Ο Χρυσόστομος Σταμούλης: «Στα Άκρα», με την Βίκυ Φλέσσα

Αύριο είναι Κυριακή. Αλλά σήμερα, Σάββατο, έχουμε να μιλήσουμε για κείνο που μας αποκαλύφθηκε χθες βράδυ, ΣΤΑ ΑΚΡΑ.

Η κρατική τηλεόραση, μέρες προπαγάνδιζε τούτη την εκπομπή. Προπαγάνδιζε, μ' ένα απόσπασμα, που παραποιούσε και παραμόρφωνε τον λόγο του Καθηγητή κ. Χ. Σταμούλη, και παραπλανούσε τους υποψήφιους ακροατές.

Γιατί με «δυο γραμμές απόσπασμα» από τον λόγο του κ. Σταμούλη, η κρατική τηλεόραση χρησιμοποίησε τις εκκλησιαστικές και δογματικές θέσεις που διατύπωσε ο Καθηγητής, ως επιχείρημα, υποστηρικτικό για τις έωλες -κι εθνικά ερασιτεχνικές- πολιτικές της κυβέρνησης.

Η εξαμβλωματική αυτή διαφήμιση, «σκόνη έγινε» φυσικά, μέσα από την όλη παρουσία και τον λόγο του κ. Σταμούλη, ο οποίος ήταν χείμαρρος.

Με ένα λόγο πυκνό, με συνέπεια και με πλήρη ενότητα, παρέθεσε τις θέσεις του, τις απόψεις του, τις διδαχές των πατέρων (και την σημασία της προσφυγής στα έργα αυτών). Μίλησε για τις συνεργασίες του και την δημιουργική δράση του (Μουσική και συγγραφή) και πρότεινε παιδαγωγικές μεθόδους που οδηγούν στην ψυχική και πνευματική ανάπτυξη των νέων, και στην δημιουργία κοινωνικής συνοχής μέσα από την συνεργασία και την δημιουργική σύμπραξη. Με λίγα λόγια, είχε έναν λόγο θαυμαστό και εξαίσιο.

Τέτοιον λόγο, όπως του Καθηγητή κ. Σταμούλη, λίγες φορές αξιωνόμαστε να ακούσουμε στην κρατική τηλεόραση, από πνευματικούς ανθρώπους. Εξόν από κάτι φορές που μας μιλάνε σπουδαίοι, για να μας πούνε πόσο ρηξικέλευθα περιφρονούνε όλους τους άλλους, και πόσο σπουδαίοι είναι μονάχα οι ίδιοι. Που μας μιλάνε για να μας πούνε πόσο δεν αντέχουνε τις αντιδράσεις στις προτιμήσεις τους και πόσο βλάκες και φασίστες είναι όσοι δεν τους έχουνε πρότυπα, αυτούς και τους φίλους τους.

Ξέρω, η κρατική τηλεόραση, με την διαφήμισή της, τον αδίκησε τον κ. Σταμούλη. Γιατί μας προιδέασε αρνητικά. Αλλά, ευτυχώς, η εκπομπή παίχτηκε, κι όσοι δεν ξέραμε τον κ. Σταμούλη και καθήσαμε για να ακούσουμε τα ... παράξενα (που μέρες πριν διαφημίζονταν), ακούσαμε λόγο ζωής!

Είναι γεγονός πως ανάμεσα στα καθήκοντα του χριστιανού είναι και ο κάθε (και ο πρόσφυγας) συνάνθρωπός του, αλλά η άθεη εξουσία πρέπει να γνωρίζει ότι καθήκον δικό της είναι πρωτίστως η χώρα που διαφεντεύει και οι πολίτες της.

Εξάλλου, η εξουσία αυτή, ως άθεη, δεν έχει νόημα να «φροντίζει» για τα δικά μας συνειδησιακά καθήκοντα εκ πίστεως, την οποία (πίστη μας), η ίδια λοιδορεί, όταν δεν την βολεύει. Τα θρησκευτικά μας καθήκοντα, η γνώση και η εκπλήρωσή τους, είναι προσωπικό ζήτημα εκάστου πιστού και της Εκκλησίας του, και πάντως, όχι θέμα πολιτικής. Η πολιτική εξουσία (και μαζί οι μηχανισμοί της) δεν έχουν καμμιά αρμοδιότητα να μας κάνουν, άμεσα ή έμμεσα, συστάσεις για το περιεχόμενο και τις εκδηλώσεις της πίστης μας. Μήπως, διαρκώς δεν διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για την αποχή της Εκκλησίας από την πολιτική; Πώς λοιπόν, μπαίνουν στα χωράφια της θρσκευτικότητας του πολίτη και της Εκκλησίας; Δεν είναι προφανές πως αυτή η στάση και η δράση τους είναι αντιφατική και ιδιοτελής;

Θέμα πολιτικής, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε πίστη ή έλλειψη πίστης, είναι -ανάμεσα σε πολλά άλλα- να εκπληρώνει η πολιτική εξουσία τα καθήκοντά της και τις ευθύνες της απέναντι στην χώρα και τους πολίτες. Γιατί αυτό υποσχέθηκε ότι θα κάνει.

Έξω από το να φροντίσει για τη χώρα και τους πολίτες, η εκάστοτε πολιτική εξουσία οφείλει να μεριμνήσει και για την διαχείριση και την αντιμετώπιση όλων των άλλων διεθνών ζητημάτων που αναστατώνουν και διαταράσσουν την κοινωνική πραγματικότητα στο εσωτερικό της χώρας. Και μάλιστα, να φροντίσει για τα θέματα αυτά από κοινού με την διεθνή κοινότητα, κι όχι ξοδεύοντας για τα εξωγενή προβλήματα όσα θα έπρεπε να διαθέτει για τον λαό και την χώρα. Η κάθε κυβέρνηση πρέπει  να μην τα φορτώσει στους πολίτες, τους οποίους, πρωτίστως, οφείλει να φροντίσει και να προστατέψει.

Σημείωση: Δείτε τον εξαιρετικό κ. Σταμούλη ΣΤΑ ΑΚΡΑ της 25-11-2016, με την κ. Φλέσσα, εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=cQSjaNUJmks

Αρετή Μιχελάκου. Καλλιτέχνις και Λακεδαιμονία

Η τέχνη αποκτά νέο πρόσωπο στη Λακωνία. Η Αρετή Μιχελάκου προτιμά το νομό μας για να εκφράσει τη δημιουργικότητά της και επενδύει το όραμά της στο ζωγραφικό εργαστήριο για παιδιά και ενήλικες στον Άγιο Γεώργιο Σκάλας.

Πώς προέκυψε η σχέση αγάπης που σας συνδέει με την τέχνη και πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να κυνηγήσετε το όνειρό σας;

Όπως συμβαίνει συνήθως ξεκίνησε σε τρυφερή ηλικία. Θυμάμαι ότι φτιάχναμε με τα παιδιά της γειτονιάς φανταστικά οχήματα από χαρτόνια και τελάρα που βρίσκαμε πρόχειρα στις αυλές μας. Αργότερα μου άρεσε να παρατηρώ τον πατέρα μου να μαστορεύει και σταδιακά αναπτύχθηκε μέσα μου το ένστικτο της δημιουργίας. Στην ηλικία των έντεκα ετών πήρα τα πρώτα μου λάδια και ξεκίνησα να ζωγραφίζω σε καμβά.

Στα δεκαοχτώ ήξερα πια τι ήθελα να κάνω αλλά η οικογένεια μου είχε αντιρρήσεις. Έτσι ακολούθησα ένα εφαρμοσμένο καλλιτεχνικό επάγγελμα, αυτό της σχεδιάστριας έτοιμου ενδύματος. Ο τρόπος όμως που γίνεται αυτό στην Ελλάδα μου άφηνε ανεκπλήρωτο το συναίσθημα του δημιουργού. Μετά από οχτώ χρόνια καριέρας σε αυτόν τον τομέα αποφάσισα να ακολουθήσω το όνειρο μου και έδωσα εξετάσεις στην σχολή καλών τεχνών όπου πέρασα με υποτροφία. Αυτό μου έδωσε μεγάλη ικανοποίηση και ανακούφιση. Ένιωσα αμέσως ότι ήμουνα στον σωστό δρόμο.

 

Πώς αποφασίσατε να επιστρέψετε στη Λακωνία και να προβείτε στο δύσκολο σε πρώτη ανάγνωση εγχείρημα της επαγγελματικής ενασχόλησης με την τέχνη στην επαρχία;

Ο βιοπορισμός ως ζωγράφος είναι σκληρός και δύσκολος. Εάν δεν πάρεις τις σωστές αποφάσεις είναι πολύ εύκολο να απομακρυνθείς από την δημιουργία προκειμένου να ζήσεις. Επιπλέον στην δουλειά μας επικρατεί ο μύθος ότι εάν θέλεις να «κάνεις κάτι» πρέπει να είσαι μέσα στα κυκλώματα να ζεις και να εργάζεσαι στην Αθήνα. Εγώ αυτό που ήξερα ήταν ότι δεν αγάπησα ποτέ αυτή την πόλη και ότι ήθελα να έχω χρόνο για να εξελίξω τη δουλειά μου. Έτσι επέστρεψα στην γενέτειρά μου. Ετοιμάζω την πρώτη μου ατομική έκθεση ενώ παράλληλα δημιούργησα ένα ζωγραφικό εργαστήριο για παιδιά και ενήλικες.

Μέσα από ποιο πρίσμα προσλαμβάνετε την τέχνη και ποιες είναι βασικές επιρροές στο έργο σας;

Η ζωγραφική μου είναι ανθρωποκεντρική. Με ενδιαφέρει κυρίως ο άνθρωπος. Η φιγούρα πρωταγωνιστεί στο έργο μου σε φυσικές κυρίως διαστάσεις που ξεπερνούν συνήθως το ενάμιση μέτρο. Είμαι επηρεασμένη από τα όνειρα, τις προσωπικές αναμνήσεις, και βιώματα, αλλά και από την τέχνη των Φαγιούμ και βέβαια από μερικούς μεγάλους δασκάλους, όπως ο Γιάννης Μόραλης, o Roustin και άλλοι.

“…Μέσα από την δημιουργία τα παιδιά ωριμάζουν, αισθάνονται σίγουρα για τον εαυτό τους, μια και στο μάθημα των εικαστικών αυτό που κάνεις από την αρχή μέχρι το τέλος είναι να επινοείς τρόπους και να δίνεις λύσεις…”

Έχετε ανοίξει στον Άγιο Γεώργιο του Δήμου Σκάλας το ζωγραφικό εργαστήριο για παιδιά και ενήλικες. Ποιες γνώσεις και τεχνικές μπορεί να προσφέρει στους Λάκωνες αυτή η προσπάθεια;

Αυτό που προσπαθώ να κάνω με τα παιδιά είναι να τα εισάγω σε δημιουργικές δραστηριότητες, όπως ο πηλός, οι κατασκευές, τα στένσιλ, η ζωγραφική, και άλλα, για να καταλήξουν σε αυτά που τα ευχαριστούν περισσότερο. Είναι πολύ σημαντικό να εξάπτεις την φαντασία των παιδιών με τα σωστά ερεθίσματα, να ακονίζεις την παρατηρητικότητά τους και να τα κατευθύνεις διακριτικά. Μέσα από την δημιουργία τα παιδιά ωριμάζουν, αισθάνονται σίγουρα για τον εαυτό τους, μια και στο μάθημα των εικαστικών αυτό που κάνεις από την αρχή μέχρι το τέλος είναι να επινοείς τρόπους και να δίνεις λύσεις. Στους ενήλικες διδάσκω σχέδιο και χρώμα ξεκινώντας από το σχέδιο πάντα. Ο σχεδιασμός του μαθήματος είναι λίγο πιο φιλόδοξος, από την απλή ενασχόληση στον ελεύθερο χρόνο τους με την ζωγραφική, αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην πιέζεται κανείς.

Αυτόν τον καιρό έχετε αναλάβει κάποιο συγκεκριμένο έργο και ποια η ευρύτερη σημασία του για την περιοχή μας;

Εδώ και δύο μήνες έχω αφήσει στην άκρη ό,τι έκανα και ασχολούμαι με την αποκατάσταση του ιερού ναού της Παναγίας Έλους. Μετά την υπερχείλιση του ποταμού Ευρώτα η εκκλησία υπέστη σοβαρές ζημιές και όλα τα διακοσμητικά σχέδια που βρίσκονταν σε διάφορα σημεία του ναού διαβρώθηκαν από την υγρασία και την συνέχεια ασπρίστηκαν. Αυτό που κάνω είναι νέα σχέδια σε μουσαμά που τοποθετούνται στα γείσα των παραθύρων, το τέμπλο, και αλλού. Αυτό που θέλω είναι να ξαναδώσω ζωή στην εκκλησία μας αλλά και έναν πιο όμορφο ναό, γιατί ό,τι χαλάει ξαναφτιάχνεται.

[Αναδημοσίευση, ανάρτησης του 2014 εδώ. Σε επόμενο σημείωμα για την καλλιτέχνιδα, θα αναφερθούμε στα νεώτερα έργα και τις δημιουργίες της].

Μούσες και Μουσεία. Θεότητες και Ιερά-θεματοφύλακες γνώσης και σοφίας

 

Μια Οδύσσεια, χωρίς τον Οδυσσέα, και χωρίς πόντο!

Ήτανε την προηγούμενη Κυριακή που (ξανα-)ξεκίνησε τούτο το ταξίδι μου, για τον οίνωπα πόντο. Σαλπάρησα, χωρίς καμμιά αξίωση να επιστρέψω γρήγορα πίσω. Την πρώτη φορά, ήτανε με αφορμή το βιβλίο της Εριέττας Μέρτζ (The Wine Dark Sea) που, απνευστί, το διέτρεξα, σαγηνευμένη. [Για το βιβλίο της Ε. Μέρτζ, σε μετάφραση Ν. Ζαΐρη, έχω ξαναγράψει εδώ.]

Όμως, αυτή την φορά, δεν ξεκίνησα καλά-καλά το ταξίδι μου, όταν, μια φράση στον πρόλογο της μετάφρασης του βιβλίου, με ξεστράτισε. Δεν ταράχτηκα. Έτσι κι αλλιώς, βγήκα στα πέλαγα για την συγκεκριμένη περιπέτεια.

Ο μεταφραστής, λοιπόν, ο κ. Ζαΐρης, στον πολύ «ποιητικό» πρόλογό του σε ταξιδεύει από τόσα και τέτοια μονοπάτια, που θαρρείς, πως έκανες κιόλας, ένα ωραίο ταξίδι. Με την δική του δυναμική, την δική του ομορφιά και τα δικά του μηνύματα. Δηλαδή, ο Ν. Ζαΐρης, δεν μετέφρασε, μόνο, αυτό το έξοχο βιβλίο της Εριέττας Μέρτζ, αλλά -με τούτον τον πρόλογο και τις σημειώσεις του- το καταστόλισε, το ανύψωσε στα μάτια μας, τα μάτια των απογόνων του Οδυσσέα, κι ανέδειξε τα πολύτιμα στοιχεία που έκρυβε εκείνο το ταξίδι της επιστροφής. Στόχο, προσήλωση σ' αυτόν, δύναμη χαρακτήρα, πίστη, εργασία, ακεραιότητα, ικανότητα, περιέργεια κι εξερεύνηση, αγάπη, και τόσα άλλα, που όποιος το διαβάσει, μάλλον θα τ' ανακαλύψει ανάλογα με την καλλιέργεια, την περιέργεια, τα όνειρα και την προδιάθεσή του, αλλά και ανάλογα με την μελέτη του επί των στοιχείων.

Με μια του παρατήρηση, ο Ν. Ζαϊρης, μ' έκανε να λοξοδρομήσω. Εκεί που λέει πως «Ο Όμηρος και ο Ησίοδος, ως και πάντες οι σοφοί, (...) παρέλαβον τας γνώσεις των από τα ιερά (...) της απωτάτης αρχαιότητος, τους θεματοφύλακας των θησαυρών της αρχαίας λησμονημένης γνώσεως, τα Μουσεία. (...)». Εκεί ακριβώς, τελειώνοντας την φράση, στάθηκα, και αποφάσισα να μελετήσω, πρόχειρα, και εκ των ενόντων, τα σχετικά με τον όρο Μουσεία, γιατί με μάγεψε εκείνο το: «ιερά της απωτάτης αρχαιότητος, ... θεματοφύλακες της αρχαίας λησμονημένης γνώσεως».

Κι αναδίφησα στα σκονισμένα θησαυροφυλάκια με τα κιτρινισμένα ετοιμοθάνατα φύλλα ( στο λεξικό των H.G. Liddell & R.Scott). Εκεί μέσα, κείτονταν οι Μούσες! Θεότητες, κόρες της Μνημοσύνης. (Και οι Νύμφες Πιερίδες, τιμώμενες στα Πιέρια). Και τί δεν βρήκα. Τα μάζεψα και τα γράφω εδώ, κρίκους από μια μακρά πολύτιμη, μυστήρια και ξεχασμένη αλυσίδα, σαν ένα σπονδυλωτό παραμύθι, κι όμορφες εντυπώσεις από ένα ταξίδι, που καθώς αλλάζει ο χρόνος του ταξιδιού, αλλάζει κι η εικόνα που συναντάμε, αλλά ο δρόμος είναι ένας!

Εκεί λοιπόν στο βιβλιογραφικό θησαυροφυλάκιό μου, συνάντησα τον όρο: Μούσα! Κι αυτός ο όρος, ως κύριο όνομα, με έκανε να λοξοδρομήσω (δεύτερη φορά!)  στης Γραμματικής τα μονοπάτια, με τα Ονόματα (τα κύρια και τα προσηγορικά ουσιαστικά κλπ. Βλ σημείωση (1) κατωτέρω*)

Η Μούσα, λοιπόν, ως κύριο όνομα, είναι μια (μυθολογική) θεότητα ή νύμφη. Μούσες είναι οι επί μέρους θεότητες (οι 9, κόρες του Διός, των οποίων τα ονόματα μας δίνει ο Ησίοδος και τις οποίες ο Όμηρος αποκαλεί Ολυμπιάδες Μούσες : Ερατώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Καλλιόπη, Κλειώ, Μελπομένη, Ουρανία, Τερψιχόρη, Πολύμνια). Μητέρα τους ήταν Μνημοσύνη (καθόλου τυχαίο για όνομα της μητέρας των Μουσών!).

[Ο Μίμνερμος τις παρουσίαζει ως καταγόμενες από τον Ουρανό. Ο Παυσανίας μνημονεύει τρεις Μούσες, την Μελέτη, την Μνήμη και την Αοιδή. Ο Κικέρων ισχυρίζεται ότι οι τέσσερις πρώτες Μούσες ήσαν η Thelxione, η Aode, η Arch και η Melete. Οι Πιερίδες πάλι, ήσαν Μούσες, που ετιμώντο στα Πιέρια].

Με τον όρα μούσα, (ως προσηγορικό ουσιαστικό) αποδίδεται

• 1) η μουσική και το άσμα (βλ. φράσεις όπως στυγερά μούσα, άλυρος μούσα, εύφημος μούσα, κλπ), 
• 2) η ευγλωττία και η πειθώ.
• 3) μούσα, χαρακτηρίζεται από τον Πλάτωνα η «καθόλου αρμοδιότης», το προσήκον, το πρέπον, η ευπρέπεια. [Εικάζω, από το γεγονός ότι όλες αυτές οι δεοντολογικές καταστάσεις προσδιορίζονται, ή σαν να λέμε επιτρέπονται, ορίζονται και υποδεικνύονται από το Θείον, αφού υποδηλώνουν όρια και δεοντολογία στην ανθρώπινη συμπεριφορά και δράση].

Στη συνέχεια, η έρευνα έδειξε ότι ως Μουσείο, χαρακτηρίζεται 

• 1) ο ναός των Μουσών, η έδρα αυτών, το ενδιαίτημά τους 
• 2) το σχολείο τεχνης, ποιήσεως κλπ. (Η αρχαία Αθήνα ονομαζόταν έτσι, γιατί σ' αυτήν άκμαζαν οι τέχνες και τα γράμματα) 
• 3) Ιερά μουσεία ονομάζονταν οι εορτές των Μουσών 
• 4) Μουσείο καλείται (και) η Σχολή και η βιβλιοθήκη φιλοσοφίας.

Περαιτέρω, γνωστό είναι και το Μουσαίον, ο Λόφος των Μουσών.

Ως Μουσείο νοείτο και η επιγραφή βιβλίου (εικάζω με τον κατάλληλο προσδιορισμό), αλλά και το μωσαϊκό ψηφοθέτημα, αυτό που σήμερα είναι το γνωστό μας «μωσαϊκό» (δάπεδο)!

Παράγωγες από την λέξη Μούσα, είναι και οι λέξεις

• Μούσειος = ο ανήκων στις Μούσες
• Μουσηγέτης και Μούσαρχος = ο ηγούμενος και ο άρχων των Μουσών (ο Απόλλωνας, ο Δίας κλπ)
• Μουσίζω = άδω, παίζω μουσική
• Μουσική (τέχνη) = κάθε τέχνη που έχει προστάτιδες αυτής τις Μούσες, και γενικά η τέχνη, τα γράμματα, η παιδεία. (Η Αθηναϊκή παίδευση είχε τρεις κλάδους: μουσική, γράμματα και γυμναστική. Δηλαδή, το παιδεύειν το πνεύμα και το σώμα εγένετο με μουσική και γυμναστική).
• Μουσικός (επίθ.)= 1) ο αρμόζων στην μουσική 2) ο έμπειρος στην μουσική και γενικά στις τέχνες, ο λάτρης αυτών, αλλά και ο άνθρωπος ο εγγράμματος και πεπαιδευμένος και 3) και με την έννοια: έξοχο, ευχάριστο, ωραίο, η λέξη  «μουσικός» λέγεται για διάφορα πράγματα.
• Μουσικώς (επιρ.) = κατά τους κανόνες της μουσικής, εντέχνως, επιτηδείως, αρμοδίως, κομψώς, χαριέντως, φιλοκάλως.
• Μουσολήπτης = ο εμπνεόμενος από τις Μούσες

Σημειώσεις: 

 
1) Ορισμός για το μέρος του λόγου, το καλούμενο «όνομα ουσιαστικό»: Όνομα ουσιαστικό είναι κάθε λέξη που φανερώνει πρόσωπο, ζώον ή πράγμα, και ιδιότητα, πράξη ή κατάσταση αυτών. Τα ουσιαστικά μπορεί να είναι

• ι) Συγκεκριμένα όταν φανερώνουν πράγματα απτά, ορατά, και γενικώς αισθητά, και αυτά διακρίνονται
• ι.α) Σε κύρια όταν φανερώνουν ένα ορισμένο και συγκεκριμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα, και τέτοια είναι τα ονόματα των ανθρώπων, των ζώων, των πόλεων των ποταμών, λιμνών, θαλασσών, ωκεανών, κλπ. Αυτά γράφονται πάντα με κεφαλαίο το αρχικό τους γράμμα: Ανδρέας, Ατλαντικός, Λέων της Χαιρώνειας κλπ). Και
• ι.β) σε προσηγορικά, όταν φανερώνουν μια τάξη ομοειδών πραγμάτων (ζώον, δένδρο, άνθρωπος, κλπ.)
• ιι) Αφηρημένα όταν φανερώνουν ιδιότητα, κατάσταση ή πράξη που αναφέρεται/αφορά τα συγκεκριμένα ουσιαστικά (αλήθεια, ισότητα, διευκόλυνση, κλπ).

2). Μήπως η νεοελληνική λεξη «μουσίτσα», είναι ένα κοροϊδευτικό υποκοριστικό με καταγωγή από την λέξη Μούσα, για να δείξει την αστεία (έως και ευτελιστική) πλευρά κάποιας, που ενώ είναι ασήμαντη επί της ουσίας, καμώνεται την εμπνεύστρια,  επειδή παρακινεί ή υπαγορεύει σε κάποιον να κάνει καταγέλαστα (ή κι εξευτελιστικά) πράγματα; 

3) Σ' ετούτο το ταξίδι, ξωκείλαμε ... στο γιαλό! Κάποια μέρα θ' ανοίξουμε και πάλι τα πανιά, (ελπίζοντας να βγούμε από τον... πρόλογο!). 

4) Θα μου πείτε «ακούγοντας τα δελτία ειδήσεων, εσύ αυτά έχεις να πείς;», κι εγώ θα σας απαντήσω πως επειδή ακούγοντας τις ειδήσεις δεν διαφαίνεται προοπτική ή σωτηρία, προτίμησα να ασχοληθώ με την αρχέγονη γνώση και τους θεματοφύλακές της, μήπως και βρούμε την σωτηρία από την αυτογνωσία και την αρχέγονη σοφία, που τόσο περιφρονήσαμε τελευταίως!

Γ. Σεφέρη: Πάνω σ' έναν ξένο στίχο.

Ενα ποίημα για τη σημασία και τη δύναμη    του έρωτα, τη σημασία της στοργικής αγκαλιάς, την αξία της επίγνωσης  της μοναχικότητας και της ατομικότητας της ευθύνης, καθώς  και το ρόλο όλων των παραπάνω παιδαγωγικών δωρεών που λαβαίνει ο άνθρωπος, στην κατάλληλη στιγμή της ζωής του, κι από τις οποίες αντλεί, σαν από πηγή, δύναμη, για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που συναντάει.


Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του οδυσσέα.
Ευτυχισμένος αν στο ξεκίνημα,
ένιωθε γερή την αρματωσιά μιας αγάπης,
απλωμένη μέσα στο κορμί του,
Σαν τις φλέβες όπου βουίζει το αίμα.

Μιας αγάπης με ακατέλυτο ρυθμό,
ακατανίκητης σαν τη Μουσική
και παντοτινής γιατί γεννήθηκε όταν γεννηθήκαμε
και σαν πεθαίνουμε,
αν πεθαίνει,
δεν το ξέρουμε ούτε εμείς ούτε άλλος κανείς.


Παρακαλώ το Θεό να με συντρέξει να πώ,
σε μια στιγμή Μεγάλης ευδαιμονίας,
ποιά είναι αυτή η αγάπη.
Κάθομαι κάποτε τριγυρισμένος από την ξενιτιά,
κι ακούω το μακρινό βούισμά της,
σαν τον αχό της θάλασσας
που έσμιξε με το ανεξήγητο δρολάπι.

ι.


Και παρουσιάζεται μπροστά μου, πάλι και πάλι,
το φάντασμα του Οδυσσέα,
με μάτια κοκκινισμένα από του κυμάτου την αρμύρα
Κι από το μεστωμένο πόθο
να ξαναδεί τον καπνό που βγαίνει από τη ζεστασιά του σπιτιού του
και το σκυλί του που γέρασε προσμένοντας στη θύρα.





Στέκεται μεγάλος,
ψιθυρίζοντας ανάμεσα στ’ ασπρισμένα του γένια,
λόγια της γλώσσας μας,
όπως τη μιλούσαν πριν τρείς χιλιάδες χρόνια.
Απλώνει μια παλάμη
ροζιασμένη από τα σκοινιά και το δοιάκι,
με δέρμα δουλεμένο από το ξεροβόρι από την κάψα κι από τα χιόνια.


Θά ‘λεγες πως θέλει να διώξει τον υπεράνθρωπο Κύκλωπα
που βλέπει μ’ ένα μάτι, τις Σειρήνες που σαν τις ακούσεις ξεχνάς,
τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη απ’ ανάμεσό μας.
Τόσα περίπλοκα τέρατα,
που δε μας αφήνουν να στοχαστούμε
πως ήταν κι αυτός ένας άνθρωπος που πάλεψε μέσα στον κόσμο,
με την ψυχή και με το σώμα.


Είναι ο μεγάλος Οδυσσέας.
Εκείνος που είπε να γίνει το ξύλινο άλογο
και οι Αχαιοί κερδίσανε την Τροία.
Φαντάζομαι πως έρχεται
να μ’ αρμηνέψει πώς να φτιάξω
Κι εγώ ένα ξύλινο άλογο
για να κερδίσω τη δική μου Τροία.


Γιατί μιλά ταπεινά και με γαλήνη, χωρίς προσπάθεια,
λές με γνωρίζει σαν πατέρας
είτε σαν κάτι γέρους θαλασσινούς,
που ακουμπισμένοι στα δίχτυα τους,
την ώρα που χειμώνιαζε και θύμωνε ο αγέρας,


μου λέγανε, στα παιδικά μου χρόνια,
το τραγούδι του Ερωτόκριτου, με δάκρυα στα μάτια.
τότες που τρόμαζα μέσα στον ύπνο μου
ακούγοντας την αντίδικη μοίρα της Αρετής
να κατεβαίνει τα μαρμαρένια σκαλοπάτια.


Μου λέει το δύσκολο πόνο
να νιώθεις τα πανιά του καραβιού σου
φουσκωμένα από τη θύμηση
και την ψυχή σου να γίνεται τιμόνι.
Και νά’σαι μόνος,
σκοτεινός μέσα στη νύχτα
και ακυβέρνητος σαν τ’ άχερο στ’ αλώνι.



Την πίκρα να βλέπεις τους συντρόφους σου
καταποντισμένους μέσα στα στοιχεία,
σκορπισμένους: έναν-έναν .
Και πόσο παράξενα αντριεύεσαι μιλώντας με τους πεθαμένους,
όταν δε φτάνουν οι ζωντανοί που σου απομέναν.




Μιλά...
βλέπω ακόμη στα χέρια του
που ξέραν να δοκιμάσουν
αν ήταν καλά σκαλισμένη στην πλώρη η γοργόνα
να μου χαρίζουν την ακύμαντη γαλάζια θάλασσα
μέσα στην καρδιά του χειμώνα....

Συλλογική αποχαύνωση

Διαβάζω πως Μετά από εφτά χρόνια κρίσης, ούτε ένας Έλληνας δεν μπορεί να ισχυρισθεί πως έχει άγνοια όλων όσων συμβαίνουν στην πατρίδα του – γνωρίζοντας απόλυτα πως οι ευθύνες δεν είναι πια της κυβέρνησης του, αλλά αποκλειστικά και μόνο δικές του.

«Στο «Ακόμη και η βροχή», ένας σκηνοθέτης πηγαίνει στην Βολιβία για να γυρίσει μια ταινία για τον Χριστόφορο Κολόμβο – ο οποίος δεν ήθελε απλά να εκχριστιανίσει τους ινδιάνους, αλλά είχε εμμονή με τον χρυσό μετατρέποντας σε σκλάβους τους ιθαγενείς που του αντιστάθηκαν. Όμως, στην πόλη όπου πραγματοποιούνται τα γυρίσματα, τα αποθέματα νερού πωλούνται σε μια πολυεθνική και οι ιθαγενείς καλούνται 500 χρόνια μετά από την έλευση του Κολόμβου να αγωνιστούν – όχι για το χρυσάφι αυτή τη φορά, αλλά για το πιο απλό αλλά πολύτιμο αγαθό, για το νερό.

Η ταινία επικεντρώνεται σε δύο μοναχούς που αντιτάχθηκαν τότε στην εκμετάλλευση του πληθυσμού. Ο παραγωγός της ταινίας επέλεξε τη Βολιβία, επειδή το κόστος ήταν πολύ χαμηλό, οπότε οι ιθαγενείς κομπάρσοι θα πληρωνόντουσαν μόλις δυο δολάρια την ημέρα. Καθώς όμως ο σκηνοθέτης και οι συνεργάτες του βρίσκονται στα γυρίσματα, ξεσπούν ταραχές στην πόλη. Πρόκειται για τον «πόλεμο του νερού», όπως τους εξηγούν οι ιθαγενείς κομπάρσοι – οι οποίοι εγκαταλείπουν τα γυρίσματα της ταινίας, πηγαίνοντας στα οδοφράγματα.

Ο σκηνοθέτης και το συνεργείο αντιδρούν, επειδή η ταινία κινδυνεύει να μην τελειώσει, λέγοντας πως οι κομπάρσοι δεν μπορούν να παρατήσουν τα γυρίσματα και να τρέχουν στις πορείες. Ο ιθαγενής πρωταγωνιστής της ταινίας πρωτοστατεί στην επανάσταση. Η αδικία και η καταπίεση της εποχής του Κολόμβου, στην οποία αναφέρεται το σενάριο του κινηματογραφικού συνεργείου, είναι διάχυτη γύρω του, αλλά οι συντελεστές του αργούν να τη διακρίνουν.

Στην πραγματική ιστορία, η βολιβιανή κυβέρνηση ιδιωτικοποίησε το 2000 την παροχή νερού, δημόσιου αγαθού ως τότε, με προτροπή της Παγκόσμιας Τράπεζας. Οι πολυεθνικές εταιρίες που προσέλαβε να το διαχειρίζονται τριπλασίασαν την τιμή του, με αποτέλεσμα ο κόσμος να μην μπορεί να πληρώσει. Τα νότια προάστια της Κοτσαμπάμπα δεν είχαν καν εγκαταστάσεις ύδρευσης, οπότε οι κάτοικοι δημιούργησαν μόνοι τους δεξαμενές που μάζευαν το νερό της βροχής και το φίλτραραν.

Το βολιβιανό κράτος απαγόρευσε όμως την «αυθαίρετη» συλλογή της βροχής, δημιουργώντας μια αστυνομία νερού, η οποία έλεγχε τα σπίτια και γκρέμιζε τις δεξαμενές – έως ότου οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν και κατέστρεψαν τα γραφεία της πολυεθνικής, καθώς επίσης της νομαρχίας, ακυρώνοντας την ιδιωτικοποίηση του νερού«.

Άποψη

Όποιος θέλει να αποκτήσει μία πραγματική εικόνα της ιδιωτικοποίησης του νερού, η οποία δρομολογείται από την κυβέρνηση κατ’ εντολή των δανειστών (όπως έχει αναφερθεί πολλές φορές, μετά το 2010 η Ελλάδα κυβερνάται απολυταρχικά από την Τρόικα – κάτι που δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε στο μέλλον, ανεξάρτητα από το ποιό κόμμα θα βρίσκεται κάθε φορά στην εξουσία), δεν χρειάζεται να ανατρέξει σε αυτά που συνέβησαν στη Βολιβία – αφού αρκεί να ενημερωθεί για τις εμπειρίες της Μ. Βρετανίας, η οποία ιδιωτικοποίησε το νερό στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αμέσως μετά την επικράτηση του άκρατου νεοφιλελευθερισμού.

Ως αποτέλεσμα αυτής της ιδιωτικοποίησης, οι τιμές του νερού στη Βρετανία αυξήθηκαν καθαρά (αφαιρουμένου του πληθωρισμού) κατά περίπου 46%, εντός των επομένων δέκα ετών – ενώ τα κέρδη των εταιρειών που εξαγόρασαν το σύστημα ύδρευσης εκτοξεύθηκαν την ίδια χρονική περίοδο κατά 142%. Ορισμένες δε από αυτές τις επιχειρήσεις πλήρωναν μερίσματα στους μετόχους τους, τα οποία έφταναν στο 25% των ετησίων εσόδων – μία επενδυτική απόδοση που πολύ σπάνια συναντάται στον πλανήτη.

Τα μερίσματα βέβαια αυτά δεν πληρωνόντουσαν μόνο επειδή τα κέρδη είχαν αυξηθεί, εξ αιτίας της ανόδου της τιμής του νερού – αλλά, κυρίως, λόγω του ότι οι επιχειρήσεις επένδυαν ελάχιστα στο δίκτυο ύδρευσης, εξοικονομώντας τεράστια ποσά. Έτσι όμως το δίκτυο σε πολλές περιοχές της Βρετανίας θύμιζε αντίστοιχα των χωρών του τρίτου κόσμου – ενώ στο Λονδίνο είχε φτάσει σε τέτοια εξαθλίωση, ώστε να υπάρχουν απώλειες νερού που υπερέβαιναν το 40%. Ως εκ τούτου, δεν μπορούσε να εξασφαλισθεί η απαραίτητη πίεση – με αποτέλεσμα πολλές περιοχές του Λονδίνου να μένουν χωρίς νερό.

Στη συνέχεια, μετά από τις μαζικές διαμαρτυρίες των Βρετανών, η κυβέρνηση αναγκάσθηκε να ψηφίσει νέους νόμους, οι οποίοι επέβαλλαν τις επενδύσεις στο δίκτυο – οπότε οι ιδιώτες εγκατέλειψαν σε μεγάλο βαθμό το «παιχνίδι», με αποτέλεσμα να εθνικοποιηθεί ξανά η ύδρευση και να διενεργηθούν επενδύσεις πολλών δις, εις βάρος βέβαια των φορολογουμένων. Κάτι σχετικά ανάλογο συνέβη με το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, ενώ είναι σε όλους μας γνωστό το σκάνδαλο της Enron στην Καλιφόρνια, μετά την ιδιωτικοποίηση της παροχής ηλεκτρισμού.

Στο σημείο αυτό οφείλω να σημειώσω ότι, η ιδιωτικοποίηση των κοινωφελών εταιρειών του δημοσίου, συμπεριλαμβανομένης της Παιδείας, της Υγείας κοκ., δεν αφορά μόνο την Ελλάδα – ενώ η μυστική συμφωνία TiSA είναι αυτή που τις προωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη (ανάλυση). Επίσης πως δεν είμαι καθόλου εναντίον των ιδιωτικοποιήσεων – αρκεί να μην πρόκειται για επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, μονοπωλιακές κερδοφόρες και στρατηγικές (ανάλυση).

Περαιτέρω τα παραδείγματα της Βολιβίας και της Βρετανίας τεκμηριώνουν ότι, η λεηλασία μίας χώρας δεν εμποδίζεται ποτέ από τις εκάστοτε κυβερνήσεις της – πόσο μάλλον όταν είναι εντελώς αδύναμες και εξαρτώνται απόλυτα από τους δανειστές, όπως στην περίπτωση της υπερχρεωμένης Ελλάδας.

Εμποδίζεται μόνο από τους Πολίτες της, εφόσον βέβαια δεν είναι δειλοί, αλλά θαρραλέοι και ώριμοι – μη αρνούμενοι να πληρώσουν για τα λάθη τους χρεοκοπώντας, καθώς επίσης μη διστάζοντας να αγωνισθούν ή/και να υποφέρουν για την πατρίδα τους, για το μέλλον τους, ιδίως δε για το μέλλον των παιδιών τους.

Στα πλαίσια αυτά το να θεωρεί κανείς ότι, κάνει το καθήκον του ως Πολίτης απλά και μόνο κατακρίνοντας τις υφιστάμενες κυβερνήσεις ή εκλέγοντας συνεχώς νέες, όταν γνωρίζει πολύ καλά πως δεν είναι αυτές που κυβερνούν, είναι το λιγότερο υποκριτικό – πόσο μάλλον όταν με την ανοχή που επιδεικνύει, παραμένοντας σιωπηλός όπως τα πρόβατα, δίνει την εντύπωση στους δανειστές πως αντέχει πολλές ακόμη επιβαρύνσεις, ενώ δεν έχει αντίρρηση να μετατραπεί σε εξαθλιωμένο δουλοπάροικο.

Αυτό το συνειδητοποίησαν ακόμη και οι κάτοικοι της Βολιβίας, οι οποίοι πολέμησαν για τα δικαιώματα τους – οπότε είναι αδύνατον να μην το καταλαβαίνουμε εμείς οι Έλληνες, με μία ιστορία που υπερβαίνει τις τέσσερις χιλιετίες. Επομένως, κάτι άλλο συμβαίνει, το οποίο δεν μπορώ να υποθέσω – αρνούμενος να αποδεχτώ πως έχουμε σε τέτοιο βαθμό «εκφυλισθεί» ή/και αποχαυνωθεί, ώστε να μην κατανοούμε ούτε καν το συλλογικό και ατομικό μας συμφέρον.

Κλείνοντας, υπενθυμίζω και εγώ με τη σειρά μου ότι, «κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει έναν αποφασισμένο λαό, αλλά όλοι μπορούν να ποδοπατήσουν έναν τρομοκρατημένο λαό» (άρθρο) – ενώ μετά από εφτά χρόνια κρίσης, ούτε ένας Έλληνας δεν μπορεί να ισχυρισθεί πως έχει άγνοια όλων όσων συμβαίνουν στην πατρίδα του, γνωρίζοντας απόλυτα πως οι ευθύνες δεν είναι πια της κυβέρνησης του, αλλά αποκλειστικά και μόνο δικές του.

Σημείωση: Ετούτο το άρθρο του κ. Ιάκωβου Ιωάννου, που αυτούσιο αναρτάται σήμερα, δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα  εδώ: http://www.analyst.gr/2016/10/06/sillogiki-apoxavnosi/, είναι πολύ χρήσιμο, γιατί είναι πολύ καλογραμμένο και ασχολείται με ένα παγκόσμιας σημασία θέμα, της εποχής. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε, ανάγλυφα, τις δυνατότητες της μη συλλογικής αποχαύνωσης των λαών. Με την παραβολή του γυρίσματος μιας ταινίας και την αντιστοίχιση του θέματος με την επικαιρότητα, μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε κι εμείς όχι μόνο την γενικότερη αντίστοιχιση, αλλά και την ειδικότερη, στα δικά μας προβλήματα και τις ανάγκες. Στα δικά μας πολιτικά τεκταινόμενα και στα διεθνώς μεθοδευόμενα, ασχέτως των αναγκών του κόσμου και των πιέσεων που ασκούνται σε βάρος του. Αλλά και στην δική μας ανεκτικότητα. Μέχρι πότε θα ανεχόμαστε την σημερινή κατάντια, σαν που άδηλο φαίνεται να είναι το τέρμα της;

Η φοιτητική ζωή. Ένας παρεξηγημένος μύθος

 

Πώς περάσαν τα χρόνια! Διανύοντας μια ευάριθμη δεκαετία ζωής, ανατρέχω στα χρόνια που έζησα, που με «μόρφωσαν», που έπαθα κι έμαθα, που δοκιμάστηκα. Ακόμη αναρωτιέμαι για τα αδιέξοδά μου, και θ' αναρωτιέμαι για τις αβελτηρίες μου.

Θυμάμαι, πως φεύγοντας από την πατρίδα μου για να σπουδάσω σ' έναν τόπο «μακρινό» από αυτήν, ωστόσο οικείο, γιατί είχα επανειλημμένως, πιο πριν, επισκεφτεί την πόλη της νέας εστίας μου, βρέθηκα αντιμέτωπη με το νέο στάδιο της ζωής μου, όπως τόσοι και τόσοι νέοι. Τώρα πια, θα ήμουν μονάχη, χωρίς την εποπτεία, την προστασία και τις αντιδράσεις ή τις συμβουλές των δικών μου.

