Αλήθειες, ψέμματα και παρενέργειες από την πνευματική μας κληρονομιά και ιστορία...

 

Η «ελεύθερη διακίνηση της σκέψης», εσφαλμένα θεωρείται ότι υπήρξε πνευματικό τέκνο του ελληνικού πνεύματος.

Εκείνο που πράγματι διδάχθηκε σε τούτον τον τόπο, ήταν η ελευθερία στη σκέψη καθεαυτή, και η ανακίνηση πνευματικών ζητημάτων περί την αλήθεια και την φύση των -άμεσα αισθητών ή ιδεατών- όντων, αλλά και η διδασκαλία.

Όσο για την δημόσια έκφραση-διατύπωση της σκέψης, αυτή έπρεπε να υπακούει σε ορισμένους κανόνες: Αυτή μάλιστα [η δημόσια έκφραση και η διδασκαλία των ιδίων σκέψεων και προβληματισμών], οδήγησε τον Σωκράτη στο κώνειο, γιατί κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι παραβίαζε τα υπό της πόλεως παραδεδεγμένα σχετικά με τα Θεία.

Ακόμη κι ο Αριστείδης ο Δίκαιος, υπέστη την εξορία, γιατί κάποιοι βαρέθηκαν την μοναδικά καλή δημόσια εικόνα του.

Η ιδέα της ελεύθερης διακίνησης (αρχικά των ανθρώπων και των αγαθών, και εν συνεχεία της σκέψης τους) ήταν δυτικό -κατακτητικό- εφεύρημα του 16-17ου αιώνα, όταν εντείνονταν οι εξερευνήσεις και το εμπόριο. Και χρησιμοποιήθηκε

• πρώτον μεν, για την περαιτέρω (και δήθεν εξερευνητική) εισβολή των κατακτητών στις «άγνωστες» χώρες, καθώς και για την αρπαγή ή εξαγορά των αγαθών τους, και 
• δεύτερον, για την εγκαθίδρυση εξουσιών στις ασθενείς και υπανάπτυκτες χώρες, βολικών και δορυφορικών προς τις ισχυρές και με επεκτατικές βλέψεις χώρες.

Οι οικονομικά ισχυρές χώρες, διαφήμιζαν την ελευθερία της (δικής τους) έκφρασης, με σκοπό να γίνουν δεκτές οι δικές τους ιδέες και οι πολιτικές, επιδιώξεις από τις -υπό κατάληψη και δορυφοροποίηση ή προσάρτηση- μικρές κοινωνίες. Προφανώς για ίδιον (αυτών, των ισχυρών,) όφελος.

Με τον τρόπο αυτό, προκατελάμβαναν κι εξπυδετέρωναν οποιαδήποτε αντίσταση και αντίρρρηση, ως κομπλεξική αντίθεση στον πολιτισμό και την πρόοδο. Κι έτσι, πολλοί, αφελείς, ηθικά, εθνικά και πολιτιστικά ανερμάτιστοι, συντελούσαν στην εξουδετέρωση των εσωτερικών αντιδράσεων, που -κατά τρόπο φυσικό- εγείρονταν εκάστοτε, για την προάσπιση και την διατήρηση της ιδίας κατά τόπους πολιτιστικής και εθνικής παράδοσης και ταυτότητας.

Οι ελληνικές πνευματικές κατακτήσεις σημάδεψαν  την ιστορία της ανθρωπότητας ευεργετικά, φωτίζοντας τα αδιαπέραστα πνευματικά σκότη, και  τραγικά, οσάκις συνέβη να  οικειοποιηθούν τις πανανθρώπινες   κατακτήσεις του ελληνικού πνεύματος απαίδευτοι ή άπληστοι, διαστρέφοντάς τες, προς εξυπηρέτησιν ιδιοτελών συμφερόντων.

Σημείωση: Ετούτο το σημειωμα γράφτηκε με αφορμή μια έκθεση ιδεών που δημοσιεύτηκε εδώ