17 Νοέμβρη 1973: Μια καθυστερημένη επισήμανση και μια απολογία

 

Νοέμβρης 1973 και το πολιτικό αίτημα-σύνθημα που κυριαρχεί, είναι: «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Και μαζί «Κάτω η Χούντα».

Είναι ένα νεανικό ξεσήκωμα. Μια γενιά αναζητεί τον τρόπο και τον λόγο για να βρεθεί στο προσκήνιο. Προσπαθεί να κάνει κατορθώματα για να της πούνε μπράβο. Για να γράψει και για να γραφτεί στην Ιστορία. Δεν ξέρω πόσοι σκέφτονταν έτσι. Όμως, βλέποντας τα πράγματα εκ των υστέρων, μπορούμε να πούμε πως πολλοί έπραξαν έτσι. Ζήτησαν να περιλαμβάνονται στις «χρυσές Δέλτους της Ιστορίας». Και να καρπωθούν τις τιμές ενός νικηφόρου «Υπέρ Πάντων» αγώνος.

Ήταν άραγε αληθές εκείνο το σύνθημα-αίτημα;

Το Ψωμί, τότε, μα την αλήθεια, δεν νιώθαμε να μας λείπει. Η επιβίωση δεν ήταν πια αδύνατη. Η Παιδεία, επίσης, δεν νιώθαμε να μας λείπει. Στα σίγουρα θέλαμε κι άλλα. Όμως, είχαμε σχολειά, είχαμε και πανεπιστήμια. Με όλα τα τρωτά κι αδύνατα σημεία τους, τη συντηρητικότητα και τον έλεγχο.

Η ελευθερία ήταν βέβαια ζητούμενο. Μα όχι για το λαό που αγωνιζόταν στο μέτωπο της επιβίωσης. Αυτός, ποτές του δεν ήταν ελεύθερος από τη μέριμνα για τον επιούσιο. Οι άνθρωποι της γης ήταν αιχμάλωτοι των μεσαζόντων και του καιρού. Σαν ο καιρός άφηνε τη γη να καρπίσει, ο έμπορος εξαφάνιζε τη δύναμη του γεωργού. Θα πίεζε τις τιμές, μέχρι το τέρμα. Μέχρι εκεί που η είσπραξη έφτανε μόλις για να πληρωθούν τα εργατικά της συγκομιδής. Θυμάμαι, μικρό παιδάκι τον πατέρα μου, που περίμενε τον έμπορο για να συμφωνήσει τη συλλογή και την παράδοση των καρπών. Τι περίεργο πράγμα! Συχνότατα κάτι τύχαινε. Ή η αγορά ήτανε πλήρης, και δεν χρειαζότανε άλλα προϊόντα, ή δεν ήρθανε οι συσκευασίες γιατί χάλασε το φορτηγό, ή, ή, … μέχρι [που οι καρποί ωρίμαζαν τόσο που πια έπρεπε άμεσα  να κοπούν και να παραδοθούν για να  μη πεταχτούν, οπότε] θα τους έπαιρνε ο «σωτήρας» για κάτι δεκάρες, κυριολεκτικά... Τί απογοήτευση για τον γεωργό,  για τη φαμίλια του,  για τους εργάτες του, για το αύριο, για την περιοχή, για την πατρίδα, για την κοινωνική συνοχή!

Η ελευθερία ήταν ασφαλώς μεγάλο ζητούμενο και ζωτικής σημασίας για τους λογάδες, τους καλαμαράδες τους οραματιστές, τους δασκάλους, και ασφαλώς για τους πολιτικούς!

Ασφαλώς κάτω η χούντα! Τι νόημα είχε [έχει, και μπορεί ποτέ να έχει] η επιβολή από κάποιον, συγκεκριμένου και καθοδηγημένου, πολιτικού τρόπου σκέψης; Ποιος θα καθορίσει το πολιτικό πρόταγμα της κοινωνίας, αν όχι η ίδια η κοινωνία;

Την εποχή αυτή (1973), ο πόλεμος ήταν πίσω μακριά στο παρελθόν, κι οι γονιοί μας, μ’ όλη τους τη φτώχεια, ή και τα πλούτη τους, μας ωθούσαν στη γνώση. Παλιό ελληνικό «κουσούρι»!  Τι κακό κι ετούτο μ’ εμάς τους έλληνες! Όλοι μας να θέλουμε να μορφώνουμε τα παιδιά μας! Δεν ξέρουμε γιατί, αλλά το θέλουμε πολύ. Ανεξήγητο, θα έλεγε κάποιος, αλλά εγώ θα έλεγα εξηγήσιμο, κι ίσως αυτό να είναι η ειδοποιός διαφορά μας από άλλους, που θέλουν απλώς χρήσιμα τέκνα.

Το να στέλνουμε τα παιδιά μας στο σχολειό για να μορφωθούνε, υπήρχαν μέχρι σήμερα κάποιοι άνθρωποι, που λέγανε πως είναι καλό και σπουδαίο πράγμα, όχι μοναχά για τη ζωή του παιδιού μας, αλλά και πολύ επωφελές για την κοινωνία.

Αλλά σιγά-σιγά βρεθήκανε κάποιοι άλλοι, που έντονα και φανερά, υποστηρίζουνε ακριβώς το αντίθετο. Ότι δηλαδή, «δεν χρειάζεται να φορτώνουμε τα παιδιά με άχρηστες γνώσεις  και να τα ταλαιπωρούμε για να μάθουνε πράγματα που δεν θα τους είναι χρήσιμα στη ζωή τους». Μα αυτό είναι η μισή αλήθεια.

Και τούτο, γιατί ο άνθρωπος, σήμερα, χρειάζεται πολύ λίγα πράγματα να κάνει ή να φτιάξει από μόνος του! Όλα υπάρχουν έτοιμα, φθηνά, βιομηχανοποιημένα κι έτοιμα, κι εκείνο που χρειάζεται είναι μόνο να τα αγοράσει! Να αγοράσει το ένα, να αγοράσει το άλλο, και το άλλο κ.ο.κ. Λένε δηλαδή ότι ο άνθρωπος, αυτό που χρειάζεται είναι να (έχει χρήματα για να) αγοράζει, ή να έχει επιθυμίες για να αγοράζει ό,τι θέλει να επικοινωνεί και να είναι κοινωνικοποιημένος! Και ασφαλώς δεν λένε τίποτε για εκείνον που θα χρηματοδοτεί αυτές τις επιθυμίες και τις ανέσεις…!

Οι θιασώτες της χρήσιμης γνώσης θέλουν οι άνθρωποι να είναι ικανοί να εκτελούν συγκεκριμένες εντολές και να υπακούουν σε συγκεκριμένα κελεύσματα. Αυτοί, δεν επιθυμούν οι κοινωνίες να έχουν πολίτες με  γνώση και κρίση. Με αξίες, ιδανικά, οράματα, πιστεύω, πρωτοβουλίες, όνειρα και δημιουργικές τάσεις και ανησυχίες. Αυτοί θέλουν πελάτες! Είτε είναι επιχειρήσεις που παράγουν υλικά αντικείμενα, είτε είναι επιχειρήσεις που παράγουν άϋλα προϊόντα! Όνειρα, ευδαιμονία, ευχαρίστηση, θέαμα, επικοινωνία! Ακόμη και πολιτικές ιδέες! Για το λόγο αυτόν, προσπαθούν να εφευρίσκουν και να επινοούν κάθε τι που θα συνέβαλε στον κομματιασμό της σκέψης, της συγκέντρωσης και  της εστίασης του ανθρώπου και του πολίτη σε ένα ερώτημα, και στη λύση του, σε μια αναζήτηση και στην απάντησή της, σε ένα πρόβλημα και στην εξεύρεση της λύσης του!

Επινοούν τόσους πολλούς τρόπους αποδιοργάνωσης της σκέψης του πολίτη και της συνοχής της κοινωνίας που θα το ‘λεγες δαιμονική επινόηση όλο τούτο!

Τι άραγε μας λέει σήμερα το αντιχουντικό σύνθημα του 1973;

Το ψωμί είναι πια ακριβό, κι οι δανειστές μας σκοπεύουν να μας το κόψουν. Οι πολιτικοί μας, στεφανωμένοι τόσα χρόνια, με τις δάφνες της αντιχουντικής επανάστασης δεν κατάφεραν να πολιτευτούν για το καλό της πατρίδος και το δικό μας. Προφανώς έκαναν κάποιο λάθος. Κι εμείς μαζί τους. Λάθος, που δεν αντιληφθήκαμε ότι η πορεία στην οποία μας τραβούσαν ήταν αδιέξοδη, και πολύ περισσότερο που δεν αντισταθήκαμε, με μια νέα επανάσταση. Ενάντια στην ασυδοσία, στην αναποτελεσματικότητα, τον νεποτισμό, την ιδιοτέλεια, τον συντεχνιασμό, την ανισότητα και την ανισονομία που μας κυβερνούσε, και που μας έφερε μέχρι εδώ.

Όσο για την Παιδεία, από πού να την πλησιάσεις! Πρώτα –πρώτα πετσοκόψαμε τη γλώσσα! Το βασικό, το ιστορικό μας εργαλείο, με παγκόσμια ακτινοβολία και σεβασμό! Βέβηλοι της αφαίρεσαν τον πέπλο και ξέσχισαν την χιλιοπλουμιστή της εσθήτα!  Εκβαρβάρισαν την εκφορά των λέξεων σε βαθμό που δεν αναγνωρίζονται παλαιά σημάδια! άλλαξαν τη γραφή, και τα κείμενα. Τώρα πια τα παιδιά μας δεν μαθαίνουν να μιλάνε, μαθαίνουν για τις καφετιέρες.. (εξάλλου… πώς θα γίνουν μεθαύριο καλοί υπηρέτες;). Δεν μαθαίνουν ιστορία, κάνουν πολιτική και κοινωνιολογία. Η Ιστορία ευνουχίζεται στο βαθμό που  αποκαλύπτει τις θηριωδίες των εχθρών μας, και τα θρησκευτικά μας καταργούνται για να μην θιγούν οι μη χριστιανοί μαθητές.

Τα σχολειά κλείνουν για πολιτικούς λόγους. Τα πανεπιστήμια -με την προστασία των πανεπιστημιακών- έχουν γίνει άντρα πολιτικών ανταγωνισμών και οχυρά κομματικής και πολιτικής επαναστατικότητας! Καθηγητές «εντοιχίζονται» από τους φοιτητές τους, επειδή δεν συμμορφώνονται στις επαναστατικές διαταγές των τελευταίων!

Και δεν σταμάτησε σε τούτο μονάχα το αδιέξοδο η στεφανωμένη επαναστατημένη μεταπολιτευτική κυβερνώσα γενιά!

Την ελευθερία, αυτή τη χιλιοβασανισμένη «θεραπαινίδα»,  θεραπαινίδα γιατί υπηρετεί τη δημιουργία, το ωραίο, την παραγωγή αγαθών και σπουδαίων ιδεών  για την ευτυχία και ευδαιμονία των κοινωνιών, αυτή η επαναστημένη και αυτο-δαφνοστεφανωμένη πολιτική γενιά την έχει μετατρέψει σε «θεά» που εξουσιάζει τις άρρωστες ψυχές όλων των πλεονεκτών της εξουσίας!

Η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, θαρρείς πως μεταμορφώθηκε κι από υπηρέτης του λόγου και της λογικής, έγινε  δήμιος της αντίθεσης στην κατρακύλα, και κατήγορος της αντίρρησης στην τρέλλα, την ηλιθιότητα και την ανικανότητα..

Η ζωή μας γέμισε παρατσούκλια για όσα ξέραμε. Ο διωγμός κι η σφαγή των Ελλήνων  στη Σμύρνη το ’22 έγινε συνωστισμός στην προκυμαία, ο χορός του Ζαλόγγου έγινε μύθος, όπως και το κρυφό σχολειό στη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Μύθος κι η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Οι ΄Ελληνες άθεοι κατηγορούνε τους παπάδες που δεν τους κάνουν θρησκευτική ταφή. Οι ομοφυλόφιλοι θέλουν να παντρευτούν με παπά και με κουμπάρο. Οι εργαζόμενοι δεν θέλουν αξιολόγηση. Οι θεσμοί εναντιώνονται στο πρωτόκολλο. Οι πολιτικοί ανενδοίαστα αθετούνε τις προεκλογικές τους υποσχέσεις. Η χώρα βάλλεται από εταίρους και εχθρούς, και, ακόμη και οι φυλακισμένοι, έχουν την εξουσία και τη δύναμη να απειλούν.