Όνειρο του μέσου νέου, είναι να φύγει από το σπίτι των γονιών του και να ζήσει «την ζωή του». Να ζήσει την «φοιτητική ζωή». Μ' ετούτο τον όρο, θα πρέπει, ασφαλώς, να εννοούμε μια φάση της ζωής, όπου ο νέος άνθρωπος θα πρέπει να πειραματιστεί και να μάθει από την διαχείριση του χρόνου του, των χρημάτων του, των συναναστροφών του, κι από την διαδικασία απόκτησης γνώσεων για την επαγγελματική του προοπτική. Κι ακόμη, να μάθει από την ενημέρωσή του για την πολιτική και οικονομική ζωή στον κόσμο ολόκληρο, από τις νέες προσωπικές σχέσεις που θα δημιουργήσει, από τους δεσμούς, τις προσωπικές και συναισθηματικές ή οικονομικές εξαρτήσεις του. Με μια φράση, θα πρέπει να μάθει από την διαχείριση της ελευθερίας του, των παθών, των λαθών και των λοιπών επιλογών του.

Αφορμή για τούτο το σημείωμα, μου δίνει η κουβέντα με τις μικρανεψιές μου, κι η ανησυχία, η έγνοια, των γονιών τους. Στα 18 του χρόνια, ένας νέος της εποχής μας, είναι αρκετά ενήμερος για πολλά πράγματα, αρκετά «περπατημένος» σχετικά με τις προσφορές του καταναλωτικού κόσμου, κι οι οικογένειες σήμερα, είναι αρκετά προβληματισμένες για το «αν -το καμάρι τους- θα μπορέσει να σταθμίσει τα υπέρ και τα κατά των επιλογών του». Όποια εμπιστοσύνη και νά 'χουν, δεν μπορεί να κατασιγάσει τις αγωνίες τους, που, συνήθως, είναι ανάλογες με την επαναστατικότητα του βλαστού τους, χωρίς να λογαριάζουμε τις αρρωστημένες περιπτώσεις.

Πράγματι, η φοιτητική ζωή, μακριά από τους οικείους, σου δίνει αυτή την ευκαιρία. Αλλά, δεν είναι η φοιτητική ζωή, που θα σε ωριμάσει και θα σε «εφοδιάσει». Είναι ο τρόπος που θα την ζήσεις και θα την διαχειριστείς.

Εξάλλου, δεν απολαμβάνουν όλοι οι φοιτητές, μια αντίστοιχη περίοδο της ζωής τους, μακριά από τους δικούς τους. Είτε γιατί πολλοί σπουδάζουν στον τόπο της οικογενειακής τους εστίας, είτε γιατί κάποιοι έχουν την δυνατότητα να μεταφερθούν οι οικείοι τους κοντά τους, είτε ακόμη, επειδή κάποιοι συνομήλικοί τους δεν θα «σπουδάσουν»! Ασφαλώς και δεν νοείται να θεωρούμε ότι οι νέοι αυτοί δεν «θα ζήσουν την ζωή τους»!

Ύστερα από τα παραπάνω, είναι προφανές ότι η φοιτητική ζωή, είναι η περίοδος της προσωπικής ανάληψης των ιδίων εκάστου πειραματισμών, αποφάσεων, δοκιμασιών, αποτυχιών κι επιτυχιών, στον στίβο που ό ίδιος επιλέγει να δοκιμασθεί. Είναι δηλαδή η περίοδος ανάληψης των ιδίων ευθυνών! Πώς έγινε, και χωρίς να το καταλάβουμε, κατεβήκαμε στον στίβο;

Αλήθεια, ξεκινάμε το ταξίδι της ζωής μας ονειροπόλοι, οραματιστές, ρομαντικοί και ξεκούραστοι, περίεργοι κι επαναστάτες ή διώκτες του κακού και ερευνητές του αγνώστου, αγωνιστές της δικαιοσύνης και των ίσων ευκαιριών για όλους, και καταλήγουμε, καμμιά φορά, βολεμένοι εγωϊστές, θεσιθήρες, ανεκτικοί στην μονομέρεια και δορυφόροι των ισχυρών.

Αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα δούμε πολλούς από αυτούς τους «επαναστάτες», με -ή χωρίς- τις γραβάτες τους, να κάθονται σαστισμένοι κι άπραγοι σε μια πολιτική καρέκλα -όχι πάντα κάτω από την ίδια πολιτική σημαία- αμέτρητα χρόνια «δημιουργικής» απραξίας! Χρόνια, που φέρανε την κοινωνική δυστυχία στον τόπο. Πολλοί από αυτούς, δαπανήσανε αμέτρητες ώρες φοιτητικών μαθημάτων και γνώσης, που χαθήκανε σε συνελεύσεις πολιτικού και κοινωνικού διαλογισμού μέχρι που (να βαρεθούνε οι -τυχόν πραγματικά- προβληματισμένοι και να φύγουν, ώστε να μείνουνε αυτοί οι «αγωνιστές» μονάχοι και) να αποφασίσουνε κατά πώς θα περνούσε η γραμμή τους.

Κι άλλοτε, βρεθήκαμε μοναχικοί και πρωτοπόροι σε μια μονομανία, αναλώνοντας πολύτιμα εξάμηνα σε οικογενειακώς υποστηριζόμενη -και καφενόβια- φοίτηση και σίτιση, με προνόμια σε κομματικές εκδρομές, αδιάφοροι για τα αιτήματα του διπλανού μας και ασυγκίνητοι από την ανησυχία όσων μας αγαπούν, σαν μας βλέπουν να αστοχούμε. Και συμβαίνει να πλανιόμαστε, χαμένοι σε δαιδαλώδεις προφάσεις αργίας κι αναβλητικότητας, ή αλυσιτελώς φοιτούντες για χρόνια σε μια μάταιη αναζήτηση της βελτίωσης του κόσμου, απλά και μόνο γιατί αυτό επιτάσσει η «πολιτική μας ευθύνη».

Μα ένα πράγμα καλό είναι να έχουμε κατά νού, καθώς ξεκινάμε τις σπουδές μας: Ότι οφείλουμε να προσπαθήσουμε, στην φάση αυτή, να ολοκληρωθούμε σαν άνθρωποι, μέσα από την γνώση, την φιλομάθεια, την καλώς εννοουμένη περιέργεια και την καλλιέργειά μας. Τους πειραματισμούς, τα αισθήματα, τα πάθη και τα λάθη μας. Φιλτράροντας κι ελέγχοντας, τίποτε να μην πάει χαμένο.

Αν η προηγούμενη ζωή μας ήταν ατυχής, είτε γιατί οι γονείς μας υπήρξαν απαίδευτοι και στενόμυαλοι, είτε γιατί ήταν φτωχοί και αταξίδευτοι, είναι η ευκαιρία μας να «ταξιδέψουμε» εμείς, στον κόσμο, με την μόρφωση και την καλλιέργειά μας. Να διαλέξουμε από το οικογενειακό και το ιστορικό, το εθνικό και το τοπικό παρελθόν μας, τα καλύτερα στοιχεία του και με την ματιά μας να τα αναδείξουμε, και μετά, να προσπαθήσουμε να διατυπώσουμε την δική μας πρόταση ζωής και αλλαγής. Και τούτο, χωρίς να γκρεμίζουμε τίποτε, αν προηγουμένως δεν έχουμε να κάνουμε μια αξιόλογη πρόταση. Οι μικρές καθημερινές και διαδικαστικές πρακτικές, δεν έχουνε σημασία, γιατί αυτές τις ζεί και τις διεκπεραιώνει ο καθένας όπως μπορεί. Σημασία έχουνε οι προσανατολισμοί, οι κατευθύνσεις, τα οράματα, τα ζητούμενα, εκείνα στα οποία καταναλώνουμε την ζωή και τον κόπο μας, εκείνα που αποζητάμε στα όνειρά μας, κι εκείνα για τα οποία θα δίναμε τον καλύτερο εαυτό μας.

Μπορεί να μην συμφωνούμε όλοι στα ίδια ακριβώς, αλλά θα πρέπει τα περισσότερα από εκείνα για τα οποία αγωνιζόμαστε μαζί με πολλούς άλλους, να μας ενώνουν και να υπερβαίνουν το «τώρα» και τα συγκεκριμένα πρόσωπα. Γιατί μόνο αυτά, οι αγώνες μας και οι προσπάθειές μας, θα τα κάνουν να επιβιώσουν επωφελώς για όλους. Τα άλλα, θα χαθούνε στο δρόμο, στο πέρασμά μας και στη δύση μας. Μονάχα οι καταστροφές δεν χάνονται. Αυτές θα τις «πληρώσουμε» όλοι. Όσοι τις προξενήσαμε, για την ευθύνη μας, κι όσοι τις επιτρέψαμε, για την ολιγωρία μας.

Οι χαρακτήρες μας, στην φάση αυτήν, είναι ήδη δομημένοι, απομένει να αναδυθούν από μέσα μας, οι «τεχνίτες»: Οι καλλιτέχνες του λόγου, της σκέψης, της πράξης, της δράσης. Της δημιουργίας. Στον δρόμο γι' αυτό, ακόμη κι αν «χάσουμε» την ώρα μας για κάτι, αν αφιερώσουμε δηλαδή τον χρόνο μας σε κάτι που επιλέξαμε, τυχαία ή παρορμητικά, αυτό, θα αποτελεί στο εξής, μια ανάμνηση για το ερέθισμα μάθησης και την ευκαιρία γνώσης ή για την εμπειρία που αποκτήσαμε από αυτό. Το κακό θα είναι, να χάσουμε την ώρα μας για να υπηρετήσουμε συνειδητά ή παρασυρμένοι, αλλότριους σκοπούς. Και τόσο το χειρότερο αν αυτοί οι σκοποί, μας είναι άγνωστοι ή είναι από την φύση τους κακοί και ολέθριοι.

Έτσι λοιπόν, η φοιτητική ζωή, είναι μια περίοδος ετοιμασίας για το μέλλον μας, κι όχι μια περίοδος για να «χάσουμε» την ώρα μας.

Η διασκέδαση, δηλαδή ο διασκορπισμός του νου, είναι ένα σπορ για τους εσκοτισμένους και για τους απελπισμένους.

Η ψυχαγωγία, όπως λέει και η ίδια η λέξη, είναι η περαιτέρω καλλιέργεια του ανθρώπου, που έχει την βούληση, την ανάγκη και την φιλοδοξία να γίνει καλύτερος, αποδοτικότερος, ικανός, και με ανανεωμένες τις δυνάμεις του να συνεχίσει την πορεία για την πρόοδο. Την δική του, κυρίως, αλλά και όσων γύρω του, μπορεί να επηρεάσει και να βοηθήσει.

Ευάγγελος Κλωνής: Ένας Αμερικάνος που ήταν Κεφαλονίτης!

 

Διαβάζω εδώ για τον Ευάγγελο Κλωνή, και αντιγράφω: Για έναν Αμερικανό στρατιώτη, που ήταν Κεφαλονίτης, κι έγινε στις ΗΠΑ,  στα χρόνια του δεύτερου μεγάλου πολέμου, σύμβολο ανδρείας και γενναιότητας.

Στις 8 Ιουλίου του 1944, ο φωτορεπόρτερ Γιουτζίν Σμιθ απαθανάτιζε με την φωτογραφική του μηχανή έναν αμερικανό στρατιώτη, που έκανε διάλειμμα από τη μάχη για να πιει νερό. Λίγη ώρα αργότερα ο πεζοναύτης γυρνά και κοιτάζει τον φωτογράφο, ενώ έχει στα χείλη του ένα αναμμένο τσιγάρο.

Και όλα αυτά την στιγμή που οι ριπές των πυροβόλων καθηλώνουν τους στρατιώτες. Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στο Σαϊπάν, κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δημοσιεύθηκαν στο «LIFE», στο πιο διάσημο περιοδικό της εποχής.

Ο αμερικανός στρατιώτης, στις φωτογραφίες γίνεται σύμβολο της εποχής, συμβολίζοντας την ανδρεία και την γενναιότητα την ώρα της μάχης. Μόνο που όπως αποδείχθηκε αργότερα, ο στρατιώτης δεν ήταν Αμερικανός αλλά... Έλληνας. Πρόκειται για τον Ευάγγελο Κλωνή, από την Κεφαλονιά και η αποκάλυψη έγινε από τον γιο του το 1991, όταν τυχαία είδε το περιοδικό. Κρατώντας το στα χέρια έτρεξε στην μητέρα του, η οποία αναγνώρισε στην φωτογραφία τον σύζυγο της.

Τα δύσκολα παιδικά χρόνια

Ο Ευάγγελος Κλώνης γεννήθηκε στην Κεφαλονιά στις 28 Οκτωβρίου του 1916. Η οικογένεια του ήταν πολύ φτωχή και έτσι αναγκάστηκε από μικρός, να παρατήσει το σχολείο και να εργαστεί, για να μπορέσει συντηρήσει τα οκτώ αδέρφια του. Στην ηλικία των 14 χρόνων μετακομίζει στην Αθήνα, όταν ένας Κεφαλονίτης του βρίσκει δουλειά στην πρωτεύουσα.
Θα εργασθεί ως εισπράκτορας σε λεωφορείο, όπου αφεντικό του ήταν ο Γεράσιμος Αρσένης, παππούς του γνωστού πολιτικού. Έπειτα από δύο χρόνια στην πρωτεύουσα, βρίσκεται μια μέρα με το λεωφορείο στον Πειραιά, όπου παρατηρεί τους ναύτες που φεύγουν. Χρειάσθηκαν μόλις λίγα λεπτά για να πάρει την απόφαση να φύγει για την Αμερική.

Το ταξίδι στην Αμερική

Μπήκε κρυφά σε ένα πλοίο που έφυγε για την Αμερική, ενώ για να περάσει τον τελωνειακό έλεγχο προσποιήθηκε τον κωφάλαλο καθώς δεν μιλούσε λέξη αγγλικά. Εκεί θα κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει, κυρίως βοηθώντας του έλληνες της ομογένειας. Θα καταλήξει όμως στο Σάντα Φε, καθώς το ζεστό κλίμα της περιοχής του θυμίζει την Ελλάδα. Οι συνθήκες τον βοήθησαν ώστε να γίνει σύντομα στέλεχος σε ένα εστιατόριο, το μεγάλο πρόβλημα όμως για εκείνον παρέμενε, καθώς δεν είχε αποκτήσει ακόμη την αμερικάνικη υπηκοότητα.

Το 1941, όταν η Αμερική παίρνει μέρος στον πόλεμο, ανακοινώνεται ότι όποιος παράνομος μετανάστης στρατολογούνταν θα έπαιρνε και την αμερικάνικη υπηκοότητα. Ο Εύαγγελος Κλωνής βρήκε την ευκαιρία που έψαχνε και κατατάσσεται στον στρατό ξηράς. Η τραγική είδηση, ότι οι Γερμανοί σκότωσαν ολόκληρη την οικογένεια του στην Κεφαλονιά, φθάνει λίγο πριν ολοκληρώσει την εκπαίδευση του. Μια πληροφορία που θα τον κάνει να αποκτήσει μένος ώστε να θέλει να πάρει εκδίκηση.

Ο Κλωνής δεν μιλούσε ποτέ για τα χρόνια του στο στρατό και το μόνο που γνώριζε η οικογένεια του για εκείνη την εποχή ήταν ότι απολύθηκε το 1945, με πολλά μετάλλια αφού είχε πολεμήσει στην Αφρική και στην Ευρώπη. Σικελία, Αγγλία, Αυστρία, Πολωνία, Γερμανία και Νορμανδία. Η αποκάλυψη της φωτογραφίας όμως έφερε στο φως άγνωστες πτυχές από την στρατιωτική του δράση. Όπως πιστεύει η οικογένεια του, ο λόγος που δεν μιλούσε, ήταν γιατί είχε πάρει μέρος σε πολλές μυστικές αποστολές, συνολικά απαριθμούνται δεκατρείς. 

Ιδιαίτερη αξία έχει η ιστορία που αποκάλυψε ο γιος του Κλωνή, στον δημοσιογράφο Θεόδωρο Γεωργακόπουλο, που αφορά στον διάλογο που είχε με τον στρατηγό Άιζενχάουερ.

«Εγώ δεν είμαι Αμερικάνος, έρχομαι από την Ελλάδα»
Το 1944, δύο ημέρες πριν από την απόβαση στη Νορμανδία, ο Κλωνής ήταν στο Σαουθάμπτον, εκεί όπου βρέθηκε μπροστά στον Στρατηγό Άιζενχάουερ. Με θάρρος και τόλμη έσπευσε να δώσει τα διαπιστευτήρια του, λέγοντας: «Εγώ δεν είμαι Αμερικάνος, έρχομαι από την Ελλάδα. Οι Γερμανοί σκότωσαν όλη μου την οικογένεια. Θα πάω στη μάχη, και δεν με νοιάζει αν πεθάνω».
«Είσαι Αμερικάνος γιατί φοράς τη στολή μας», ήταν η απάντηση του  Άιζενχάουερ. «Θα πολεμήσεις για την καινούρια σου πατρίδα, αλλά μετά θα γυρίσεις, για να γευτείς τους καρπούς της νίκης».

Ο γιος του Κλωνή αναφέρθηκε σε ένα ακόμη περιστατικό από τον πόλεμο. Το 1945 βρέθηκε στο Βερολίνο επικεφαλής της ομάδας τεθωρακισμένων. Οι στρατιώτες του Κλωνή, υπό την απειλή των γερμανικών δυνάμεων που τους ακολουθούσαν έπρεπε να διασχίσουν έναν ορμητικό χείμαρρο επτά μέτρων για να σωθούν. Στο σημείο όμως είχε γίνει μάχη και το μέρος είχε γεμίσει πτώματα. Με δική του εντολή τα πτώματα στοιβάχτηκαν στον χείμαρρο και έτσι ουσιαστικά αποτέλεσαν την γέφυρα για να περάσουν τα τεθωρακισμένα από πάνω. Για την πράξη του αυτή πέρασε στρατοδικείο.

Όταν απολύθηκε ο Κλωνής επέστρεψε στη Σάντα Φε, όπου και έλαβε γράμμα ότι η οικογένεια του τελικά ήταν ζωντανή και ότι η πληροφορία που είχε λάβει ότι είχαν σκοτωθεί, ήταν λάθος. Επέστρεψε στην Ελλάδα για να τους δει, όπου και παντρεύτηκε. Γύρισε πίσω όμως στην Αμερική όπου άνοιξε δικό του εστιατόριο το οποίο και ονόμασε «Evangelo’s», ενώ απέκτησε και τρία παιδιά.

Το περίφημο γραμματόσημο με την φωτογραφία του

 

Η φωτογραφία του Γιουτζίν Σμίθ με τον Ευάγγελο Κλωνή ως στρατιώτη να πίνει νερό έγινε γραμματόσημο, σε μια πράξη απόδοσης τιμής για τις θυσίες και τη γενναιότητα των Αμερικανών στρατιωτών. Στο περίφημο γραμματόσημο αναγράφεται μόνο το όνομα του φωτογράφου καθώς η αληθινή ταυτότητα του εικονιζόμενου άνδρα αποκαλύφθηκε χρόνια αργότερα. Ο Ευάγγελος Κλωνής πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου του 1989 χωρίς να δει ποτέ τις φωτογραφίες που του τράβηξε ο Γιουτζίν Σμιθ.

Η Μάνα δεν απουσιάζει ποτέ...

 

Μάνα μου, περνάει ο καιρός, και κάθε μέρα μακραίνεις από μένα. Είναι οι σκοτούρες της ζωής που δεν μ' αφήνουνε να ρθώ κοντά σου, να σου μιλήσω, να σου τραγουδήσω, να «αθανατίσω» τις δωρεές σου σε μένα και να σε ευχαριστήσω για όλα όσα προσέφερες στην ζωή και την ψυχή μου.

Μα είναι κάτι ώρες, μάνα μου, που σε νοιώθω κοντά μου, να μου κρατάς το χέρι, να με «ορμηνεύεις» όπως έλεγες, σαν να είμαι ξανά το μικρό σου το παιδί. Πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς! Πάντα θα είσαι η μάνα μου, όπου και νά 'σαι, κι εγώ πάντα θα είμαι το παιδάκι σου, όσο μεγάλη και νά 'μαι!

Είναι κάτι ώρες, που νοιώθω την αγκαλιά σου ζεστή, λιμάνι και καταφύγιο. Κι είναι κάτι ώρες που νοιώθω μονάχη κι έρημη, ορφανή, άπονη που σ' άφησα να φύγεις, κι άστοργη που δεν σού 'δειξα κάποιες στιγμές, πόσο μεγάλη είναι η αγάπη μου για σένα. Μα πώς να καταλάβω πόσο απέραντη είναι η αγάπη μου όσο ήσουνα κοντά μου κάθε μέρα; Πώς να καταλάβω πόσο μεγάλος θησαυρός ήσουνα, όταν κάθε μέρα εξαργύρωνα την αγάπη σου-σφραγίδα στην καρδιά μου;

Όμως, είναι τώρα καιρός να χαρώ και να τιμήσω. Να χαρώ που είχα την μεγάλη ευλογία να είσαι εσύ η Μάνα μου. Να μ' έχεις κρατήσει στην αγκαλιά σου και να μού 'χεις δώσει όλα εκείνα τα δώρα που κάνουνε τον άνθρωπο, Άνθρωπο. Η στοργή σου και η προσφορά σου με διδάξανε πως δεν μπορεί κανείς μονάχος του να χορταίνει την αγάπη. Γιατί η αγάπη είναι ταξιδιάρικο πουλί, που πηγαίνει στους πονεμένους και κελαηδάει την Χάρη του Κυρίου. Και δεν αφήνει κανέναν μονάχο, κανέναν πονεμένο, κανέναν πεινασμένο γι' ανθρωπιά. Καμμιά ψυχή παγωμένη. Μάνα μου, δεν θα μπορούσα να το ξέρω, χωρίς εσένα. Δεν θα μπορούσα να το καταλάβω χωρίς την παρουσία αλλά και την απουσία σου.

Μάνα μου, η ζωή σου με δίδαξε την ανθρωπιά, αλλά η απουσία σου μου έδωσε την σκυτάλη. Τώρα εγώ πρέπει να είμαι για σένα και για όλους τους γύρω μου ό,τι ήσουνα εσύ για όλους μας. Τώρα εγώ πρέπει να διασώσω την αγάπη που μου έδωσες, πολλαπλασιάζοντάς την. Και το ξέρω πως κι εσύ αυτό θα ήθελες από μένα. Να τιμήσω το πέρασμά σου, κι η ευχαριστία μου να απλωθεί όσο γίνεται, και να φέρω χαρά, αγάπη και πλησμονή σε όλους όσους επηρεάζει η ζωή μου.

Μαμά μου, ασπρίζουνε τα μαλλιά μου, κουράζομαι και πονώ. Μαμά, μεγάλωσα πολύ, και σε λίγο θα γίνω γιαγιά! Ω! Θεέ μου, κάνε με να είμαι μια γιαγιά σαν την μαμά μου. Κι όσο μπορώ καλύτερη, γιατί έτσι εκείνη θα με ήθελε!

Μαμά μου, θα ήθελα πάντα να καμαρώνεις για μένα, και να μην κάνω τίποτε από κείνα που θα θλίβανε την ψυχή σου. Γιατί το ξέρω, πως όλες οι μανούλες θέλουνε τα παιδιά τους να είναι καλοί άνθρωποι, μα δεν είναι στο χέρι τους! Αυτά θα γίνουνε, ή δεν θα γίνουνε, καλοί άνθρωποι, γιατί, βλέπεις, οι ψυχές μας διαφέρουν.

Μέσα στην ανατροφή που μας έδωσες, μανούλα, ήτανε οι αξίες, η ηθική, η ευθύνη και η ελευθερία. Αυτή είναι το μεγάλο αφεντικό στην ζωή μας. Η ελευθερία μας! Πόσες φορές σε άκουσα να μου λές πως είναι δική μου η απόφαση! Πόσες φορές παράκουσα! Πόσες φορές διδάχτηκα από την παρακοή μου και από την ευθύνη μου! Χάρη σ' εσένα, Μάνα.

Πόσο καλά το ήξερες, Μάνα, πως δεν αρκεί να σε υπακούω, αλλά πως ήταν πολυτιμότερο να αποφασίζω από μόνη μου για την ζωή μου. Αλήθεια, πώς το ξέρουνε οι μάνες αυτό; Μήπως, γιατί ξέρουνε, πως κάποια μέρα έρημα θα μας αφήσουνε, και πως για τούτη τη στιγμή πρέπει να έχουμε καλά ετοιμαστεί;

Αλήθεια, μαμά μου, πώς κατάλαβες ότι ήτανε η κατάλληλη ώρα για να με ρίξεις στο «λάκκο των λεόντων» και μονάχη να παλέψω με τις επιθυμίες και τις παρορμήσεις μου, τις ονειροφαντασιές και τα νεανικά μου σκιρτήματα, και να μου δώσεις την ευθύνη των πράξεών μου;

Αχ! μαμά, τώρα πιστεύω, πως σε τίποτε δεν έκανες λάθος, παρά μονάχα σε ένα: που έφυγες!

Αλλά, έφυγες, γιατί ήξερες καλά πως η ξενητεία, μας αφορά όλους, μια που όλοι περαστικοί είμαστε από τούτη τη ζωή. Και δεν στοχάστηκες την ερημία μου. Όμως και πάλι πρέπει να σε ευχαριστήσω, γιατί έτσι που μου έδειξες το δρόμο της ζωής. Εσύ τώρα, και πάλι, χαλκεύεις την δύναμη της ψυχής και της καρδιάς μου.

Μάνα μου, την παρουσία σου στην ζωή μου δεν μπορεί να την εμποδίσει κανείς και ποτέ, γιατί η καρδιά μου χτυπάει στο ρυθμό που της έδωσες. Η μνήμη μου αποβάλλει σιγά-σιγά την ομίχλη του ξαφνιάσματος που πήρα από το χωρίς γυρισμό ταξίδι σου, κι αποκαλύπτει σιγά-σιγά την δύναμη και την λαμπρότητα της αγάπης και της προσφοράς σου.

Μάνα μου, δεν υπάρχει τρόπος για να φύγεις από την καρδιά μου. Σε ευχαριστώ για τον δρόμο που κάναμε μαζί, καθώς με κράταγες από το χέρι και τώρα πια, βλέπω μπροστά μου, όσο κι αν ακόμη μου φαίνεται μακρινό, το φώς της παντοτινής σου αγάπης.

Αυτά λέμε, μαμά, με τις φίλες μου, κι είμαστε χαρούμενες που ήμασταν παιδιά σας, ελπίζοντας πως η αγάπη που πήραμε από σας, θα μας προφυλάξει και θα μας ετοιμάσει κι εμάς να γίνουμε μαμάδες σαν κι εσάς.

Ο πόλεμος του 1940 όπως τον «είδε» ο ελλληνικός κινηματογράφος

Αποχαιρετώντας τον μήνα Οκτώβρη, αντέγραφα από τον ιστότοπο elniplex έναν κατάλογο με τις ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν για τον πόλεμο του 1940 και τον αγώνα των Ελλήνων ενάντια στην φασιστική εισβολή και την ναζιστική βία, και για όσα έζησε η χώρα και βίωσε ο Ελληνικός λαός από αυτόν τον πόλεμο, η με αφορμή αυτόν τον πόλεμο. Ενας λαός, που δεν δίστασε να αντισταθεί και να πολεμήσει. Και να ξεστρατίσει. Με όλα τα προβλήματα που συνόδεψαν αυτόν τον αγώνα. Κι όλα τα συναισθήματα, οργής, αγανάκτησης, αίσθησης χρέους και αυτοθυσίας, και τις τραγικές δοκιμασίες που υπέστησαν οι πάντες. Και οι τολμηροί κι αποφασισμένοι, και οι δειλοί, οι συνθηκολογημένοι, οι ηττοπαθείς, οι φοβισμένοι και προσκυνημένοι. Και  αγριότητες, όλων των εμπολέμων. Πολλές αγριότητες.

Δεν περιλαμβάνεται εδώ, η ταινία «Ελένη» του Νίκου Γκατζογιάννη, που γυρίστηκε το 1985 και αφορά τις αγριότητες που διαπράχτηκαν κατά τον εμφύλιο, που ξέσπασε στον απόηχο του ηρωϊκού πολέμου κατά του φασισμού και του ναζισμού, καθώς αυτός ο καινούργιος πόλεμος που ξέσπασε, έχτισε τοίχους ανάμεσά μας. Η ταινία αντιμετώπισε πολλές περιπέτειες. Τόσες -μέχρι σήμερα- που σχεδόν ακόμη παραμένει άγνωστη κι αποσιωπημένη. Όχι ασφαλώς στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας της τέχνης ή του σεβασμού της Ιστορίας, αλλά της κακώς εννοουμένης «ελευθερίας» της έκφρασης των συμφωνούντων ή της «ελευθερίας  στην έκφραση της απαγόρευσης κάθε αντίρρησης» επί ποινή προπηλακισμού. Πάντως, για την ταινία αυτή μπορείτε να βρείτε στοιχεία εδώ, και να την δείτε στον σύνδεσμο: www.youtube.com

Ο Απόστολος Πάππος, γράφει ένα σύντομο υπόμνημα για κάθε μια από τις ταινίες αυτές, και μας δίνει συνδέσμους για να τις βρούμε στο διαδίκτυο και να τις παρακολουθήσουμε. Είναι μια συλλογή, πολύ ενδιαφέρουσα και θέλησα, από όταν την βρήκα, να την μοιραστώ με τους φίλους μου, μέρες που είναι. Γιατί, θά 'πρεπε να ξέρουμε πώς να τις γιορτάζουμε, ώστε να τις κρατήσουμε άσβεστους φάρους που να φωτίζουνε το δρόμο, κάθε φορά που μας στήνουνε παγίδες οι ισχυροί του κόσμου. Να τις θυμόμαστε, κι όχι να τις διαγράψουμε από την μνήμη μας και να τις εξαφανίσουμε, σαν να μην υπήρξανε ποτέ, για να βάλουμε στη θέση τους τα καινούργια αιτήματα της εποχής, που είναι η εθνική αχρωματοψία και η ατομική ευδαιμονία σε βάρος των φίλων, των συμπατριωτών μας και της ίδιας της πατρίδας μας.

Ως προς τη χρονολογική γεωγραφία της παραγωγής, σημειώνει ο Απόστολος Πάππος:

• "Κάποιες αποτελούν πραγματικά αξιόλογα δείγματα πέρα μάλιστα από το ελληνικό κινηματογραφικό στερέωμα όπως ο “Ουρανός” του Τάκη Κανελλόπουλου ή το περίφημο “Μπλόκο” του 1964.
• Οι 20 από τις 25 αυτές ταινίες γυρίστηκαν “τυχαίως” την εξαετία 1967-1973 με όποιους συνειρμούς σας φέρνει αυτό στο νου.
  Καμία το 1974 (έχει μόλις συμβεί το Πολυτεχνείο και η Κύπρος είναι ενόψει). 
• Τέσσερις μόλις γυρίστηκαν προδικτατορικά, οι δύο από αυτές όλως τυχαίως είχαν πιο “κομμουνιστικό περιεχόμενο” (Μπλόκο, Γοργοπόταμος), Το Νησί των Γενναίων, 
• Μία γυρίστηκε το 1953 (η πρώτη και σπουδαία “Ξυπόλητο Τάγμα”) και 
• Μία το 1981 επειδή η Αλίκη ζήλεψε τις παλιές της δόξες (Κατάσκοπος Νέλλη).

Ας δούμε αυτές τις 25 ελληνικές ταινίες που μάζεψε η έρευνα κι η μνήμη μου, αλλά και το προσωπικό μου αρχείο. Ένα πραγματικά μεγάλο αφιέρωμα για τις πολεμικές ταινίες που αναφέρονται στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, πόλεμο που η Ελλάδα πλήρωσε κάπως βαριά…Λίγο πιο βαριά απ’ όσο δείχνουν οι περισσότερες από τις ταινίες αυτές. Γιατί αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, ο πόλεμος δεν είχε συνήθως happy end και δεύτερον δεν είχε τόσο έρωτα και ρομάντζο μα περισσότερο μπαρούτι και πόνο".

[Ακόμη κι αν κάποιες από τις ταινίες αυτές, δεν τις βρίσκετε στον σύνδεσμο που παραπέμπει ο κ. Απόστολος Πάππος (γιατί δεν ισχύει πια, ή γιατί έχει αλλάξει), κρατείστε τις πληροφορίες και τα στοιχεία τους. Ίσως, μια άλλη φορά, να τις βρείτε κάπου αλλού, ή με άλλον τρόπο. Εδώ έχει γίνει πολλή δουλειά, κι όλος αυτός ο κόπος, καλό είναι να μην πάει χαμένος. Όσο για την αξιολόγηση των ταινιών από τον κ. Πάππο, γι' αυτήν μπορεί να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι αυτή η αναδίφηση και η «αποδελτίωση των πηγών» ως έργο ερευνητή και ιστορικού είναι πολυτιμότατη. Οι πηγές είναι σημαντικές και μόνο γι' αυτή τους την ιδιότητα. Γιατί αποτελούν τεκμήρια μνήμης, και αφορμή για περαιτέρω έρευνα και μελέτη. Οι ταινίες αυτές, είναι ιστορία, είναι τέχνη, είναι μέσα διαπαιδαγώγησης και μνήμης. Η υπόμνηση του κ. Πάππου, πως πολλές από αυτές γυρίστηκαν μέσα στην χούντα, είναι σημαντική, σαν υποσημείωση, γιατί η κάθε εποχή ασχολείται με τα δικά της προβλήματα. Σήμερα μιλάμε και κάνουμε τέχνη για κάθε μορφής κρίση και προβλήματα, γι'  απάνθρωπες ατομικές προτιμήσεις ευδαιμονίας, παγκοσμιοποίηση, και αντιρατσιστικό ρατσισμό κατά πάσης μορφής αντίρρησης. Η εποχή μας μαστίζεται από κρίση στις αξίες, στα οράματα, τα προσωπικά, τα εθνικά και τα πανανθρώπινα. Από προσφυγιά, εμπορία κι εκμετάλλευση ανθρώπων, εξοντωτικούς κι εξαθλιωτικούς πολέμους, πολιτικά και σεξουαλικά εγκλήματα,  και κυριαρχία της πολιτικής δημαγωγίας και του σεξουαλισμού, αλλά και τόσα άλλα που γίνονται «αντικείμενο τέχνης» και τεχνηέντως μετατρέπουν αξιοπρέπειες και ζωές σε «αντικειμενικά τεχνήματα»].

Και τώρα παρατίθενται (σε δική μου διάταξη και τονισμό κειμένου, καθώς και μέγεθος  γραμματοσειράς) οι ταινίες που γυρίστηκαν για το έπος του 1940, όπως τις έχει κατατάξει και υπομνηματίσει ο κ. Α. Πάππος:

1. «28η Οκτωβρίου, ώρα 5.30» γυρίστηκε το 1971, σε Σκηνοθεσία: Κώστα Καραγιάννη και Σενάριο: Διονύση Τζεφρώνη. Είναι μια παραγωγή του Τζέημς Πάρις και πρωταγωνιστούν Βέρα Κρούσκα, Χρήστος Πολίτης, Λάκης Κομνηνός, Γιάννης Κατράνης, Σάντσο Φερνάντο (Sancho Fernando), Γιώτα Σοϊμοίρη κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η κήρυξη του πολέμου βρίσκει τους κατοίκους ενός μικρού μακεδονικού χωριού, της Μικρής Λεύκας, σε γλέντι, αλλά τα παλικάρια σταματούν αμέσως το χορό και ξεκινούν για τον πόλεμο. Με την κατάρρευση του μετώπου, οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό και ο διοικητής τους μετατρέπει το κρατικό εργοστάσιο ξυλείας σε εργοστάσιο κατασκευής πολεμοφοδίων. Υποχρεώνει τους κατοίκους να δουλεύουν σ’ αυτό. Μέσα σε κλίμα βίας και τρομοκρατίας, το πνεύμα της αντίστασης φουντώνει, μέχρι που έρχεται η μέρα της απελευθέρωσης και μια νέα ζωή αρχίζει. Στυλοβάτες της αντίστασης υπήρξαν ο τρελόγερος Τρύφωνας Πλατανιάς, που στην πραγματικότητα ήταν ένας συνετός και ένθερμος πατριώτης, και ο γιος του Κυριάκος που είχε χάσει τα δύο πόδια του στο αλβανικό μέτωπο. Παρακολουθείστε απόσπασμα στο youtube πατώντας εδώ

2. Όχι (1969)
Σκηνοθεσία: Ντίμης Δαδήρας, Σενάριο: Αντώνης Δαυιδ, Παραγωγή: Art Films, διάρκεια 118′. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Πρέκας, Βέρα Κρούσκα, Χρήστος Πολίτης, Στέφανος Στρατηγός, Μαλαίνα Ανουσάκη, Δημήτρης Μπισλάνης, Χάρης Παναγιώτου, Θανάσης Παπαδόπουλος κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Με 602.264 εισιτήρια το 1969 (5η μεταξύ των 99 ταινιών της χρονιάς) και 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης της ίδιας χρονιάς, το ΟΧΙ μας ξεναγεί στην ερωτική ιστορία του υπολοχαγού Δημήτρη Νικολάου (λέγε με Κώστα Πρέκα) και της ιταλίδας μνηστής του Στέλλας Σαλβατόρε (Βέρα Κρούσκα). Ο υπολοχαγός αφήνει τη μνηστή του για να πολεμήσει στην Ήπειρο στην επίθεση των Ιταλών αλλά όταν επιστρέφει, βλέπει τα πάντα αλλαγμένα. Και πιο συγκεκριμένα…ο Χρήστος Πολίτης παίζει τον Γερμανό συνταγματάρχη Χέρμαν Σβάιτσερ που επιτάσσει το σπίτι των Νικολάου και προσπαθεί να “κλέψει” τη Στέλλα από τη ζωή του. Αξιοπρεπής ταινία που δεν αποφεύγει ασφαλώς τα κλισέ του είδους. Πάντα ξεχωριστή παρουσία η Βέρα Κρούσκα.

3. Η μάχη της Κρήτης (ή στη μάχη της Κρήτης, 1970)
Σκηνοθεσία: Βασίλης Γεωργιάδης, Σενάριο: Σταμάτης Φιλιππούλης, Παραγωγός: Τζέημς Πάρις, Αρτ φιλμς. Πρωταγωνιστούν: Fernando Sancho, Γιώργος Τζώρτζης, Στέφανος Στρατηγός, Γιώτα Σοϊμοίρη, Χρήστος Πολίτης, Γιώργος Σίσκος, Γιώργος Μοσχίδης, Γιάννης Κατράνης, Άννα Μαντζουράνη, Γιάννης Κανδήλας κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: 435.165 εισιτήρια και 6η στις 76 ταινίες της χρονιάς (εγγυημένη εισπρακτική επιτυχία η ενασχόληση με τον πόλεμο του 40′), ταινία διαπραγματεύεται την προσπάθεια ενός εύελπι να οδηγήσει το απόθεμα χρυσού των Ελλήνων στην Κρήτη. Με τη βοήθεια του πατέρα του (συγκλονιστική μορφή αυτός ο Φερνάντο Σάντσο), της αδελφής του και μιας νοσοκόμας του Ερυθρού Σταυρού παραδίδουν το χρυσάφι σε ένα πλοίο. Η συνέχεια επί της μικρής οθόνης της τηλεόρασης ή του υπολογιστή σας. Παρακολουθήστε όλη την ταινία εδώ



4. Υπολοχαγός Νατάσα (1970)
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Νίκος Φώσκολος, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, διάρκεια: 134, Παραγωγή: Φίνος Φιλμς. Πρωταγωνιστούν: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Κώστας Καρράς, Σπύρος Καλογήρου, Ελένη Ζαφειρίου, Κάκια Παναγιώτου, Ανδρέας Φιλιππίδης, Θάνος Γραμμένος, Λάμπρος Κοτσίρης, Νίκος Δενδρινός, Θόδωρος Ντόβας, Μαλαίνα Ανουσάκη, Αγγέλα Καζακίδου, Αταλάντη Κλαπάκη κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Τις τελευταίες μέρες του 70′ πάντως κάνει πρεμιέρα και η διάσημη Υπολοχαγός Νατάσσα που έρχεται πρώτη στη σεζόν 1971 με 751.177 εισιτήρια. Η Αλίκη και ο Δημήτρης, αγαπημένο ντούετο των Ελλήνων ερμηνεύουν την Νατάσα Αρσένη και τον Ορέστη, αξιωματικό του ελληνικού στρατού που φεύγει για τη Μέση Ανατολή ακολουθούμενος από την Νατάσσα που εν έτει 1965 θυμάται και μας εξιστορεί…
Η πλέον εμπορική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου με φόντο τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Έρωτας και πατρίδα με το δημοφιλέστερο ντουέτο εγχώριων σταρ, επιτυχία πλήρης στα μάτια των θεατών. Απόσπασμα της ταινίας παρακολουθήστε πατώντας εδώ

5. Κατάσκοπος Νέλλη (1981)
Σκηνοθεσία: Τάκης Βουγιουκλάκης, Σενάριο: Νίκος Φώσκολος, Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Στίχοι: Γιάννης Ξανθούλης, Παραγωγή: Καραγιάννης Καρατζόπουλος. Πρωταγωνιστούν: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Φαίδων Γεωργίτσης, Ντίνος Ηλιόπουλος.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Δέκα περίπου χρόνια μετά την υπολοχαγό, η Αλίκη γίνεται και κατάσκοπος, ονόματι Νέλλη και κόβει 138.000 περίπου εισιτήρια (9η ταινία στις μόλις 45 της χρονιάς). Στο προπολεμικό Βερολίνο, η Αλίκη ως νεαρή φοιτήτρια εγκαταλείπει τις σπουδές της και γίνεται καμπαρέ τραγουδίστρια με τη γενναία συνδρομή του Εβραίου Βίλι με τον οποίο, όταν κηρύσσεται ο πόλεμος, έρχονται στην Ελλάδα και με την είσοδο των Γερμανών βγαίνουν στην Αντίσταση. Νέα ερωτικά ειδύλλια και μια από τα ίδια…Απόσπασμα της ταινίας παρακολουθήστε πατώντας εδώ.

6. Η Μεσόγειος φλέγεται (1970)
Σκηνοθεσία: Ντίμης Δαδήρας, Σενάριο: Αντώνης Δαυίδ, Σταμάτης Φιλιππούλης, Μουσική: Νίκος Μαμαγκάκης, Παραγωγή: Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης, Ολύμπια Φιλμς, διάρκεια 120′. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Πρέκας, Κώστας Καρράς, Όλγα Πολίτου, Σοφία Ρούμπου, Λυκούργος Καλλέργης, Τέλης Ζώτος, Κατερίνα Χέλμη, Άγγελος Μαυρόπουλος κ.α.
Δυο λόγια την υπόθεση: Είπαμε η συνταγή είναι αλάνθαστη. 410.000 εισιτήρια και 7η ταινία στις 99 της χρονιάς. Ένα χρόνο μετά το “Όχι”, Δαδήρας, Δαυίδ και Πρέκας συναντιούνται ξανά στη Μεσόγειο που Φλέγεται. Μαζί τους ο Κώστας Καρράς που υποδύεται ένας Γερμανό αξιωματικό (Έρικ Φον Άουερ) που πολεμά τον Έλληνα παιδικό του φίλο που είναι υποπλοίαρχος (Πρέκας). Η αδελφή του Πρέκα έχει σχέση με τον Καρρά αλλά ουσιαστικά το κάνει για να του κλέβει πολύτιμα έγγραφα που διοχετεύει στην αντίσταση. μισεί τον Γερμανό επειδή ο δεύτερος διατηρεί σχέση με την αδελφή του πρώτου. Θέλετε και κριτική; Δείτε απόσπασμα από την ταινία πατώντας εδώ.



7. Οι γενναίοι του Βορρά (1970)
Σκηνοθεσία: Κώστας Καραγιάννης, Σενάριο: Γιώργος Λαζαρίδης, Αντώνης Δαυίδ, Παραγωγή: Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, διάρκεια 135′. Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Βόγλης, Ξένια Καλογεροπούλου, Πέτρος Φυσσούν, Λάκης Κομνηνός, Άλκης Γιαννακάς, Θανάσης Μυλωνάς, Λαυρέντης Διανέλλος, Δήμος Σταρένιος, Ίλυα Λιβυκού, Αιμιλία Υψηλάντη, Άννα Φόνσου, Σταύρος Ξενίδης κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η ταινία έκοψε 626.000 εισιτήρια και ήρθε 3η στις 99 ταινίες της σεζόν. Τη συναντάμε και μεταγλωττισμένη στο εξωτερικό με τον τίτλο “The Brave Bunch” με όλους τους πρωταγωνιστές να έχουν αγγλικά ψευδώνυμα (ο Βόγλης ήταν ο Τζον Μίλερ και ο Λάκης Κομνηνός ο Λάρι Ντάνιελς). Τον Απρίλιο του 1941, οι Γερμανοί παραδίδουν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στους Βούλγαρους που προβαίνουν σε βιαιότητες εις βάρος του Ελληνικού πληθυσμού. Ο Έλληνας αξιωματικός όμως Νίκος Δεβετζής (Γιάννης Βόγλης), με το Βασίλη Άνθιμο (Πέτρος Φυσσούν), αποφασίζουν να γυρίσουν στο χωριό τους που βρίσκεται υπό την κατοχή κομιτατζήδων με επικεφαλής τον Στεπάν Ράικο (Λάκης Κομνηνός) ξεκινώντας την αντίσταση με τα μέσα που διαθέτουν. Όχι κι άσχημα!! Παρακολουθήστε όλη την ταινία πατώντας εδώ.
 
8. Η χαραυγή της Νίκης (1971)
Σκηνοθεσία: Ντίμης Δαδήρας, Σενάριο: Γιώργος Λαζαρίδης, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Παραγωγή: Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης, Διάρκεια 100 λεπτά. Πρωταγωνιστούν: Λάκης Κομνηνός, Μπέττυ Αρβανίτη, Μιράντα Κουνελάκη, Νίκος Δαδινόπουλος, Γκίκας Μπινιάρης, Ιλία Λιβυκού, Λευτέρης Βουρνάς, Γιώργος Βελέντζας, Άντα Πατρελή, Νίκος Βανδώρος κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Ελάχιστα προβεβλημένη ταινία του 1971, πάλι του Ντίμη Δαδήρα με βραβείο β΄ γυναικείου ρόλου (Μιράντα Κουνελάκη) στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1971 και τη φωνή και τη λύρα του Νίκου Ξυλούρη να αντηχούν επιβλητικά. Οι συμμαχικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής αναθέτουν στο Νικήτα, το γιο ενός συνεργάτη των Γερμανών, την καταστροφή του γερμανικού στρατιωτικού αεροδρομίου της Κρήτης. Ο Νικήτας και ο Λευτέρης, αρχηγοί του ντόπιου αντάρτικου, διεκδικούν ταυτόχρονα και την ίδια γυναίκα, τη Μάρθα. Με την ανατίναξη μιας γέφυρας, οι Γερμανοί συλλαμβάνουν τον πατέρα του Λευτέρη και τη Μάρθα. Αποφασίζει να μην παραδοθεί αλλά να παλέψει μέχρι τέλους…Παρακολουθήστε όλη την ταινία πατώντας εδώ.

(κακή ποιότητα εικόνας)


9. Υποβρύχιο Παπανικολής (1971)
Σκηνοθεσία: Γιώργος Ζερβουλάκος, Σενάριο: Δημήτρης Ζαννίδης, Παραγωγή:Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Διάρκεια: 90 λεπτά. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Καζάκος, Γιάννης Φέρτης, Αιμιλία Υψηλάντη, Παύλος Λιάρος, Σταύρος Ξενίδης, Άννα Βαγενά, Αρτέμης Μάτσας, Νέλλη Γκίνη κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Την ίδια στιγμή με την επίθεση του ιταλικού στρατού στα ελληνοαλβανικά σύνορα, η Ελλάδα δέχεται επίθεση και από την ιταλική αεροπορία. Με τις νίκες στην στεριά, το υποβρύχιο Παπανικολής παίρνει εντολή να περιπολεί στον Πατραϊκό κόλπο. Στο στενό του Οτράντο συλλαμβάνουν το πλήρωμα ενός ιταλικού καραβιού και αποκαλύπτουν τα ναρκοπέδια της Αδριατικής θάλασσας. Παρακολουθήστε όλη την ταινία πατώντας εδώ. 



10. Οι τελευταίοι του Ρούπελ (1971)
Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Γρηγορίου, Σενάριο: Γιάννης Μαρής, Μουσική: Γιώργος Πάρις, Παραγωγή: Τζέημς Πάρις. Πρωταγωνιστούν: Χρήστος Πολίτης, Βέρα Κρούσκα, Φερνάντο Σάντσο, Δημήτρης Μπισλάνης, Θόδωρος Κατσαδράμης, Γιάννης Κατράνης , Στέφανος Στρατηγός κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η ταινία έκοψε 202.293 εισιτήρια και ήταν 26η στις 87 ταινίες της σεζόν.Ο αξιωματικός Αλέξανδρος Κομνηνός και ο στρατιώτης Κοσμάς Γεωργίου αναλαμβάνουν μια παράτολμη αποστολή κατασκοπείας γερμανικών δυνάμεων σε βουλγαρικά εδάφη. Όμορφη πολεμική περιπέτεια, βλέπεται ακόμα με συμπάθεια, δίχως ασφαλώς να προσδοκά κανείς όπως σε όλες αυτές τις ταινίες κάποιου είδους ιστορική καταγραφή υψηλού κύρους. Παρακολουθήστε ένα απόσπασμα πατώντας εδώ.



11. Αυτοί που μίλησαν με το θάνατο (1970)
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Γιάννης Δαλιανίδης, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Παραγωγή: Φίνος Φιλμς, διάρκεια: 99′. Πρωταγωνιστούν: Χρόνης Εξαρχάκος, Παντελής Ζερβός, Νικηφόρος Νανέρης, Μάνος Κατράκης, Κάκια Παναγιώτου, Ζωή Λάσκαρη, Ελένη Ζαφειρίου, Γιάννης Φέρτης, Βαγγέλης Σειληνός κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Μια παρέα συμφοιτητών στην Αθήνα μαθαίνει την επομένη ενός πάρτι την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου. Τα αγόρια φεύγουν για το μέτωπο, ενώ η Μάρθα (Ζωή Λάσκαρη) γίνεται εθελόντρια νοσοκόμα. Βρίσκεται τυχαία με τον τραυματία Κώστα (Γιάννης Φέρτης) στη Θεσσαλονίκη και λίγο καιρό μετά οργανώνουν αντίσταση στους Γερμανούς. Ώσπου ο Κώστας πιάνει δουλειά ως μεταφραστής της Γκεστάπο…Μέτρια ταινία παρά το λαμπρό καστ και την πολλά υποσχόμενη υπόθεση… Δείτε όλη την ταινία πατώντας εδώ.

12. Μια γυναίκα στην αντίσταση (1970)
Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος, Σενάριο: Λάζαρος Μοντανάρης, Ντίνος Δημόπουλος, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Διάρκεια: 92′. Πρωταγωνιστούν: Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος, Λυκούργος Καλλέργης, Κάκια Παναγιώτου, Άγγελος Αντωνόπουλος, Άλκης Γιαννακάς, Λαυρέντης Διανέλλος, Δήμος Σταρένιος, Μίμης Χρυσομάλλης, Τίμος Περλέγκας
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η ταινία έκοψε 455.385 εισιτήρια και ήταν 5η θέση σε 87 ταινίες της σεζόν. Στις 27 Οκτωβρίου 1940, η Άννα γιορτάζει με τον αρραβωνιαστικό της Δημήτρη στο εξοχικό τους έξω από την Καστοριά. Λίγες ώρες μετά κηρύσσεται ο πόλεμος και ο Δημήτρης, ο αδελφός της και ο πατέρας της φεύγουν για την πρώτη γραμμή. Ο Δημήτρης δεν αντέχει μακριά της και το σκάει με ένα αεροπλάνο που καταρρίπτουν οι Ιταλοί. Η Άννα τότε μπαίνει ενεργά στην αντίσταση δημιουργώντας σχέσεις με το διοικητή των Γερμανών στην Καστοριά, Χανς βοηθώντας τους Έλληνες αντάρτες…Γνωστή περιπέτεια του είδους! Δείτε όλη την ταινία πατώντας εδώ.

13. Γοργοπόταμος (1968)
Σκηνοθεσία: Ηλίας Μαχαίρας, Σενάριο: Καίτη Δετζώρτζη, Παραγωγή: Γαλαξίας Φιλμ, διάρκεια: 135′. Πρωταγωνιστούν: Μάρλεν Παπούλια, Λαυρέντης Διανέλλος, Πέτρος Φυσσούν, Έλλη Ξανθάκη, Λιάκος Χριστογιαννόπουλος κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Το συμμαχικό στρατηγείο του Καΐρου αποστέλλει στην Ελλάδα Άγγλους αξιωματικούς για να οργανώσουν την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου. Οι αξιωματικοί έρχονται σε επαφή με Έλληνες αντιστασιακούς και πραγματοποιούν το μεγάλο χτύπημα. Μπόλικος πατριωτισμός για μια μεγάλη στιγμή του πολέμου. Ταινία 38η στις 108 της χρονιάς με 190.000 σχεδόν εισιτήρια. Δείτε ολόκληρη την ταινία πατώντας εδώ.

 

14. Το μπλόκο (1964)
Σκηνοθεσία: Άδωνις Κύρου, Σενάριο: Γεράσιμος Σταύρου, Άδωνις Κύρου, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Διάρκεια: 90′. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Καζάκος, Γιάννης Φέρτης, Αλεξάνδρα Λαδικού, Ξένια Καλογεροπούλου, Μάνος Κατράκης κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η καλύτερη ίσως και από τις πλέον σπάνιες ταινίες για την αντίσταση με επίκεντρο το ιστορικό μπλόκο της Κοκκινιάς. Το ξημέρωμα της 7ης Αυγούστου 1944, 3.000 και πλέον Γερμανοί και Έλληνες συνεργάτες τους κυκλώνουν όλη την περιοχή γύρω από την Κοκκινιά. Όμορφες ερμηνείες και αληθινά δοσμένοι διάλογοι σε ένα ασπρόμαυρο διαμάντι. Καθόλου τυχαίο το 7.1 στην αξιολόγηση της Imdb. Δείτε ολόκληρη την ταινία πατώντας εδώ.

 

15. Το νησί των γενναίων (1959)
Σκηνοθεσία: Ντίμης Δαδήρας, Σενάριο: Γιάννης Β. Ιωαννίδης, Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, Παραγωγή: Ολύμπια Φιλμ, Διάρκεια: 100′. Πρωταγωνιστούν: Αλέκος Αλεξανδράκης, Τζένη Καρέζη, Αλίκη Γεωργούλη, Λυκούργος Καλλέργης, Γκίκας Μπινιάρης, Τάκης Χριστοφορίδης, Αρτέμης Μάτσας κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Αξιόλογη ταινία που έκοψε 106.373 εισιτήρια το 1959 και ήρθε 4η στη σεζόν. Ένας αξιωματικός του στρατού (Αλέκος Αλεξανδράκης) φτάνει στην Κρήτη αμέσως μετά την πτώση της στους Γερμανούς. Σε συνεργασία με αντάρτες και συμμάχους συμμετέχει σε σαμποτάζ γερμανικών εγκαταστάσεων. Είναι η περίφημη ταινία του προδότη Αρτέμη Μάτσα…
Δείτε ολόκληρη την ταινία πατώντας εδώ.

16. Η λεωφόρος της προδοσίας (1969)
Σκηνοθεσία: Χρήστος Κυριακόπουλος, Σενάριο: Νίκος Φώσκολος, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Διάρκεια: 105′ λεπτά, Παραγωγή: αφοί Κυριακόπουλοι
Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Φούντας, Τζένη Ζαχαροπούλου, Μήτσος Λυγίζος, Μάνος Κατράκης, Κώστας Παπαχρήστος, Ζώρας Τσαπέλης, Γκέλυ Μαυροπούλου, Άγγελος Μαυρόπουλος κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Ένας αιχμάλωτος πολέμου ισχυρίζεται ότι είναι ο ταγματάρχης του ελληνικού στρατού Αλέξανδρος Βεργής. Αυτό όμως δημιουργεί μεγάλη αναστάτωση στο ελληνικό στρατό καθώς ο Βεργής είχε δραπετεύσει πριν ένα χρόνο. Το σοκ για τη γυναίκα του είναι τεράστιο καθώς οι δύο άντρες είναι πραγματικά ίδιοι…Η ταινία έκοψε 195.000 εισιτήρια και ήρθε 37η στις 99 ταινίες της σεζόν. Δείτε ολόκληρη την ταινία πατώντας εδώ.

17. Εσχάτη προδοσία (1971)
Σκηνοθεσία: Πάνος Γλυκοφρύδης, Σενάριο: Νίκος Φώσκολος, Διάρκεια: 85′, Παραγωγή: Φίνος Φιλμς. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Πρέκας, Τζένη Ρουσσέα, Σπύρος Καλογήρου, Γιώργος Τζώρτζης, Ζώρας Τσάπελης, Γιώργος Μούτσιος, Γρηγόρης Βαφιάς, Λάμπρος Κοτσίρης κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Ο λοχαγός της ελληνικής αντικατασκοπείας Κώστας Βάρσος (ναι, Κώστας Πρέκας είναι) επιστρέφει στην Αθήνα από την Ινδία, δύο χρόνια μετά τον τραυματισμό του και κατονομάζει έναν διπλό πράκτορα. Έτσι αρχίζει ένα κουβάρι πλοκής και εξελίξεων, συνηθισμένων για Φώσκολο και Πρέκα.



18. Κονσέρτο για πολυβόλα (1967)
Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος, Σενάριο: Νίκος Φώσκολος, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Παραγωγή: Φίνος Φιλμ, Διάρκεια: 106′. Πρωταγωνιστούν: Τζένη Καρέζη, Μάνος Κατράκης, Κώστας Καζάκος, Ανδρέας Μπάρκουλης, Ζώρας Τσάπελης, Σπύρος Καλογήρου, Λιάκος Χριστογιαννόπουλος κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η Καρέζη υποδύεται μια υπάλληλο στο ΓΕΣ που παραδίδει έγγραφα στους Ιταλούς καθώς οι τελευταίοι την εκβιάζουν με τη ζωή του αδερφού της. Αποκαλύπτεται και πάει για εκτέλεση αλλά τελευταία στιγμή τη σώζει ένας στρατηγός ο οποίος της προτείνει να συνεχίσει να προμηθεύει τους Ιταλούς με έγγραφα. Μόνο που αυτή την φορά θα είναι πλαστά…Η ταινία κόβει 427.000 εισιτήρια και οδηγεί στον έρωτα και το γάμο τη Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο. Η ιστορία αυτή θα χρησιμοποιηθεί από το Νίκο Φώσκολο στον περίφημο “Άγνωστο Πόλεμό ” του 6 χρόνια αργότερα…Δείτε ολόκληρη την ταινία πατώντας εδώ.

19. Ουρανός (1962)
Σκηνοθεσία: Τάκης Κανελλόπουλος, Σενάριο: Τάκης Κανελλόπουλος,Γεώργιος Κιτσόπουλος, Παραγωγή: Βασιλεία Δρακάκη, Μουσική: Αργύρης Κουνάδης, Διάρκεια: 87′. Πρωταγωνιστούν: Αιμιλία Πίττα, Τάκης Εμμανουήλ, Φαίδων Γεωργίτσης, Ελένη Ζαφειρίου, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Νίκος Τσαχιρίδης, Κώστας Καραγιώργης, Λάζος Τερζάς, Κώστας Μεσάρης, Στέφανος Σίμου κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Μακεδονία. Δύο ζευγάρια χωρίζουν με το ξεκίνημα του πολέμου. Οι δύο άντρες πάνε στο μέτωπο της Αλβανίας. Θα πέσουν και οι ίδιοι στο μέτωπο. Λυρισμός, πνεύμα αντιηρωικό σε μια ταινία άγνωστη στους Έλληνες αλλά έλαβε Βραβείο φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1962, επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών, βραβείο φωτογραφίας από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κιν/φου 1964, Αργυρή Σειρήνα στο Φεστιβάλ Νάπολης (1963) ενώ η Η εφημερίδα «Ομπσέρβερ» τοποθετεί την ταινία ανάμεσα στις 10 καλύτερες του 1963 και ο Federico Fellini χαρακτήρισε την ταινία “εξαιρετική”.
Δείτε το πρώτο μέρος πατώντας εδώ. Υπάρχουν και τα υπόλοιπα μέρη της ταινίας.

20. Οι πολεμισταί της ειρήνης (1973)
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Παπακωνσταντής, Σενάριο: Γιώργος Λαζαρίδης, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Παραγωγός: Τζέιμς Πάρις, Εταιρία παραγωγής: Αρτ Φιλμ. Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Κατράνης, Στέφανος Στρατηγός, Θόδωρος Κατσαδράμης, Ντίνος Δουλγεράκης, Βαγγέλης Τραϊφόρος, Σταύρος Φαρμάκης, Νίκος Λυκομήτρος, Μιχάλης Γιαννάτος, Λάκης Γκέκας, Κάτια Δανδουλάκη κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Η ταινία έκοψε λίγο πάνω από 6.000 εισιτήρια ερχόμενη 63η στις 64 ταινίες της σεζόν. Αδίκως. Είναι πιο αξιοπρεπής από αυτό το…αποτέλεσμα. Αφηγείται τις προσωπικές ιστορίες μιας διμοιρίας Ελλήνων στρατιωτών (Κατράνης ως λοχίας Χαλκιάς, Στρατηγός ως δεκανέας Στυλιανούδης) κατά τη διάρκεια του ελληνο-ιταλικού πολέμου που αναλαμβάνουν επικίνδυνες αποστολές στις γραμμές του εχθρού. Δε λείπουν τα ερωτικά συναισθήματα προς κάποια που έχει μείνει πίσω…Δείτε τους τίτλους αρχής πατώντας εδώ.

21. Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά (1969)
Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος, Σενάριο: Ανθή Δημοπούλου,Λάκης Μιχαηλίδης, Μουσική: Νίκος Μαμαγκάκης, Παραγωγή: Finos Films, Διάρκεια: 96 λεπτά. Πρωταγωνιστούν: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Παντελής Ζερβός, Σπύρος Καλογήρου, Άγγελος Αντωνόπουλος, Νότης Περγιάλης κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Σ’ένα μικρό χωριό καταφθάνει η καινούρια δασκάλα, Μυρτώ,για να αντικαταστήσει τον γέρο δάσκαλο.Εφαρμόζει νέο εκπαιδευτικό σύστημα, γοητεύει παιδιά αλλά οι γονείς μουρμουράνε και όταν μάλιστα μαθαίνουν και τη σχέση της με το Στέφανο (Δ. Παπαμιχαήλ) που είναι και γιος του προέδρου, εξεγείρονται. Τη μέρα που παντρεύονται κηρύσσεται ο πόλεμος και ο Στέφανος φεύγει για το μέτωπο. Μαθαίνουν πως σκοτώνεται αλλά- καλά μαντέψατε- δεν σκοτώθηκε. Στο μεταξύ η Μυρτώ δέχεται να παντρευτεί το συνάδελφό της Άγγελο με τη σύμφωνη γνώμη του πρώην πεθερού της (Π. Ζερβός). Αλλά τότε γυρίζει ο Στέφανος για να έχουμε το απαραίτητο happy end. Η ταινία είναι η τρίτη πιο εμπορική ταινία του παλαιού ελληνικού κινηματογράφου (739.000 εισιτήρια) πίσω από την Υπολοχαγό Νατάσα και το Αρχόντισσα και ο Αλήτης ενώ ξεκίνησε με τον τίτλο “Η Δασκάλα με τα χρυσά μαλλιά” αλλά σύντομα άλλαξε τίτλο λόγω διαμάχης με τους κληρονόμους του Στρατή Μυριβήλη που είχε γράψει το εξαιρετικό “Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια”. Ο τίτλος άλλαξε τελευταία στιγμή.
Δείτε όλη την ταινία πατώντας εδώ.

22. Το ξυπόλητο τάγμα (1953)
Σκηνοθεσία: Γκρεγκ Τάλλας, Σενάριο: Γκρεγκ Τάλλας, Νίκος Κατσιώτης, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Διάρκεια: 93′. Πρωταγωνιστούν: Μαρία Κωστή, Νίκος Φέρμας, Βασίλης Φραγκιαδάκης, Αντώνης Βούλγαρης, Στρατής Κρόζος, Εύαγγελος Γιωτόπουλος, Δέσποινα Κοντογιώργου, Λόλα Χατζηχρήστου, Ηλίας Παπαδόπουλος, Απόστολος Μπεκιάρης, Νίκος Ζαχαρίας, Χρήστος Σουκούρογλου, Γιώργος Αξιώτης, Μανώλης Ρήγας, Καίτη Γκίνη
Δυο λόγια για την υπόθεση: Μία σπάνια ταινία που σώθηκε χάρη στις προσπάθειες του διευθυντή της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, Θόδωρου Αδαμόπουλου που βρήκε δύο κόπιες προβολής μέτριας κατάστασης και έφτιαξε το νέο αρνητικό της ταινίας. Η ταινία αναφέρεται στην αληθινή δράση 160 πιτσιρικάδων τα χρόνια της Κατοχής οι οποίοι μετά την αποπομπή τους από τα ορφανοτροφεία δημιουργούν ένα είδος συμμορίας που κλέβει από τους Γερμανούς για να τρώνε αλλά και να βοηθούν όσους μπορούσαν. Η ταινία θεωρείται ένα θαύμα της εποχής καθώς γυρίστηκε με μηχανή λήψης του 1924 και μόλις έξι προβολείς φωτισμού ενώ το ντουμπλάρισμα στις φωνές άφησε άπαντες τους Αμερικανούς τεχνικούς άφωνους… Τα 63 από τα 66 παιδιά της ταινίας πάρθηκαν από αναμορφωτήρια. Η ταινία βραβεύτηκε το 1955 με τη Χρυσή Δάφνη του Διεθνούς Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, όντας η πρώτη ελληνική ταινία που βραβεύεται σε διεθνές φεστιβάλ. Επίσης, η διοίκηση της Ακαδημίας Καλών Τεχνών και Επιστημών της Αμερικής διοργάνωσε την Κυριακή 8 Νοεμβρίου του 1953 στο Academy Award Theatre ειδική προβολή, τιμώντας έτσι για πρώτη φορά μη αμερικανική παραγωγή. Τέλος, η ταινία ήταν υποψήφια για Oscar ξενόγλωσσης το 1954, ήταν η πρώτη ταινία που είχε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και η πρώτη ελληνική που έγινε με θέμα τον παγκόσμιο πόλεμο, οκτώ χρόνια μόλις μετά την επίσημη λήξη του και 7 από την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα.Δείτε όλη την ταινία πατώντας εδώ.



23. Ο τελευταίος αιχμάλωτος (1970)
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Άγγελος Γεωργιάδης, Μουσική: Βασίλης Αρχιτεκτονίδης
Πρωταγωνιστούν: Αλέκος Αλεξανδράκης, Πέρυ Ποράβου, Νάσος Κεδράκας, Φρόσω Κοκκόλα, Περικλής Χριστοφορίδης, Γιώργος Βρασιβανόπουλος, Χριστόφορος Ζήκας, Ντίνος Δουλγεράκης, Έφη Οικονόμου, Αθηνόδωρος Προύσαλης κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Ο Ντίνος (Αλεξανδράκης) είναι ο μοναδικός επιζών μιας ομάδας σαμποτέρ που εξοντώθηκε από τους Γερμανούς. Βρίσκει καταφύγιο σε μια ανάπηρη κοπέλα (Ποράβου) που τον κρύβει στο υπόγειο του σπιτιού της όπου τον κρατά φυλακισμένο ακόμα και όταν τελειώνει ο πόλεμος. Τον έχει ερωτευτεί, βλέπεις…Δείτε απόσπασμα πατώντας εδώ.

24. Αντάρτες των πόλεων (1972)
Σκηνοθέτης: Ντίμης Δαδήρας, Σενάριο: Γιάννης Μαρής, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Παραγωγή: Καραγιάννης Καρατζόπουλος. Πρωταγωνιστούν: Έλενα Ναθαναήλ, Μιράντα Κουνελάκη, Μάνος Κατράκης, Γιάννης Φέρτης, Γιώργος Μούτσιος, Ιλυα Λιβυκού, Θανάσης Παπαδόπουλος, Γιώργος Μοσχίδης, Θοδωρής Έξαρχος, Βασίλης Μαλούχος, Αντώνης Λιώτσης, Νίκος Σπυριδωνάκος κ.α.
Δυο λόγια για την υπόθεση: Ο Θέμης, αξιωματικός των συμμαχικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή πέφτει με αλεξίπτωτο στην κατεχόμενη Ελλάδα για να οργανώσει ένα σαμποτάζ κάπου στα Μετέωρα. Καθώς ξεψυχά ζητεί από τον Φώτη να συναντήσει στην Αθήνα κάποιον Αριστείδη και να συνεργαστούν. Με το όνομα Κώστας Αλεξάνδρου πιάνει ένα δωμάτιο στο σπίτι της οικογένειας Παπαδήμα, ερωτεύεται την κόρη τους και πιάνει παρτίδες με τον έναν γερμανό ταγματάρχη ο οποίος τον εμπιστεύεται. Στην πραγματικότητα όμως τον εξαπατά βοηθώντας τους αντάρτες. Δείτε όλη την ταινία πατώντας εδώ.
 
25. Εγώ ρεζίλεψα τον Χίτλερ (1970)
Σκηνοθεσία: Κώστας Καραγιάννης, Σενάριο:Λάκης Μιχαηλίδης, Μουσική: Κώστας Καπνίσης, Παραγωγή: Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, Διάρκεια: 90 λεπτά. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Βουτσάς, Αιμιλία Υψηλάντη, Λάκης Κομνηνός, Γιάννης Βόγλης, Λαυρέντης Διανέλλος, Γιώργος Μοσχίδης
Δυο λόγια για την υπόθεση: Σε μια ελληνική κωμόπολη φτάνει μυστικά ο Άγγλος ταγματάρχης Λώρενς αλλά συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς και φυλακίζεται. Την ίδια περίοδο έρχεται στην περιοχή και ο θίασος του Γρηγόρη ο οποίος μοιάζει σα δίδυμος στο Γερμανό υπολοχαγό της περιοχής που θα ανακρίνει τον Λώρενς. Ο Κώστας Βουτσάς πρωταγωνιστεί σε μια από τις λίγες κωμωδίες που γυρίστηκαν με φόντο τη Γερμανική κατοχή. Ένατη στις 87 ταινίες της χρονιάς η ταινία σε εισιτήρια.Δείτε όλη την ταινία εδώ.