Μεγάλη Δευτέρα. Η πνευματική κατάσταση του ανθρώπου όπως την είδε και ο Βολταίρος

 

"Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Δευτέρᾳ, μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ Παγκάλου, καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου καταραθείσης καὶ ξηρανθείσης Συκῆς", λέει το Τυπικό της ημέρας. 

Του Ιωσήφ του Παγκάλου, του οποίου η καλωσύνη, η ανεκτικότητα, η αγαθότης, η πραότης, αποτελεί προτύπωση του Χριστού. Και της συκιάς, που στείρα κι άκαρπη, τίποτε δεν στάθηκε ικανή να προσφέρει στον πεινασμένο Χριστό.

Το στάδιο της αθλήσεως στην εγκράτεια και στην αρετή, στην μετάνοια και την πνευματική μεταστροφή μας, φτάνει στην αποκορύφωσή του την Μεγάλη Εβδομάδα. 

Απαράμιλλου κάλλους το συμβολικότατο ιδιόμελο:

"Τὸν νυμφῶνά σου βλέπω, Σωτήρ μου κεκοσμημένον, 

καὶ ἔνδυμα οὐκ ἔχω, ἵνα εἰσέλθω ἐν αὐτῷ,

 λάμπρυνόν μου τὴν στολὴν τῆς ψυχῆς, 

Φωτοδότα, καὶ σῶσόν με"!

Λίγο πιο πριν, ο Χριστός θριαμβευτής, αλλά ταπεινός, είχε μπεί στα Ιεροσόλυμα, "επί πώλου όνου", υπό τις δοξαστικές ιαχές των ανθρώπων για τα έργα του, για την καλωσύνη του, για την αγάπη και την ειρήνη που ευαγγελιζόταν κι έδειχνε με την ζωή του.

Μα ο ἄνθρωπος, πόσο σύντομα αλλάζει! "ὡσεὶ χόρτος αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, ὡσεὶ ἄνθος τοῦ ἀγροῦ οὕτως ἐξανθήσει"! Οι ίδιοι, εκείνοι που τον ζητωκραύγαζαν και τον επευφημούσαν εισερχόμενο στα Ιεροσόλυμα, τώρα ζητούν τον ατιμωτικό του θάνατο.

Όμως για όσους, η διδασκαλία του Χριστού είναι λόγος ζωής έως θανάτου, θαυμαστά ακούγονται πασαπνοάρια και αίνοι εδώ)  στο μεγαλείο του Θεού (εδώ αίνοι και η δοξολογία).

Κι  εμείς, βλέποντας πως "Ερχόμενος ο Κύριος,, πρὸς τὸ ἑκούσιον Πάθος, τοῖς Ἀποστόλοις ἔλεγεν ἐν τῇ ὁδῷ. Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα, καὶ παραδοθήσεται ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, καθώς γέγραπται περὶ αὐτοῦ. Δεῦτε οὖν καὶ ἡμεῖς, κεκαθαρμέναις διανοίαις, συμπορευθῶμεν αὐτῷ, καὶ συσταυρωθῶμεν, καὶ νεκρωθῶμεν δι’ αὐτόν, ταῖς τοῦ βίου ἡδοναῖς, ἵνα καὶ συζήσωμεν αὐτῷ, καὶ ἀκούσωμεν βοῶντος αὐτοῦ, οὐκέτι εἰς τὴν ἐπίγειον Ἱερουσαλήμ, διὰ τὸ παθεῖν, ἀλλὰ ἀναβαίνω πρὸς τὸν Πατέρα μου, καὶ Πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν μου, καὶ Θεὸν ὑμῶν, καὶ συνανυψῶ ὑμᾶς εἰς τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν", θέλουμε να είμαστε μαζί του.

Ειρηνικά και ασταμάτητα  "Κύριε, ἐρχόμενος πρὸς τὸ Πάθος, τοὺς ἰδίους στηρίζων Μαθητὰς ἔλεγες, κατ ἰδίαν παραλαβὼν αὐτούς. Πῶς τῶν ῥημάτων μου ἀμνημονεῖτε, ὧν πάλαι εἶπον ὑμῖν, ὅτι Προφήτην πάντα οὐ γέγραπται εἰ μὴ ἐν Ἱερουσαλὴμ ἀποκτανθῆναι; Νῦν οὖν καιρὸς ἐφέστηκεν, ὃν εἶπον ὑμῖν, ἰδοὺ γὰρ παραδίδομαι, ἁμαρτωλῶν χερσὶν ἐμπαιχθῆναι, οἳ καὶ σταυρῷ με προσπήξαντες, ταφῇ παραδόντες, ἐβδελυγμένον λογιοῦνται ὡς νεκρόν, ὅμως θαρσεῖτε, τριήμερος γὰρ ἐγείρομαι εἰς ἀγαλλίασιν πιστῶν, καὶ ζωήν τὴν αἰώνιον".

Μπορεί, η πίστη σήμερα να εμπαίζεται, και να ευτελίζεται από τους υποστηρικτές του ορθού λόγου. Αλλά δεν ήτανε πάντα έτσι. Και δεν ήτανε μόνο έτσι.

Διαβάζω στα Φιλοσοφικά δοκίμια του Βολταίρου [άρθρο 26. Δίκαιο και Άδικο]

• "ποιός μας έχει δώσει το αίσθημα του δικαίου και του αδίκου; Ο Θεός που μας  έχει δώσει έναν εγκέφαλο και μια καρδιά..."!. 
• Ας επαναλαβαίνουμε όλες τις ημέρες σ' όλους τους ανθρώπους: Η ηθική είναι μία, έρχεται από τον Θεό, τα δόγματα έρχονται από εμάς".
• "Ο Θεός είχε δώσει τη γνώση του δικαίου και του αδίκου σ΄όλες τις εποχές που προηγήθηκαν από τον Χριστιανισμό"
• "Ο Θεός δεν έχει αλλάξει και δεν μπορεί να αλλάξει: το βάθος της ψυχής μας, οι λογικές και ηθικές αρχές μας θα είναι αιώνια ίδιες"
• "Η φύση, περίφοβη και ξεσηκωμένη με φρίκη ενάντια σ' όλες τις βάρβαρες επινοήσεις, φωνάζει σ' όλους τους ανθρώπους: Να είστε δίκαιοι κι όχι διώκτες σοφιστές;"!

Να, λοιπόν, που οι εγείραντες το οικοδόμημα του δαφωτισμού, δεν ήταν όλοι ρηξικέλευθοι αρνητές των Χριστιανικών απαρχών του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και δεν ήτανε από πάντα η Ευρώπη αντίθεη, άπιστη και υλιστική.

Βέβαια, οι άνθρωποι μπορεί να είναι είτε εραστές της ελευθερίας του πνεύματος, είτε δέσμιοι της εξουσιολαγνείας τους, κυνηγοί της ευκαιρίας και των λαφύρων του πολέμου, ή φανατικοί προσηλυτιστές. Ανάλογα με τον πυρήνα του χαρακτήρα τους, θα δεχθούν και θα εκφράσουν την πίστη τους στον Θεό. Αυτό έχει καταγράψει η Ιστορία των Λαών.

Μην μας παραξενεύει που διαφέρουμε στην έκφραση. Είναι θέμα παιδείας, ιστορίας, χαρακτήρα, εθνικότητας. Ίσως και του τόπου που ζούμε, στα διαφορετικα μήκη και πλάτη της γής.

Οι σύγχρονοι συνασπισμοί των κρατών, σε ειρηνικές ενώσεις ισχύος, δημιουργούν σιγά σιγά, για λόγους ξένους προς την ελευθερία της βούλησης του ανθρώπου, συνθήκες ομοιογένειας, αντίθετες προς την φύση των πραγμάτων. Αντίθετες, γιατί, τίποτε στον κόσμο δεν είναι ίδιο με κάτι άλλο. Η ποικιλλότητα είναι που κάνει τον κόσμο, ενώ η ομοιογένεια κάνει τους στρατούς, τις δυνάμεις και τις εξουσίες των ανθρώπων.

Η αθεϊα του ανθρώπου, συνιστά αποτέλεσμα εξαναγκασμού και περιαγωγής του στην υποχρεωτική επιλογή να είναι άθεος κι άπιστος, για λόγους που υπερβαίνουν τον ίδιο. Το ίδιο, συμβαίνει  κι όταν  τυχόν υποχρεώνεται "να επιλέξει" μια πίστη.

Εκείνο που ο Θεός ανύψωσε σε ύπατο γνώρισμα του ανθρώπου, δηλ. την ελευθερία του ανθρώπου να επιλέγει,  ο ίδιος ο άνθρωπος και τα συστήματά του, το κατέβασαν στην άβυσο της υποταγής του προσώπου στον εκάστοτε τυχόντα περίγυρο ισχύος (συρμού, οικονομίας, πολιτικής κ.ά.)

Αλλά, όπως όλα τ' ανθρώπινα έργα, οι εξουσίες και οι δυνάμεις, ο " ἄνθρωπος, ὡσεὶ χόρτος αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, ὡσεὶ ἄνθος τοῦ ἀγροῦ οὕτως ἐξανθήσει", κι αυτό δεν πρέπει  να το ξεχνάμε. πράγμα που συχνά συμβαίνει, από την ματαιοδοξία και την μωροφιλοδοξία μας.

Σημείωση:

Ο Βολταίρος δεν είναι που υπερασπίζεται την ελευθερία του λόγου μέχρι θανάτου;