Η αντιπολίτευση υποστηρίζει την εφαρμογή μέτρων που δεν πήρε η ίδια ως κυβέρνηση για λόγους πολιτικού κόστους. Επίσης, η αντιπολίτευση αρνείται να συμπράξει  με την κυβέρνηση, αν με τον τρόπο αυτόν μπορεί να ανατρέψει την τελευταία και να ωφεληθεί πολιτικά η ίδια, αδιάφορα αν αυτό δεν ωφελεί την Χώρα!

Η ελευθερία είναι πλέον κομματικο-πολιτικός αυτοσκοπός (για την απόκτηση της εξουσίας) και κάθε πολιτική κινητοποίηση και αναζήτηση εξικνείται μόνο μέχρι την ικανοποίηση του στόχου αυτού. Με την απόκτηση της εξουσίας από κάποιον πολιτικό φορέα, παύει κάθε περαιτέρω αναζήτησή του. Και περνάει τον καιρό της εξουσίας ρεμβόμενος, πληρωνόμενος και αναποτελεσματικός!

Ο κάτοχος της εξουσίας δεν επιτρέπει σε άλλους να επιδιώκουν την απόκτησή της, κι ο ίδιος είναι δέσμιος της διατήρησής της, δηλαδή της κατοχής και της άσκησής της. Του είναι μάλιστα αδιάφορο αν μας ωφελεί ή αν μας βλάπτει, ως κοινωνία και ως Χώρα.

Τα συνθήματα εκείνα ξεφτίσανε ολοκληρωτικά. Γιατί βρεθήκαμε ανίκανοι να τα περιφρουρήσουμε, κι ανίδεοι για να τα υλοποιήσουμε.

Το ψωμί, μας περίσσευε, γιατί μας το ‘ διναν οι γονείς μας, δεν το βγάζαμε μόνοι μας.

Η παιδεία, μας καταπίεζε, γιατί ήθελε κόπο, πειθαρχία και υπομονή.

Κι η ελευθερία, μας χαρίστηκε, γι' αυτό κι εμείς δεν ξέραμε πώς να τη διαφυλάξουμε και πώς να την χρησιμοποιήσουμε.

Κι έτσι, πετάξαμε στα σκουπίδια το ψωμί για να φάμε παντεσπάνι. Σκίσαμε τα βιβλία μας, γιατί με τους αγώνες μας διεκδικήσαμε και δεν "χαθήκανε τα εξάμηνα των καταλήψεων". Όσο για την ελευθερία, ποιος μας πιάνει, τώρα πια εμείς είμαστε η εξουσία!

Ήρθε -όπως φαίνεται- η ώρα να πάρουμε το μάθημα της ζωής μας από την αρχή: Και μόνοι μας να μάθουμε πώς βγαίνει το ψωμί, πώς μαθαίνεις εκείνο που πρέπει να μάθεις, και πώς να διαχειριστούμε την ελευθερία μας.

Εξηνταρίσαμε πια….

Όσο για τα παιδιά  μας, αυτά είναι πιο «τυχερά», γατί όλα αυτά θα τα μάθουν μόνοι τους, από την αρχή και με τη σειρά. Εμείς, δεν έχουμε τίποτε πια να τους πούμε…

Η σοφία της γενεάς μας, φαίνεται και αποδεικνύεται από τους καρπούς των έργων της. Και τα έργα της γενεάς μας είναι πολιτική ιδιοτέλεια, κοινωνική φτώχεια και εθνική χρεωκοπία. Άσχετα από τα –χωρίς νόημα- συνθήματα «μνήμης και τιμής» επί τη επετείω…

Σημείωση:
Ετούτο το άρθρο το έγραψα, θεωρώντας ως "τέκνα" της γενεάς τα έργα αυτής. Όπως ακριβώς το διάβασα στην Καινή διαθήκη (Κατά Ματθαίον,  κεφ.  ια, εδ. 16-19).): "Τίνι δε ομοιώσω την γενεάν ταύτην; (...) εδικαιώθη η σοφία από των τέκνων αυτής!"