Επιστροφές

 

Μια ακόμη επιστροφή στο γενέθλιο τόπο. Πόσο δύσκολη, πόσο μοναχική, στερημένη κι έρημη επιστροφή. Με τη συνοδεία του γιού μου, στη μνήμη της γιαγιάς, της μάνας μου. Η μάνα, είναι μήνες τώρα που έφυγε, ο πατέρας, προ πολλού.

Στο κοιμητήριο, στον τόπο αναπαύσεως των ψυχών, αποθέσεως των αδιεξόδων και λύσεως των δεδεμένων.

Η μάνα μου, αγέρωχη, μας κοίταξε στα μάτια μέσα από τη φωτογραφία της, μας καλωσόρισε, ήσυχη και σίγουρη πως πια δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο για μας, πήρε με χαρά, από τα χέρια του γιού μου, το λιβανιστήρι που της άναψε, και μας είδε που υψώσαμε προσευχή στη μνήμη της. Τούτος ο -γενέθλιος, και γι' αυτό- φωτεινός, τόπος, μ' όλο του το γεναριάτικο κρύο, μόνο καλές σκέψεις σε ωθεί να κάνεις. Έτσι, κι εμείς, ευχαριστήσαμε την ψυχούλα για όσα - έργα και λόγια- δεχτήκαμε από κείνη και της υποσχεθήκαμε πως θα φυλάξουμε τις υποθήκες της, και θα παραδόσουμε κι εμείς, κάτι σαν κι εκείνη. Μάνα. Γιαγιά, Προγιαγιά, κράτησε στην αγκαλιά της πολλά παιδιά κι εγγόνια, και δισέγγονα. Μας λείπει τώρα, μας λείπει πολύ. Όχι πια η φροντίδα της για μας, αλλά η ευκαιρία να της ανταποδώσουμε αγάπη. Μας λείπει και το καθημερινό παράδειγμά της (συχνά, για το κάθε τι αναρωτιόμαστε: τί θα 'λεγε τώρα η μάνα μας;). Μας λείπει η υπομονή της, η φιλοπονία της, η αλληλεγγύη της, ακόμη και το χιούμορ της. Όλα της μας λείπουν, γιατί ήταν πολύ χαρισματικός άνθρωπος.

Στο κοιμητήριο, φίλοι πολλοί, συγγενείς αγαπημένοι. Συναντήσεις με μορφές αγαπημένες, με παιδικές φωνές, χαρούμενες. Κι εκεί, στο τραγούδι, στο ποδήλατο, τί ξαφνικό! Μια μοιραία πτώση, κι ήτανε 14 χρονώ, μαθήτρια γυμνασίου. Μπροστά στα μάτια μου. Η μαμά της, σκοτείνιασε από τότε. Κι η καρδιά της έχει ένα τραύμα βαθύ, 50 χρόνια μετά, ακόμη, ανοιχτό. Κι εμείς, σαν τη συναντάμε, ακόμη και που τη χαιρετάμε με χαρά, δε την δείχνουμε την χαρά μας. Γιατί ντρεπόμαστε, να χαιρόμαστε μπροστά σε τούτη την μάνα, που δε μεγάλωσε την κόρη της.

Πιό κάτω κι άλλες συναντήσεις. Ο Νίκος, κι η Δέσποινα!
Πατέρας και κόρη, σε ένα μεταθανάτιο δέσιμο, ακατάλυτο,
αφού η επίγεια ζωή δεν τους επέτρεψε την αγαθή εν ειρήνη συμπόρευση.

Αβάσταχτος ο πόνος
για την απώλεια της Κυρίας της καρδιάς του,
τον οδήγησε κοντά της,
για να την ζεστάνει στους κόλπους του
και να της δώσει
τα μηνύματα αγάπης
από την εξαίσια οικογένειά της.

Έτσι, καταρρέοντας από την εξασθένηση της υγείας
που τού 'φερε η απουσία της,
αναπαύτηκε στην συντροφιά της
και σταμάτησε πια να την αναζητάει
και να υποφέρει.

Αχ! Τασία μου!
Τούτο το σημείωμα, σου ανήκει,
Γραμμένο για τον άντρα σου, καιρό τώρα,
που η τυχαία συνάντησή μας σήμερα, τό φερε στη σκέψη.
Ποτέ δεν είχα το κουράγιο να σου το στείλω,
σαν ξανα-μαχαιρώθηκε η καρδιά σου
από το χαμό του,
που μόνη η συντροφιά του σ' έκανε να ξεχνάς τις πληγές σου.

Πληγές, που κανείς μας δεν μπορεί να σου γιατρέψει.

Μα μόνο η καρδιά μας, μπορεί, με την αγάπη της,
να χτυπήσει δίπλα στη δική σου, συμμετέχοντας στον πόνο,
για να τον μοιραστούμε με σένα, που τον έχεις περίσσιο.

Η ανθρώπινη μοίρα είναι κοινή,
διαφέρει μονάχα ο χρόνος κι ο τρόπος
για τον καθένα μας,
κι απαιτεί από μας
να της χαρίσουμε αγαπημένες μας μορφές,
την προσωπική μας ιστορία και πορεία,
την αγκαλιά που μας ξεκούραζε,
τη σοφή κουβέντα που μας καθοδηγούσε
τη ρίζα που μας γέννησε
το χάδι που μας παρηγορούσε.

Όμως όλα τούτα που πήραμε στη ζωή,
που μας έδωσε η ζωή
και οι αγαπημένοι μας,
δεν έφυγαν, και δεν μπορεί να φύγουν
γιατί θα υπάρχουν στην ψυχή και τη ζωή μας.

Σαν αχνάρια του δρόμου μας
σαν υποθήκες που οφείλουμε να τιμήσουμε,
και να πολλαπλασιάσουμε,
σαν οδηγός, για να αφήσουμε το δικό μας ίχνος,
το ίδιο καλό κι αγαπημένο
στους οικείους και τους αγαπημένους μας.

Κι ύστερα από μια τέτοια επίγνωση,
ας κάνουμε το δύσκολο βήμα
να σηκώσουμε αυτήν την απώλεια,
να αντέξουμε το δυσβάστακτο φορτίο αυτού του πόνου
κι ας προσευχηθούμε:
Να βρει
και τούτη η ψυχούλα που πέταξε για τις ουράνιες μονές,
ανάπαυση, στους κόλπους του Χριστού,
και να ταχθεί στη χορεία
των απ’αιώνος ευαρεστησάντων Αυτόν,
για να σκέπει κι από εκεί,
όλους τους αγαπημένους της,
πέρα από την επίγεια ζωή και την παρουσία της.




[Κι είναι, σε τούτο το μέρος,
τόσες ακόμη  μορφές, αγαπημένες,
μα όχι λησμονημένες,
που η κάθε μας συνάντηση, μια πληγή ανοιχτή,
μια ανεξίτηλη μνήμη, τόπου, χρόνου, ζωής...]