Συνεχίζοντας ...
Ζήτημα δεύτερο
Η επόμενη σκέψη του αρθρογράφου είναι μια «βαθειά» διαπίστωση: «Η οντολογική αυτή διάρθρωση του ανθρώπου επιβάλλει αξεπέραστους εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση και σε κάθε πολιτικό πλάνο».
Συχνά ακούμε μεγαλόστομες κουβέντες με περιεχόμενο που «μπορεί να εννοηθεί», μόνο από αυτούς που χειροκροτούν τους ομιλητές. Οι υπόλοιποι ή είναι βλάκες, ή δεν αξίζει να καταλαβαίνουν τέτοιας μεγάααλης σημασίας κουβέντες, (αφού αξία έχει μόνο το χειροκρότημά τους, κι αυτό το αρνούνται!).
[Ο Μιχάλης, ο φροντιστής, εξηγώντας μας κάποτε τα δύσκολα, μας έλεγε: Όταν βλέπετε «βαθυστόχαστες εκφράσεις που είναι αδύνατο να προσδιορίσετε το περιεχόμενό τους», μην αισθάνεστε βλάκες. Ούτε οι συγγραφείς των φράσεων αυτών μπορούν. Καλή του ώρα, του Μιχάλη. Το δόγμα του αυτό δεν μου έτυχε να διαψευσθεί. Μου έτυχε όμως να ακούσω τον συγγραφέα, να λέει, πως επρόκειτο για μια ατυχή ή υπερβολική φράση...]
Η διατύπωση για την «οντολογική διὰρθρωση του ανθρώπου (...») είναι μια τέτοια περίπτωση. Θα εννοούσα πως «ο ποιητής θέλει να ειπεί» για τον τρόπο που άνθρωπος σκέφτεται, ζεί και -γενικώς - δρά και αντιδρά, και για «την εκ των πραγμάτων ανὰγκη του ανθρώπου να ζήσει μαζί με -πολλούς και πολύ διαφορετικούς – άλλους. Θα εννοούσα επίσης, ότι η ανάγκη αυτή γεννά καμμιά φορά (ή και πλειστάκις) τον «εξαναγκασμό» του (ανθρώπου) από τις κοινωνικές και πολιτικές δομές (Πολιτεία, δια του νόμου, ή από τον κοινωνικό περίγυρο μέσω μιας άτυπης πίεσης) να συμμορφώνεται. Να το δέχεται δηλαδή. Ή μήπως εννοεί κάτι άλλο ο ποιητής;
Και εκείνο το «εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση» τί άραγε υποδηλώνει; ποιός εξαναγκάζει την κοινωνική οργάνωση; Ή τί υποδηλώνει εκείνο το «εξαναγκασμούς σε κάθε πολιτικό πλάνο»; Ποιός «εξαναγκάζει» το πολιτικό πλάνο; και πώς νοείται ότι εξαναγκάζεται ένα πολιτικό πλάνο;
Ζήτημα τρίτο
Η αμέσως επόμενη σκέψη του, με τρομάζει: Λέει ο αρθρογράφος, επικαλούμενος τα γραπτά του Καστοριάδη: ότι ο άνθρωπος που μισεί «καταδικάζει αμετάκλητα κάθε ιδέα για μια «διαφανή» κοινωνία, κάθε πολιτικό πλάνο που αποσκοπεί στην άμεση συμφιλίωση».
Πρώτα-πρώτα ο αρθρογράφος μας, ο ίδιος, όρισε κατ' αρχήν κάποιον που μισεί και στη συνέχεια όρισε ότι αυτός ο μισερός άνθρωπος μισεί ανθρώπους, διαφορετικούς από αυτόν, και ότι με τον τρόπο αυτόν, στέκεται εμπόδιο σε μια κοινωνία που από μόνη της θέλει να είναι καθαρή και συμφιλιωμένη. Μάλιστα.
Καμμιά φορά ο προβληματισμός, μπορεί να ξεδιαλύνει το πνευματικό σκότος και να δώσει λύσεις σε αδιέξοδα.
Όμως η εκ προθέσεως συσκότιση των σαφών και διάφανων απαντήσεων σε σκοπίμως αδιέξοδα και σε σκοτεινά ερωτήματα, δεν γίνεται για να δοθούν λύσεις και να αρθούν αδιέξοδα.
Η καθοδήγηση της σκέψης του κοινού, συνήθως, συμβαίνει για να προκαταλαμβάνονται αντιδράσεις και αντιστάσεις και για να κατευθύνονται στην παραγωγή συγκεκριμένου αποτελέσματος οι θετικές προσπάθειες και ενέργειες. Αυτός είναι -ανάμεσα σε άλλα- και ο σκοπός της πολιτικής, οικονομικής, επιχειρηματικής κλπ. προπαγάνδας και της διαφήμισης. (Όλα, όταν δεν είναι εμπόριο, είναι πολιτική. Ή μήπως όλα είναι απλώς εμπόριο, οικονομία ή/και εξουσία;)
Είναι φενάκη, το διακύβευμα της διαφανούς και συμφιλιωμένης κοινωνίας που δήθεν κινδυνεύει από τον «μισερό» άνθρωπο, που αρνείται το αλλότριο προς αυτόν!
Γιατί στη σαθρή αυτή «φιλοσοφική» και μεγαλορρήμονα τοποθέτηση λανθάνει εντελώς η απάντηση στο ερώτημα: «Ποιός έχει -κατ' αρχήν- την ιδέα να είναι η κοινωνία διαφανής και ποιός έχει την ιδέα να είναι συμφιλιωμένη»! Δηλαδή υπό ποίου να δι-οράται το πνεύμα της κοινωνίας, να εμπνέεται η κοινωνία και τί να κυριαρχεί ως προς τις κατευθύνσεις των αναζητήσεών της, και ως προς τί -τίνα σκοπόν και τέλος- να ομονοεί η κοινωνία!
Η κοινωνία προφανώς δεν μπορεί να είναι «διαφανής» ως προς τα ζητούμενα, γιατί οιάνθρωποι είναι διαφορετικοί κι έχουν διαφορετικούς στόχους, τρόπους κλπ. Συμφιλιωμένη μπορεί να είναι η κοινωνία όταν είναι ομοιογενής πολιτιστικά (παράδοση, ιστορία, νόημα της ζωής, θρησκευτική πίστη ή έλλειψη θρ. πίστης). Και δεν αφήνω εκτός υπολογισμού, τον οικονομικό παράγοντα.
Ζήτημα τέταρτο
Το υψηλότερο δίδαγμα που κατακτήθηκε ποτέ, από τους ακολούθους του πνεύματος μεγάλων ανδρών, κατατίθεται σήμερα, για την αναμόρφωση της ανθρωπότητας. Και είναι τούτο: Ότι «η πλήρης Δημοκρατία και η αποδοχή του άλλου δεν αποτελούν φυσική ανθρώπινη κλίση. Αμφότερες συναντούν τεράστια εμπόδια».
Αλλά, δεν μας είπε ο αρθρογράφος μας, σε ποιόν κόσμο συμβαίνουν όλα αυτά! Το ερώτημα μου δημιουργήθηκε, λογικά και φυσικά, γιατί έτυχε να έχω υπ' όψιν μου τόπους και συστήματα, όπου οι κατάρες αυτές, είναι εξόριστες!
Είναι γεγονός, ότι εκεί όπου ο καθένας επιζητεί να καταδολιεύσει τον άλλο τόπο, άνθρωπο ή σύστημα κλπ., προκειμένου να τον εξαναγκάσει σε υποταγή και σε συμμόρφωση στα δικά του κελεύσματα και συμφέροντα, ή έχει αναλάβει να αποδιοργανωσει τον άλλο, όχι μόνο η Δημοκρατία και η αποδοχή, αλλά ούτε η επιβίωση του άλλου είναι ανεκτή.
Ετούτο δεν συμβαίνει στα διάφορα μέρη, στους τόπους, απλώς, του κόσμου. Γιατί δεν κάνουν οι τόποι τα έργα, αλλά οι άνθρωποι.
Ετούτο συμβαίνει όταν οι άνθρωποι έχουνε «χαλασμένα μυαλά». Κι αντί για δημιουργία, σύμπραξη, συμφωνία, παραγωγή, ωφέλεια, βοήθεια, ειρήνη, και «θεραπεία της ανάγκης» του ανθρώπου, κυριαρχεί στη σκέψη τους η απόκτηση αγαθών και δυνάμεων σε βάρος των άλλων και μάλιστα σε βάρος των νομίμων κυρίων και κατόχων αυτών των αγαθών. Μυαλά γεμάτα μισαλλοδοξία, αρπακτικότητα, πλεονεξία, απληστία, αρχομανία, αλαζονεία, σκότος και αδικία, που εποφθαλμιούν ό,τι ανήκει στους άλλους. Και σαν να μη φτάνουν οι δικές τους δυνάμεις και ικανότητες, εξαγοράζουν τίποτε χαμένες ψυχές, μισθώνουν αδρά όχι μονάχα εφιάλτες, αλλά, επιστρατεύουν, ακόμα κι ανθρώπους με λόγο στον κόσμο, που δεν θα το φανταζόταν κανείς ότι μπορεί να κάνουν τέτοιο υπόγειο, απάνθρωπο, και επίορκο στην ανθρωπιά «τους» έργο. Λές πως, κι αν αποκτήσουν άπειρα αγαθά και δυνάμεις, αυτό, από μόνο του, θα καταστήσει τους άρπαγες του κόσμου αθάνατους και άτρωτους!
Από το λίγο που -περιστασιακά- έζησα στην Ελβετία, παρέα στο γιό μου, μάταια προσπάθησα να μάθω για τους κυβερνήτες του τόπου. Όλα δούλευαν σε κείνη τη χώρα. Και η Δημοκρατία, και η αποδοχή. Και οι ισολογισμοί και οι απολογισμοί. Δεν ήταν στο προσκήνιο άνθρωποι βεντέτες, να φιγουράρουν ολημερίς στα κανάλια, γελαστοί και καλοντυμένοι, γελαστοί ακόμη και στις κηδείες (εδώ ευδοκιμούν τέτοια φρούτα!) ούτε πολιτικόν άνδρα με μεταμφιεσμένο ΙΧ για να γλυτώνει φόρους, και τελικά ξενιτεμένο για να μη δικαστεί! (αλήθεια τί έγινε μ' αυτόν;) Ούτε τους παίζανε θωπευτικά χαστουκάκια οι πολιτικοί άλλων χωρών κατά τη συνεργασία τους. Δεν είδα να προβάλλονται και να ξαναπροβάλλονται τα πρόσωπά τους, επίμονα. Τα πρόσωπά τους δεν είχανε σημασία. Σημασία είχε το κυβερμητικό και κοινωφελές έργο τους. Και τέτοιο υπήρχε και ήταν ζωντανό, παντού. Στο δρόμο, στη συγκοινωνία, στο πάρκο, στο σουπερ μάρκετ, στα απορρίμματα, στη θέρμανση, στη βελτίωση των δρόμων. Στα σχολεία, στα πανεπιστήμια. Στα μουσεία. Καθημερινά, παντού.
Εξ άλλου, ούτε η πίστη μου, με δίδαξε να μην αγαπώ τους ανθρώπους. Ούτε με δίδαξε να θέλω το δικό τους, για δικό μου. Με δίδαξε να θέλω το καλό τους, αν έχουν πρόβλημα, και να βοηθώ, όσο καλύτερα δύναμαι. Με ιλαρότητα. Η αλληλεγγύη μου δεν είναι επαχθές δάνειο, ούτε επιζητεί την ταπείνωση του άλλου. Η αλληλεγγύη «μου» είναι αποτέλεσμα της ευγνωμοσύνης μου «που μπορώ» να μοιράζομαι και να απαλύνω τον πόνο και τη στενότητα του άλλου. Χωρίς να προσμένω την ανταπόδοση ή να απαιτώ την υποδούλωση του αποδέκτη της ελευθεριότητας της καρδιάς μου.
Μίσος για το ξένο και το άγνωστο δεν είδα να νιώθουν τόσα και τόσα αγαπημένα πρόσωπα γύρω μου. Πρόσωπα, που ασχολήθηκαν με άγνωστα επιστημονικά αντικείμενα. Με ξένα, εκ πρώτης όψεως εχθρικά, σαν που ήταν κλεισμένα μυστήρια. Κι όμως, με πίστη στη δύναμη της σκέψης, επιμονή, αγάπη για την απάντηση, και αφοσίωση για τη σημασία της προσπάθειας, έδωσαν πολύτιμο χρόνο από τη ζωή τους, κι από τη δική μου, και πήραν μόνο μια πνευματική ικανοποίηση και μια ηθική επιβράβευση. Κι από κάποιους άλλους, που έβλεπαν τα πράγματα με ποσοτικά και οικονομικά κριτήρια («τοις μετρητοίς εδώ και τώρα»), εισέπραξαν ακόμη και ειρωνεία. Κι όμως, έχουν την ευχαρίστηση της απάντησης, της λύσης, που με χαρά τη μοιράστηκαν και με πολλούς άλλους.
Ξένο, άγνωστο κι εχθρικό είναι και το πρόβλημα υγείας. Όμως με πόση αγωνία οι άνθρωποι ενσκήπτουν στο πρόβλημα, για την αντιμετώπισή του! Επιστρατεύονται δυνάμεις επιστημονικές, εμπειρία και γνώση, δυνάμεις οικονομικές, ψυχολογικές, φιλικές. Η οικογένεια. Η επιστήμη. (Υπάρχουν συχνά κι «οι λύκοι», που χαίρονται στην αναμπουμπούλα. Αλλά γι' αυτούς ο κόσμος λέει, πως πέσαν σαν τα κοράκια, για να επωφεληθούν από τη συμφορά του άλλου...).
Κι ακόμη δεν τελειώσαμε...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου