Ο χαρακτήρας μας

 

Είναι σαν τον ίσκιο μας. Παντού, όπου και να πάμε, μας ακολουθεί. Στη δουλειά, στις διακοπές μας, στις σχέσεις μας, στη διασκέδαση, στη συνάντηση, στο γιατρό, στον ύπνο μας και στο φαγητό μας, στο τραπέζι, μαζί με άλλους, οποιουσδήποτε άλλους.

Είναι ένας αξεχώριστος από εμάς σύντροφος. Που άλλοτε μας κολακεύει, κι άλλοτε μας προσβάλλει. Αν θέλουμε πάντα να μας τιμά, με τις εκδηλώσεις και τις αντιδράσεις του, καλό θα είναι να τον εκπαιδεύσουμε. Να σμιλέψουμε τις προβληματικές αιχμές του και να οξύνουμε τις χαρισματικές του όψεις και δυνατότητες. Να καλλιεργήσουμε τη συναισθηματική μας νοημοσύνη, ώστε να κατανοούμε καλύτερα τις αντιδράσεις, τις ανάγκες και τη στάση των άλλων και κυρίως των προσφιλών μας. Το ζήτημα είναι επιτακτικό για τους προσφιλείς μας, γιατί αυτών την προσοχή και την εκτίμηση έχομε πρωτίστως ανάγκη.

Η σημασία του καλού χαρακτήρα είναι πολύ μεγάλη και στον τομέα της εργασίας, τόσο από την πλευρά του υπαλλήλου, όσο και από την πλευρά του προϊσταμένου και του αφεντικού.

Συναντάς στη ζωή, πασαδόρους και βαστάζους. Έτσι λέει η Αθηνά Κακούρη, στο ομώνυμο μυθιστόρημά της: πασαδόρους, εκείνους που σου περνάνε τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις τους και βαστάζους, εκείνους που σηκώνουν από αφέλεια, καλωσύνη, αλληλεγγύη ή συμπόνοια τα βάρη των άλλων. Των όποιων άλλων. Κι εκείνων που αδυνατούν, κι εκείνων που λουφάζουν ή κοροϊδεύουν κι εξαπατούν.

Αυτοί που ζούνε πολύ καιρό μαζί μας, γνωρίζουνε πια καλά το χαρακτήρα, τις ευαισθησίες και τις συνήθειες μας. Τις παραξενιές και τις προτιμήσεις μας. Ξέρουνε πολύ καλά πότε θέλουμε να τους «ξεγελάσουμε» ή να τους «ρίξουμε» στη μοιρασιά ή στο φορτίο, στη σχόλη ή στην εργασία.

Είναι βλακώδες να νομίζει κανείς πως μπορεί να διαλανθάνει επί μακρόν η νωθρότης του, η σημαντική ή η αδιόρατη ιδιοτέλεια, η τσιγγουνιά του, η λαιμαργία του, και τόσα άλλα «χαρίσματα» που αποκαλυπτόμενα σιγά-σιγά απογυμνώνουν μια προσωπικότητα και κάνουν να φυλλορροήσει κάθε της φτιασίδι ταγμένο για να πλανέψει την αγορά.

Κι αν καμμιά φορά η ανοχή μας, ή η αδιαφορία μας, αφήνει απαρατήρητο ένα μεγάλο ελάττωμα του δικού μας ανθρώπου είναι από επίγνωση για τη ματαιότητα της παρατήρησης ή για παγιωμένη πια και εγνωσμένη έλλειψη αυτοκριτικής διάθεσης και θέλησης για αυτοβελτίωση. Η ανοχή αυτή δεν σημαίνει οπωσδήποτε αποδοχή μιας τέτοιας αδυναμίας. Αλλά είπαμε, δεν αλλάζουμε τον άνθρωπο που αγαπούμε, τον αγαπούμε όπως είναι και τον βοηθούμε -αν θέλει αυτός ο ίδιος- να αλλάξει τον εαυτό του. Γι’ αυτό και ανεχόμαστε, αλλά δεν αποδεχόμαστε και δεν υιοθετούμε τις αδυναμίες και τα πάθη του, που είναι ασφαλώς αποδοκιμαστέα.

Είναι και καμμιά φορά που η κριτική, ακόμη κι η καλοπροαίρετη, ενεργοποιεί μηχανισμούς άμυνας σε ένα νάρκισσο χαρακτήρα, που ύστερα γίνεται χειρότερος. Και κανείς πια δεν ωφελείται.

Είναι που μια παρατήρηση μπορεί να εγείρει λανθάνουσες αντιπαλότητες, ή, λόγω ενός ευέξαπτου χαρακτήρα, να δημιουργήσει νέα προβλήματα.

Είναι χαρακτήρες που πικραίνουν το ψωμί, που δηλητηριάζουν την καλήν και γιορτινήν ημέρα, και δεν ευχαριστιούνται ούτε την αγάπη, ούτε την αφθονία, ούτε την υγεία ούτε τον πλούτο. Χαρακτήρες που θέλουν άλλα από εκείνα που έχουν. Δύστροποι κι αχάριστοι. Ανικανοποίητοι παρ’ όλες τις δωρεές που έλαβαν, κι αχόρταγοι παρ’ όλη την περίσσεια αγαθών και δυνατοτήτων.

Ας μη γελιόμαστε. Για τη συμπεριφορά μας είμαστε πάντα υπεύθυνοι. Όπως για τη δουλειά και για τη ζωή μας. Για την ακεραιότητα και την αρετή μας. Για την υπευθυνότητα και για τα λόγια που
φεύγουν από το έρκος των οδόντων μας.

Πόσες φορές δεν θυμάμαι τη γαλήνια νουθεσία του πατέρα μου: Μη μιλάς θυμωμένος, ό,τι και να πείς, θα το μετανοιώσεις.

Πόσα πράγματα δεν οφείλονται στον καλό ή τον κακό μας χαρακτήρα! Αν δεν γίνουμε εμείς τ’ αφεντικά του, θα γίνει αυτός, ο κακός μας ο αφέντης, ο κακός δάσκαλος, ο κακός υπηρέτης, ο άστατος φίλος, ο ασυνεπής συνεταίρος, και  κακός προξενητής μας!