Αντικαπνιστική καμπάνια. Μια καμπάνια που υπερβαίνει τον εαυτό της

 

Διαβάζω εδώ: «Πόσο ελεύθερος, (...), μπορεί να θεωρείται ένας νέος ο οποίος βομβαρδίζεται καθημερινά με πρότυπα «δημοφιλίας» και σύρεται σε συμπεριφορές μιμητισμού από ανάγκη και μόνο για κοινωνική αποδοχή;

Το υπό μορφή ρητορικού ερωτήματος διατυπωμένο επιχείρημα είναι κατά βάση σωστό, κι εδώ ακριβώς υπεισέρχεται ο ρόλος πρωτίστως του γονιού, και δευτερευόντως του δασκάλου: Θα πρέπει από μικρή ακόμα ηλικία να καλλιεργηθεί στο παιδί το αίσθημα της αυταξίας, βοηθώντας το έτσι να αναπτύξει αυτόνομη συνειδητότητα. Αυτό θα το θωρακίσει απέναντι σε κοινωνικές πιέσεις -συχνά ασφυκτικές- που θα μπορούσαν να το οδηγήσουν σε (συνειδητή ή όχι) συμμόρφωση με καθιερωμένα πρότυπα, με μοναδικό αντάλλαγμα την αποδοχή από τον κοινωνικό του περίγυρο. Ο εθισμός στο κάπνισμα είναι συνέπεια ενός τέτοιου τύπου συμμόρφωσης (δυστυχώς, όμως, έχουν μπει προ πολλού και άλλες «ουσίες» στο παιχνίδι…).

Τί καλά που είναι όλα αυτά!

Πολύ καλά τα λέει ο αρθρογράφος, αλλά κάποιος πρέπει να τα ακούει στον κατάλληλο καιρό. Και κατάλληλος είναι ο καιρός που φτιάχνεται το σύστημα άμυνας του ανθρώπου, ο καιρός που οικοδομείται το ήθος του και η αξία του, η ικανότητα και η αποφασιστικότητά του στο να επιλέγει, άλλα να τα κρατάει και άλλα να τα καταργεί.

Το αίσθημα της αυταξίας δεν είναι σκιά, δεν είναι όνειρο. Και για να δημιουργηθεί στον άνθρωπο χρειάζεται ο κόπος που θα καταβάλλουν (και οι στερήσεις που θα υποστούν) άλλοι άνθρωποι, για χάρη του. Οι γονείς και οι παιδαγωγοί του. Άνθρωποι που έχουν συνείδηση της αποστολής τους. Μια τέτοια αποστολή, είναι δωρεά, παραχώρηση, άρνηση προσωπικών δικαιωμάτων και ανέσεων, κι αγώνας. Και η σάρκωση αυτού του έργου, δίνει προοπτική στην ψυχική και την πνευματική υγεία του νέου ανθρώπου.

Το αίσθημα της αυταξίας θα κάνει τον νέο άνθρωπο να έχει συνείδηση της ανθρωπιάς του και της ευθύνης του. Η αυτονομία δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσον για την προσωπική του πληρότητα και παρουσία εν δημιουργία και ευθύνη, μέσα στην κοινωνία που ζεί και μοιράζεται το παρόν και το μέλλον του.

Η υποταγή και η συμμόρφωση προς έξωθεν επιβαλλόμενα πρότυπα είναι αυτονόητη όταν (όχι μόνο το παιδί, αλλά κι ο ενήλικος, ο ώριμος) άνθρωπος, δεν έχει την εσωτερική δύναμη και επίγνωση της μοναδικότητάς του. Της προσωπικότητάς του. Της υπόστασής του. Για τα ναι, και τα όχι του.

Ένας άνθρωπος που δεν αγαπήθηκε βαθειά, προσωπικά και ολοκληρωτικά, αναζητά την αναγνώριση και την αποδοχή, κι όπου την εύρει εκεί θα σταθεί, θα ταυτιστεί, θα κουρνιάσει σαν ξεπεταρούδι σε φωλιά. Αλοίμονο στις ψυχές που διαλέξανε να αγαπήσουνε κάτι άλλο, από το παιδί τους. Δεν αφήσανε μονάχα την πόρτα του αφύλαχτη, αλλ' αφήσανε την ζωή του ανοχύρωτη, χωρίς οδηγούς, χωρίς συμμάχους, χωρίς πρόχωμα, οπισθοφυλακή και καταφύγιο.

Τα χόμπι μας, η δουλειά μας, αλλά κυρίως η «ελευθερία κι η ανεξαρτησία» μας από κάθε είδους δεσμεύσεις, είναι το μέτρο της ανευθυνότητάς μας προς το παιδί μας. Γιατί εδώ, κυρίαρχο ρόλο δεν διαδραματίζει η ουσία των δραστηριοτήτων μας, αλλά το εγώ μας.

Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού μας, διαδραματίζει αυτό που είμαστε εμείς, την ώρα που το κρατάμε στην αγκαλιά μας, και την επόμενη, και όλες τις επόμενες. Την ώρα που καθόμαστε στο οικογενειακό μας τραπέζι. Αυτό που είμαστε εμείς στις γιορτές και τις σχόλες μας. Και γι' αυτό δεν χρειάζονται λόγια. Η ματιά και η έκφραση του προσώπου, οι κινήσεις, οι τρόποι μας, η άρνηση ή η αποδοχή, είναι αρκετά για να νιώσει την αγάπη μας το παιδί. Ο τρόπος που το μαλώνεις είναι δείγμα του τρόπου που το μεγαλώνεις. Η γονική αγκαλιά κι η αγάπη είναι το λίκνο που η παιδική ψυχή κυοφορείται. Εκεί μέσα ωριμάζει και ψυχώνεται ο άνθρωπος. Ο έλεγχος και η συμβουλή μας είναι το μέγα σχολείο του. Καμαρώνουμε για την ύπαρξή του παιδιού στη ζωή μας, κι όχι για τις σκανταλιές και τις εξυπνάδες του σε βάρος των άλλων, ούτε για το σκασιαρχείο του από τις ευθύνες και τις εργασίες του. Δεν το υποκαθιστούμε στις εργασίες και τις ευθύνες του. Αυτό, η ζωή του δεν θα μας το συγχωρήσει.