωση αυτή.
Στην φράση "μια θάλασσα κρασί" εννούμε ασφαλώς μια τεράστια ποσότητα κρασί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου