Μεγάλη Παρασκευή. Η άκρα ταπείνωση, για χάρη μας: Θεός, γυμνός και εσταυρωμένος!

Η "Άκρα Ταπείνωσις" εικονογραφείται στην παράδοσή μας. Είναι η Εικόνα που δείχνει την κατάληξη του μαρτυρίου στο οποίο υποβλήθηκε ο Χριστός από την σκληρότητα της κοσμικής εξουσίας.

Η εικόνα αυτή παρουσιάζει σε προτομή τον Χριστό νεκρό, γυμνό, σε όρθια στάση, μέσα σε σαρκοφάγο-τάφο που κρύβει το σώμα του από τη μέση και κάτω. Σπάνια εικονίζεται ολόσωμος. Τα χέρια του, αδύναμα, σταυρώνονται μπροστά ή πέφτουν ελεύθερα προς τα κάτω, κι είναι ολοφάνεροι πάνω τους οι "τύποι των ήλων". Τα μάτια Του είναι κλειστά, και το κεφάλι Του γέρνει ελαφρά ενώ τα μαλλιά του, πέφτουν στους ώμους. Φαίνεται καθαρά κι η πληγή από τον λογχισμό στην δεξιά Του πλευρά, από την οποία τρέχει ακόμη αίμα και νερό  (πηγή).

Στον εσπερινό της Μεγάλης Πέμπτης μαθαίνουμε ότι "Τη αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια και φρικτά πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν.τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην, και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον, όν δι' ημάς εκών κατεδέξατο. έτι δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω Σταυρώ ομολογίαν"

Πώς φτάσαμε ως εδώ! Ο φόβος από το κήρυγμα της αγάπης, οδήγησε τους άρχοντες της εποχής στην ολοκληρωτική εξουδετέρωση του διδασκάλου, που ανήγγειλε την βασιλεία της αγάπης. Φόβος και τρόμος κατέλαβε τον κόσμο, που είδε την μανία των αρχόντων για την υλοποίηση της τιμωρίας και της εκδίκησης . Άλλοι από τους μαθητές του Χριστού κρύφτηκαν, άλλοι τον αρνήθηκαν. Άλλοι φανερώθηκαν, μη αντέχοντας την βία, την σκληροκαρδία και το μίσος της εξουσίας των ανθρώπων. Και διακήρυξαν με τον τρόπο τους πως το μήνυμα της αγάπης είναι αθάνατο και πως θα ζήσει, άσχετα από την μανία και την εκδίκηση. 

Εμείς, σήμερα, που αναβιώνουμε εκείνες τις ώρες μέσα από τις ακολουθίες μας, βλέπουμε πως ο κόσμος κάνει ξανά και ξανά τα ίδια λάθη. Και οι ισχυροί πάντα θα θέλουν να κρατάνε τα ηνία του κόσμου. Ενός κόσμου από τον οποίο και αυτοί θα φύγουν. Όμως οι σπίθες της αγάπης που κήρυξε ο Χριστός δεν σβήνουν. 

Κάθε χρόνο, την νύχτα της μεγάλης Πέμπτης, και πριν να ξημερώσει η Μεγάλη Παρασκευή, γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου στις εκκλησίες, σ' ένα συμβολισμό (στο μέτρο του ανθρώπου), κήδευσης αγαπημένου. Και το πρωί (της Μεγάλης Παρασκευής), ψάλλονται οι Μεγάλες Ώρες (πρώτη, τρίτη, έκτη και ενάτη, κατ' αναλογίαν προς την κλιμάκωση του μαρτυρίου του Χριστού), που περιέχουν ψαλμούς και  τροπάρια, Αποστολικά και Ευαγγελικά αποσπάσματα και Ευχές. Ακολουθεί ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου, που τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο. [Σ' ένα ύφασμα, πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Κύριος, νεκρός, και λέγεται Επιτάφιος. (Θαυμαστή είναι και η εικονογράφηση του Επιταφίου Θρήνου, που ως ανθρώπινη στιγμή αγγίζει την ψυχή μας, κάθε φορά που θρηνούμε την απώλεια ενός δικού μας ανθρώπου)]. Ασύλληπτο, ωστόσο, παραμένει για τον ανθρώπινο νου, το Θείον Πάθος.

Η υμνολογία της Εκκλησίας είναι σχετική με την ταφή του Κυρίου από τους Ιωσήφ και Νικόδημο και την κάθοδο της ψυχής Του στα σκοτεινά βασίλεια του Άδη.

 
 "Έκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός, ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε, τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή, ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα, αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα, τὸ στόμα τὴν ἐν ὄξει κερασθεῖσαν χολὴν τῇ γεύσει, τὰ ὦτα τὰς δυσσεβεῖς βλασφημίας. Ὁ νῶτος τὴν φραγγέλωσιν, καὶ ἡ χεὶρ τὸν κάλαμον, αἱ τοῦ ὅλου σώματος ἐκτάσεις ἐν τῷ σταυρῷ, τὰ ἄρθρα τοὺς ἥλους, καὶ ἡ πλευρὰ τὴν λόγχην. Ὁ παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν, καὶ παθῶν ἐλευθερώσας ἡμᾶς. Ὁ συγκαταβὰς ἡμῖν φιλανθρωπίᾳ, καὶ ἀνυψώσας ἡμᾶς, παντοδύναμε Σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς".

'' Κύριε αναβαίνοντός σου εν τω σταυρώ, φόβος και τρόμος επέπεσε τη κτίσει. Και την γήν μεν εκώλυες καταπιείν τους σταυρούντας σε , τω δε ΄Αδη επέτρεπες αναπέμπειν τους δεσμίους είς αναγέννησιν βροτών. Κριτά ζώντων και νεκρών , ζωήν ήλθες παρασχείν και ού θάνατον , Φιλάνθρωπε δόξα σοι. ''

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής ψάλλεται ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και περιφέρεται ο στολισμένος Επιτάφιος στους δρόμους  εντός της Ενορίας, για να επιστρέψει τελικά στον Ναό όπου και γίνεται η προσκύνησή του από τους πιστούς.

Κατά την έξοδο του Επιταφίου [στας ρύμας (=δρόμους)  που λέει και ο Παπαδιαμάντης], ψάλλεται το:
«Τον ήλιον κρύψαντα τας ιδίας ακτίνας,
και το καταπέτασμα του ναού διαρραγέν,
τω του Σωτήρος θανάτω,
ο Ιωσήφ θεασάμενος,
προσήλθε τω Πιλάτω και καθικετεύει λέγων˙
δος μοι τούτον τον ξένον, τον εκ βρέφους ως ξένον ξενωθέντα εν κόσμω˙
δος μοι τούτον τον ξένον, ον ομόφυλοι μισούντες θανατούσιν ως ξένον˙
δος μοι τούτον τον ξένον, ον ξενίζομαι βλέπειν του θανάτου το ξένον˙
δος μοι τούτον τον ξένον, όστις οίδεν ξενίζειν τους πτωχούς τε και ξένους˙
δος μοι τούτον τον ξένον, ον Εβραίοι τώ φθόνω άπεξένωσαν κόσμω˙
δος μοι τούτον τον ξένον, ίνα κρύψω εν τάφω,
ος ως ξένος ουκ έχει την κεφαλήν που κλίναι˙
δος μοι τούτον τον ξένον,

ον η Μήτηρ καθορώσα νεκρωθέντα εβόα˙

¨"Ω Υιέ και Θεέ μου, ει και τα σπλάγχνα τιτρώσκομαι,
και καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορώσα,
αλλά τη ση αναστάσει θαρρούσα μεγαλύνω".

Και τούτοις τοίνυν τοις λόγοις δυσωπών τον Πιλάτον
ο ευσχήμων λαμβάνει του Σωτήρος το σώμα,
ο και φόβω εν σινδόνι ενειλήσας και σμύρνη, κατέθετο εν τάφω
τον παρέχοντα πάσι ζωήν αιώνιον και το μέγα έλεος.»

Πόσο αδέξιος και μικρός αισθάνεται ο άνθρωπος σήμερα, να μιλήσει για τούτη, την Θεία Θυσία!

Οδεύουμε προς την Ανάσταση του Χριστού, που η πρώτη της αναγγελία θα γίνει από Άγγελο στις μυροφόρες, την επόμενη μέρα.