Γ. Σουρή: Στον ίσκιο μου

 

Ο Γ. Σουρής (βλ. εδώ) έξοχος, σκωπτικός και εύστοχος, είχε για όλα μια κουβέντα.
Εκείνο που μ' εντυπωσίασε,  μικρή σαν ήμουνα μαθήτρια του σχολείου, ήτανε τούτο το ποίημα, που άκουσα να το λέει στη σχολική γιορτή μας, λίγο πριν κλείσουν τα σχολειά για καλοκαίρι, ο Λακεδαίμων (αυτός,  του «τόνοι και πνεύματα» που γενναία μας άφησε, εδώ). Κάποτε, στο βάθος του χρόνου.

Μια γιορτή, χαρούμενη, παιδική, που προμήνυε παιχνίδια, θάλασσα, μεσημέρια στον ήλιο, καζούρες των αγοριών μεταξύ τους, νοικοκυριό για τα κορίτσια και μικρότερες παρέες. Τον θυμάμαι, τόσο παραστατικά να το λέει, τόσο θεατρικά να μιλάει και να μαλώνει με τον ίσκιο του, και να τον αποπέμπει, που αξέχαστο μου έμεινε. Κι ήρθε καιρός, που εκείνο,  το «δεύτερος εγώ», μου έμεινε σαν η ουσία του ποιήματος.

Μα δεν είναι μονάχα ο ίσκιος μας που μας ακολουθεί. Είναι οι επιλογές μας. Οι πράξεις και οι παραλείψεις μας. Τα λόγια κι οι σιωπές μας. Οι αρνήσεις μας. Όλα αυτά μας ακολουθούν σε όλη μας τη ζωή και κυρίως μας πλαισιώνουν και μας προσδιορίζουν. Και μάλιστα άσχετα από τα λόγια μας. Είναι η εικόνα μας, που την δείχνουν οι συνέπειες των επιλογών μας. Η αχαριστία, η αγένεια, η πλεονεξία, η φυγοπονία, η ολιγωρία, η αδιαφορία, η ανευθυνότητα, ο αυταρχισμός και η αλαζονεία μας κι όλες οι παραξενιές και τα ελαττώματά μας, μας ακολουθούν όπως και όλες οι αρετές μας. Όλα αυτά είναι ο ίσκιος μας. Είναι ο δεύτερος εγώ. Εκείνος ο «εγώ» που κι αν θέλουμε να τον κρύψουμε, δεν υπάρχει περίπτωση να μη φανεί. Έλεγε ο Σουρής:

Στον ίσκιο μου

Βρὲ ἴσκιε μου γιατί μ᾿ ἀκολουθεῖς;
Δὲ μ᾿ ἀφήνεις μόνο μου νὰ τρέχω;
Βρὲ ἴσκιε μου, δὲ πᾶς νὰ μοῦ χαθεῖς,
πρέπει κι ἐσένα σύντροφο νὰ ἔχω;

Πότε στραβὸ σὲ βλέπω πότε ἴσο,
πότε μακρὺ σὰ σούβλα, πότε νᾶνο,
τὴ μιὰ πηγαίνεις μπρός, τὴν ἄλλη πίσω
σὲ ἀπαντῶ ἐδῶ, ἐκεῖ σὲ χάνω.

Χωρὶς νὰ βλέπεις, πιάνεις ὅτι πιάνω,
μὲ ὁδηγεῖς ἀλλὰ καὶ σ᾿ ὁδηγῶ.
Καὶ τέλος πάντων κάνεις ὅτι κάνω
καὶ εἶσαι ἄλλος, δεύτερος, ἐγώ.

Βρὲ ἴσκιε μου, γιατί μ᾿ ἀκολουθεῖς;
Βρὲ ἴσκιε μου δὲ πᾶς νὰ μοῦ χαθεῖς...
Σὲ ἀπαντῶ στὸ σπίτι καὶ στὸ δρόμο
καὶ μοῦ γεννᾷς πολλὲς φορὲς τὸν τρόμο.

Μικρούλα, ακόμη, άκουγα τον πατέρα μου, να λέει, συμβουλεύοντας, για να μετριάσει την παιδική αλαζονεία: «Μη νομίζεις πως είσαι μεγάλος και σπουδαίος, επειδή βλέπεις τον ίσκιο σου τον πρωϊνό. Να κοιτάζεις τον ίσκιο σου το μεσημέρι, για να ξέρεις πως όσο μεγάλος κι αν νομίζεις πως είσαι, θά 'ρθει ώρα/καιρός, που θα φανεί ποιός είσαι. Γι' αυτό έχε μέτρο, πρόσεχε τί θέλεις  και κυρίως, πρόσεχε τί κάνεις. Μη και φανείς μικρός και τιποτένιος».