Αλήθεια, είπαμε τί είναι το Τριώδιο;

 

Από πάντα, μου δημιουργούσε μια απορία η φράση «άνοιξε το Τριώδιο». Αυτό μου έδινε την εντύπωση πως πρόκειται για ένα «βιβλίο» ή για μια «πόρτα». Τελικά, η παιδική αίσθησή μου δεν ήταν εντελώς λαθεμένη.

Γιατί το Τριώδιο είναι πράγματι ένα βιβλίο, ποὺ περιέχει το ὑμνολογικὸ ὑλικὸ -κυρίως τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ τοῦ Ὄρθρου- καὶ χρησιμοποιεῖται μαζὶ μὲ άλλα (τὸ Μηναῖο καὶ τὴν Παρακλητικὴ) στὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες τῆς περιόδου ἀπὸ τήν  Κυριακή τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μέχρι τὸ Μεγάλο Σάββατο.

Τριώδιο όμως λέγεται και η χρονική περίοδος που καλύπτει:
α. Τις τρεις εβδομάδες πριν απὸ τη Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ (22 ἡμέρες), απὸ την Κυριακὴ Τελώνου-Φαρισαίου έως και την Κυριακὴ της Τυροφάγου.
β. Τη Μεγ. Τεσσαρακοστὴ (40 ημέρες, απὸ την Καθαρὰ Δευτέρα μέχρι την Παρασκευὴ πριν απὸ το Σάββατο του Λαζάρου).
γ. Τις δυὸ ἡμέρες Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακὴ των Βαΐων (συνδετικὲς ημέρες της Μεγ. Τεσσαρακοστης με τη Μεγ. Εβδομάδα).
δ. Τη Μεγάλη Εβδομάδα (6 ἡμέρες), ήδη ονομασμένη έτσι απὸ τους πρώτους χριστιανικοὺς αιώνες.

Κι όχι μόνο. Το Τριώδιο εκτός από βιβλίο και χρονικό διάστημα, είναι και μια διαδικασία, μια προετοιμασία,  που έχει σκοπὸ νὰ μας προετοιμάσει μὲ νηστεία, προσευχὴ καὶ μετάνοια, γιὰ νὰ υποδεχθούμε τα 'Αγια Πάθη του Κυρίου μας και την ένδοξη Ανάστασή Του. Είναι ένα πέρασμα, είναι η διάβασή μας  απὸ τη ράθυμη κατάσταση, στην οποία μας οδηγεί η ρουτίνα  και ο ευδαιμονισμός της καθημερινης ζωής, σε μια ζωή ανώτερη πνευματικά, και μας καλεί να σκεφθούμε την σημασία της πριν μπούμε σ᾿ αυτήν, με μία συνειδητή προπαρασκευαστικὴ περίοδο.

Όσο για τον λόγο που ονομάζεται Τριώδιο, είναι γιατί πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ύμνους που περιλαμβάνει, τοὺς λεγόμενους Κανόνες, δεν περιέχουν 9 ἢ 8 ωδές, αλλὰ τρεις ωδές (= Τριώδιον), στις οποιες συμπεριλαμβάνονται σταθερὰ οι η´ και θ´ ωδὴ και διαδοχικὰ μια απὸ τις πέντε πρώτες).


Ο ασματικὸς πλούτος του Τριωδίου, πέρασε απὸ όλες τις χαρακτηριστικὲς φάσεις και τους σταθμοὺς της ἐκκλησιαστικής ποιήσεως. Στην διαμόρφωση του ασματικού κύκλου του Τριωδίου συνέβαλαν διάσημοι υμνογράφοι και μελωδοὶ της εκκλησίας μας, όπως ο Ῥωμανὸς ο Μελωδός (στ´ αι.) κι ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός (ζ´ αι.). Σημαντικό ρόλο έπαιξαν, επίσης,   κι όλες οι χριστιανικὲς γενεὲς μέχρι τον δέκατο πέμπτο αιώνα μετὰ Χριστόν.


ΠΗΓΗ