Καλλιτεχνικές ανησυχίες που μπορεί να γίνουν καλλιτεχνικές ανοησίες

 Διαβάζω  εδώ (και σας το μεταφέρω γιατί αποτελεί αντίλογο ειδικού) τα παρακάτω:

 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ «ΕΚΘΕΣΗΣ» ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ*

  " Όλοι οι άτεχνοι, άσχετοι, με τεράστια συμπλέγματα κατωτερότητος, που προσπαθούν να βγουν στην κοινωνία υβρίζοντας τον Χριστό, την πίστη μας, κάνουν ακριβώς αυτό το πράγμα. Το θέμα είναι ότι και αυτοί που υποστηρίζουν τέτοια αίσχη, δεν καταλαβαίνουν ότι μπαίνουν στην ίδια κατηγορία με τους υβριστές της Πίστεως του άλλου.
   Θα μου άρεσε πάρα πολύ να υποστηριχθεί από ειδικούς της *τέχνης* η βεβήλωση της Ισλαμικής πίστης. Εκεί θα ήθελα να διαβάσω τα σχόλια και τις κριτικές των ειδικών. Νομίζω ότι αυτό που έκανε η πινακοθήκη οδηγεί στον Μεσαίωνα και όχι οι αντιδράσεις του κόσμου που πολύ σωστά αντέδρασαν. Να σας θυμίσω ότι στην Ευρώπη που διατείνονται όλοι για την πρόοδό της, οι προσβολές κατά των θρησκειών δεν βρίσκουν καμία θέση, ούτε και στην πιο κακοφτιαγμένη γκαλερί των υπόγειων του Λονδίνου ή του Παρισιού. Είναι ένα θέμα που πολύ λίγο απασχόλησε τους ιστορικούς τέχνης, ακόμα και τους άθεους, στα τέλη της δεκαετίας του 60 και λίγο στις αρχές του 70. Επίσης να σας πω ότι αν ο κύριος αυτός προσπαθούσε να κάνει την ίδια *έκθεση* σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα, οι αθλιότητές του θα επέπλεαν σχισμένες πάνω στα νερά κάποιου ευρωπαϊκού ποταμού.
   Όλα αυτά τα γνωρίζω γιατί έζησα 7 χρόνια στο Παρίσι, έκανα Μάστερ στη Σορβόννη, στην Ιστορία της Τέχνης και διδακτορικό, δούλεψα σε γκαλερί και έχω άποψη επί του θέματος. Μιλώ σαν ιστορικός τέχνης κι όχι σαν απλός πιστός που αγαπάει τον Χριστό. Επίσης, στην πίστη του άλλου δεν χωράνε καλλιτεχνικές διατυπώσεις περί ελευθερίας της έκφρασης, γιατί εδώ, θίγεται μόνο μια πίστη, η ελευθερία θα ήταν να οργανώσετε μια έκθεση με ύβρεις για όλες τις θρησκείες που υπάρχουν στην γη, κάτι σαν exposition rétrospective, αυτό θα έπρεπε να το γνωρίζουν όσοι το παίζουν ειδικοί. Επίσης θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι όταν καταπιάνεται ένα μουσείο με ένα θέμα θα πρέπει να δουν οι *ειδικοί* αν το θέμα αυτό έχει κάποια πέραση, ή θα προκαλέσει. Αν προκαλεί το αίσθημα με ύβρεις και χυδαιότητες όπως η *έκθεση* αυτή, τότε δεν ανήκει στον χώρο της Τέχνης αλλά της πρόκλησης και της ασεβείας. Η τέχνη ποτέ δεν είναι πρόκληση κι ασέβεια.
   Μάλλον η Εθνική Πινακοθήκη εξάντλησε ό,τι καλό είχε βγάλει η Ελλάδα και ως μη έχουσα πλέον τι να κάνει πέρασε στον χώρο της κατρακύλας και της καλλιτεχνικής και μουσειακής αφάνειας. Και θέλοντας να ξεφύγει από ένα βέβαιο θάνατο επέλεξε το δρόμο της δυσσέβειας.
   Κλασσικό παράδειγμα απελπισμένου. Καμιά Διεύθυνση Ευρωπαϊκού Μουσείου δεν θα δεχόταν να βάλει τέτοια *έργα* στους χώρους της. Στην Ελλάδα δυστυχώς τέτοιες *εκθέσεις* βγαίνουν στο φως, υπογραμμίζοντας όμως, ευτυχώς! και το *καλλιτεχνικό* επίπεδο αυτών που τις φιλοξενούν.

*Μετά τιμής
Ζωγράφος Φίλιππος
Ιστορικός της Τέχνης"

Η Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου

 

Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου

Ἀπόδειπνο μετὰ Κανόνος καὶ τῶν Χαιρετισμών ὄπως Διαβάζονται, τῇ Παρασκευῇ τῆς Ε´ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν.

Ὁ ἱερεύς· Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, πάντοτε· νῦν, καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Δόξα σοι Χριστέ, ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.

Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρών, καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν, καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Ὁ ἀναγνώστης· Ἀμήν.

Ἅγιος ὁ Θεός, ἅγιος ἰσχυρός, ἅγιος ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (ἐκ γ´)

Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι. Καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Παναγία Τριάς, ἐλέησον ἡμᾶς. Κύριε, ἱλάσθητι ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. Δέσποτα, συγχώρησον τὰς ἀνομίας ἡμῖν. Ἅγιε, ἐπίσκεψαι καὶ ἴασαι τὰς ἀσθενείας ἡμῶν, ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός σου.

Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον.

Δόξα Πατρί, καὶ Υἱῷ, καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι,
καὶ νῦν, καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου. Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου. Γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον. Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν. Καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

Ὁ ἱερεύς· Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ὁ ἀναγνώστης· Ἀμήν. Κύριε, ἐλέησον (ιβ´).

Δόξα. Καὶ νῦν.

Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν τῷ Βασιλεῖ ἡμῶν Θεῷ.
Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν Χριστῷ τῷ Βασιλεῖ ἡμῶν Θεῷ.
Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν αὐτῷ, Χριστῷ τῷ Βασιλεῖ καὶ Θεῷ ἡμῶν.

Μετανοίας (γ´) καὶ εὐθὺς τοὺς Ψαλμούς.

Ὁ Ψαλμὸς Ν´(50)

 

Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἐλεός σου, καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά μου· ἐπὶ πλεῖον πλῦνόν με ἀπὸ τῆς ἀνομίας μου καὶ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας μου καθάρισόν με. Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω, καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός. Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον καὶ τὸ πονηρὸν ἐνώπιόν σου ἐποίησα, ὅπως ἂν δικαιωθῇς ἐν τοῖς λόγοις σου, καὶ νικήσῃς ἐν τῷ κρίνεσθαί σε. Ἰδοὺ γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην, καὶ ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου. Ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν ἠγάπησας, τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου ἐδήλωσάς μοι. Ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ, καὶ καθαρισθήσομαι· πλυνεῖς με, καὶ ὑπὲρ χιόνα λευκανθήσομαι. Ἀκουτιεῖς μοι ἀγαλλίασιν καὶ εὐφροσύνην, ἀγαλλιάσονται ὀστέα τεταπεινωμένα. Ἀπόστρεψον τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου καὶ πάσας τὰς ἀνομίας μου ἐξάλειψον. Καρδίαν καθαρὰν κτίσον ἐν ἐμοί, ὁ Θεός, καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου. Μὴ ἀποῤῥίψῃς με ἀπὸ τοῦ προσώπου σου καὶ τὸ Πνεῦμά σου τὸ Ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ’ ἐμοῦ. Ἀπόδος μοι τὴν ἀγαλλίασιν τοῦ σωτηρίου σου καὶ πνεύματι ἡγεμονικῷ στήριξόν με. Διδάξω ἀνόμους τὰς ὁδούς σου, καὶ ἀσεβεῖς ἐπὶ σὲ ἐπιστρέψουσι. Ῥῦσαί με ἐξ αἱμάτων, ὁ Θεὸς ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου· ἀγαλλιάσεται ἡ γλῶσσά μου τὴν δικαιοσύνην σου. Κύριε τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου. Ὅτι εἰ ἠθέλησας θυσίαν, ἔδωκα ἂν· ὁλοκαυτώματα οὐκ εὐδοκήσεις. Θυσίᾳ τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει. Ἀγάθυνον Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκίᾳ σου τὴν Σιών, καὶ οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη Ἱερουσαλήμ· τότε εὐδοκήσεις θυσίαν δικαιοσύνης ἀναφορὰν καὶ ὁλοκαυτώματα· τότε ἀνοίσουσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν σου μόσχους.

Ψαλμὸς ΞΘ΄(69).

Ὁ Θεός, εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες· Κύριε, εἰς τὸ βοηθῆσαί μοι σπεῦσον. Αἰσχυνθήτωσαν καὶ ἐντραπήτωσαν οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχήν μου· ἀποστραφήτωσαν εἰς τὰ ὀπίσω, καὶ καταισχυνθήτωσαν οἱ βουλόμενοί μου κακά. Ἀποστραφήτωσαν παραυτίκα αἰσχυνόμενοι οἱ λέγοντές μοι εὖγε, εὖγε! Ἀγαλλιάσθωσαν καὶ εὐφρανθήτωσαν ἐπὶ σοὶ πάντες οἱ ζητοῦντές σε, ὁ Θεός, καὶ λεγέτωσαν διαπαντός· Μεγαλυνθήτω ὁ Κύριος, οἱ ἀγαπῶντες τὸ σωτήριόν σου. Ἐγὼ δὲ πτωχός εἰμι καὶ πένης· ὁ Θεός, βοήθησόν μοι· βοηθός μου καὶ ῥύστης μου εἶ σύ, Κύριε· μὴ χρονίσῃς.

Ψαλμὸς ΡΜΒ΄(142).

Κύριε, εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου, ἐνώτισαι τὴν δέησίν μου ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου, εἰσάκουσόν μου ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου. Καὶ μὴ εἰσέλθῃς εἰς κρίσιν μετὰ τοῦ δούλου σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν. Ὅτι κατεδίωξεν ὁ ἐχθρὸς τὴν ψυχήν μου· ἐταπείνωσεν εἰς γῆν τὴν ζωήν μου. Ἐκάθισέ με ἐν σκοτεινοῖς ὡς νεκροὺς αἰῶνος, καὶ ἠκηδίασεν ἐπ᾿ ἐμὲ τὸ πνεῦμά μου, ἐν ἐμοὶ ἐταράχθη ἡ καρδία μου. Ἐμνήσθην ἡμερῶν ἀρχαίων, ἐμελέτησα ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις σου, ἐν ποιήμασι τῶν χειρῶν σου ἐμελέτων. Διεπέτασα πρὸς σὲ τὰς χεῖράς μου· ἡ ψυχή μου ὡς γῆ ἄνυδρός σοι. Ταχὺ εἰσάκουσόν μου, Κύριε, ἐξέλιπε τὸ πνεῦμά μου. Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ, καὶ ὁμοιωθήσομαι τοῖς καταβαίνουσιν εἰς λάκκον. Ἀκουστὸν ποίησόν μοι τὸ πρωῒ τὸ ἔλεός σου, ὅτι ἐπὶ σοὶ ἤλπισα. Γνώρισόν μοι, Κύριε, ὁδὸν ἐν ᾗ πορεύσομαι, ὅτι πρὸς σὲ ἦρα τὴν ψυχήν μου. Ἐξελοῦ με ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου, Κύριε, πρὸς σὲ κατέφυγον· δίδαξόν με τοῦ ποιεῖν τὸ θέλημά σου, ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεός μου. Τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγήσει με ἐν γῇ εὐθείᾳ· ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός σου, Κύριε, ζήσεις με. Ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ἐξάξεις ἐκ θλίψεως τὴν ψυχήν μου· καὶ ἐν τῷ ἐλέει σου ἐξολοθρεύσεις τοὺς ἐχθρούς μου· καὶ ἀπολεῖς πάντας τοὺς θλίβοντας τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἐγὼ δοῦλός σού εἰμι.

Δοξολογία.

Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. Ὑμνοῦμέν σε, εὐλογοῦμέν σε, προσκυνοῦμέν σε, δοξολογοῦμέν σε, εὐχαριστοῦμέν σοι, διὰ τὴν μεγάλην σου δόξαν. Κύριε Βασιλεῦ, ἐπουράνιε Θεέ, Πάτερ παντοκράτορ· Κύριε Υἱὲ μονογενές, Ἰησοῦ Χριστέ, καὶ ἅγιον Πνεῦμα. Κύριε, ὁ Θεός, ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Υἱὸς τοῦ Πατρός, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ αἴρων τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου. Πρόσδεξαι τὴν δέησιν ἡμῶν, ὁ καθήμενος ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐλέησον ἡμᾶς. Ὅτι σὺ εἶ μόνος Ἅγιος, σὺ εἶ μόνος Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός· Ἀμήν. Καθ᾿ ἑκάστην ἑσπέραν εὐλογήσω σε, καὶ αἰνέσω τὸ ὄνομά σου εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. Κύριε, καταφυγὴ ἐγενήθης ἡμῖν ἐν γενεᾷ καὶ γενεᾷ. Ἐγὼ εἶπα· Κύριε, ἐλέησόν με· ἴασαι τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἥμαρτόν σοι. Κύριε, πρὸς σὲ κατέφυγον· δίδαξόν με τοῦ ποιεῖν τὸ θέλημά σου, ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεός μου. Ὅτι παρὰ σοὶ πηγὴ ζωῆς· ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. Παράτεινον τὸ ἔλεός σου τοῖς γινώσκουσί σε. Καταξίωσον, Κύριε, ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ, ἀναμαρτήτους φυλαχθῆναι ἡμᾶς. Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ Θεὸς τῶν Πατέρων ἡμῶν, καὶ αἰνετὸν καὶ δεδοξασμένον τὸ ὄνομά σου εἰς τοὺς αἰῶνας· Ἀμήν. Γένοιτο, Κύριε, τὸ ἔλεός σου ἐφ᾿ ἡμᾶς, καθάπερ ἠλπίσαμεν ἐπὶ σέ. Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε· δίδαξόν με τὰ δικαιώματά σου. Εὐλογητὸς εἶ, Δέσποτα· συνέτισόν με τὰ δικαιώματά σου. Εὐλογητὸς εἶ, Ἅγιε· φώτισόν με τοῖς δικαιώμασί σου. Κύριε, τὸ ἔλεός σου εἰς τὸν αἰῶνα· τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ παρίδῃς. Σοὶ πρέπει αἶνος, σοὶ πρέπει ὕμνος, σοὶ δόξα πρέπει, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Τὸ Σύμβολον τῆς Πίστεως.

Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων. Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι᾿ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. Τὸν δι᾿ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ παθόντα, καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς Γραφάς. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν. Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν. Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν.

Θεοτοκίον.

Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς, μακαρίζειν σε τὴν Θεοτόκον, τὴν ἀειμακάριστον καὶ παναμώμητον, καὶ Μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ, καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τὴν ἀδιαφθόρως, Θεὸν Λόγον τεκοῦσαν, τὴν ὄντως Θεοτόκον σὲ μεγαλύνομεν.

Ἦχος πλ. δ΄. Αὐτόμελον·

Τὸ προσταχθέν μυστικῶς, λαβών ἐν γνώσει, ἐν τῇ σκηνή τοῦ Ἰωσήφ, σπουδή ἐπέστη, ὁ Ἀσώματος λέγων τῇ Ἀπειρογάμῳ, ὁ κλίνας τῇ καταβάσει τοὺς οὐρανούς, χωρεῖται ἀναλλοιώτως ὅλος ἐν σοί. Ὄν καὶ βλέπων ἐν μήτρα σου, λαβόντα δούλου μορφήν, ἐξίσταμαι κραυγάζειν σοι, χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε!

Ὁ Ἱερεὺς ἱστάμενος εἰς τὸν σωλέα πρὸ τῆς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου, ἀπαγγέλλει ἐμμελῶς τὴν Α´ Στάσιν τῶν Χαιρετισμῶν.

ΣΤΑΣΙΣ ΠΡΩΤΗ

Ἄγγελος πρωτοστάτης, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τό, Χαῖρε (ἐκ γ´)· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ, σωματούμενόν σε θεωρῶν Κύριε, ἐξίστατο, καὶ ἵστατο κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα·

Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει·
χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει.
Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις·
χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις.
Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς·
χαῖρε, βάθος δυσθεώρητον, καὶ Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα·
χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.
Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον·
χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις·
χαῖρε, δι᾿ ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Βλέπουσα ἡ Ἁγία, ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ, φησὶ τῷ Γαβριὴλ θαρσαλέως· τὸ παράδοξόν σου τῆς φωνῆς, δυσπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται· ἀσπόρου γὰρ συλλήψεως τὴν κύησιν πῶς λέγεις; κράζων·

Ἀλληλούϊα.

Γνῶσιν ἄγνωστον γνῶναι, ἡ Παρθένος ζητοῦσα, ἐβόησε πρὸς τὸν λειτουργοῦντα· ἐκ λαγόνων ἁγνῶν Υἱόν, πῶς ἐστι τεχθῆναι δυνατόν; λέξον μοι. Πρὸς ἣν ἐκεῖνος ἔφησεν ἐν φόβῳ, πλὴν κραυγάζων οὕτω·

Χαῖρε, βουλῆς ἀποῤῥήτου μύστις·
χαῖρε, σιγῆς δεομένων πίστις.
Χαῖρε, τῶν θαυμάτων Χριστοῦ τὸ προοίμιον·
χαῖρε, τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον.
Χαῖρε, κλῖμαξ ἐπουράνιε, δι᾿ ἧς κατέβη ὁ Θεός·
χαῖρε, γέφυρα μετάγουσα τοὺς ἐκ γῆς πρὸς Οὐρανόν.
Χαῖρε, τὸ τῶν Ἀγγέλων πολυθρύλητον θαῦμα·
χαῖρε, τὸ τῶν δαιμόνων πολυθρήνητον τραῦμα.
Χαῖρε, τὸ φῶς ἀῤῥήτως γεννήσασα·
χαῖρε, τὸ πῶς, μηδένα διδάξασα.
Χαῖρε, σοφῶν ὑπερβαίνουσα γνῶσιν·
χαῖρε, πιστῶν καταυγάζουσα φρένας.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, ἐπεσκίασε τότε, πρὸς σύλληψιν τῇ Ἀπειρογάμῳ· καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδύν, ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπασι, τοῖς θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, ἐν τῷ ψάλλειν οὕτως·

Ἀλληλούϊα.

Ἔχουσα θεοδόχον, ἡ Παρθένος τὴν μήτραν, ἀνέδραμε πρὸς τὴν Ἐλισάβετ· τὸ δὲ βρέφος ἐκείνης εὐθύς, ἐπιγνὸν τὸν ταύτης ἀσπασμόν, ἔχαιρε! καὶ ἅλμασιν ὡς ᾄσμασιν, ἐβόα πρὸς τὴν Θεοτόκον·

Χαῖρε, βλαστοῦ ἀμαράντου κλῆμα·
χαῖρε, καρποῦ ἀκηράτου κτῆμα.
Χαῖρε, γεωργὸν γεωργοῦσα φιλάνθρωπον·
χαῖρε, φυτουργὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν φύουσα.
Χαῖρε, ἄρουρα βλαστάνουσα εὐφορίαν οἰκτιρμῶν·
χαῖρε, τράπεζα βαστάζουσα εὐθηνίαν ἱλασμῶν.
Χαῖρε, ὅτι λειμῶνα τῆς τρυφῆς ἀναθάλλεις·
χαῖρε, ὅτι λιμένα τῶν ψυχῶν ἑτοιμάζεις.
Χαῖρε, δεκτὸν πρεσβείας θυμίαμα·
χαῖρε, παντὸς τοῦ κόσμου ἐξίλασμα.
Χαῖρε, Θεοῦ πρὸς θνητοὺς εὐδοκία·
χαῖρε, θνητῶν πρὸς Θεὸν παῤῥησία.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Ζάλην ἔνδοθεν ἔχων, λογισμῶν ἀμφιβόλων, ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐταράχθη, πρὸς τὴν ἄγαμόν σε θεωρῶν, καὶ κλεψίγαμον ὑπονοῶν Ἄμεμπτε· μαθὼν δέ σου τὴν σύλληψιν ἐκ Πνεύματος ἁγίου, ἔφη·

Ἀλληλούϊα.

Εἶτα ἄρχονται οἱ Χοροὶ ψάλλοντες τὸν Κανόνα τῆς Θεοτόκου, οὗ ἡ ἀκροστιχίς·
Χαρᾶς δοχεῖον, σοὶ πρέπει χαίρειν μόνῃ. Ἰωσήφ.
Ποίημα Ἰωσὴφ τοῦ Ὑμνογράφου.

ᾨδὴ α΄. Ἦχος δ΄. Ὁ Εἱρμός.

“ Ἀνοίξω τὸ στόμα μου, καὶ πληρωθήσεται πνεύματος, καὶ λόγον ἐρεύξομαι, τῇ βασιλίδι Μητρί· καὶ ὀφθήσομαι, φαιδρῶς πανηγυρίζων, καὶ ᾄσω γηθόμενος, ταύτης τὰ θαύματα. ” (δὶς)

Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς.

Χριστοῦ βίβλον ἔμψυχον, ἐσφραγισμένην σε Πνεύματι, ὁ μέγας Ἀρχάγγελος, Ἁγνὴ θεώμενος, ἐπεφώνει σοι· χαῖρε χαρᾶς δοχεῖον, δι᾿ ἧς τῆς Προμήτορος, ἀρὰ λυθήσεται.

Ἀδὰμ ἐπανόρθωσις, χαῖρε Παρθένε Θεόνυμφε, τοῦ ᾅδου ἡ νέκρωσις· χαῖρε πανάμωμε, τὸ παλάτιον, τοῦ μόνου Βασιλέως· χαῖρε θρόνε πύρινε, τοῦ Παντοκράτορος.

Δόξα.

Ῥόδον τὸ ἀμάραντον, χαῖρε ἡ μόνη βλαστήσασα· τὸ μῆλον τὸ εὔοσμον, χαῖρε ἡ τέξασα· τὸ ὀσφράδιον, τοῦ πάντων Βασιλέως· χαῖρε Ἀπειρόγαμε, κόσμου διάσωσμα.

Καὶ νῦν.

Ἁγνείας θησαύρισμα, χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐκ τοῦ πτώματος, ἡμῶν ἐξανέστημεν· χαῖρε ἡδύπνοον, κρίνον Δέσποινα, πιστοὺς εὐωδιάζον· θυμίαμα εὔοσμον, μύρον πολύτιμον.

ᾨδὴ γ´. Ὁ Εἱρμός.

“ Τοὺς σοὺς ὑμνολόγους Θεοτόκε, ἡ ζῶσα καὶ ἄφθονος πηγή, θίασον συγκροτήσαντας, πνευματικὸν στερέωσον· καὶ ἐν τῇ θείᾳ δόξῃ σου, στεφάνων δόξης ἀξίωσον. ” (δὶς)

Στάχυν ἡ βλαστήσασα τὸν θεῖον, ὡς χώρα ἀνήροτος σαφῶς, χαῖρε ἔμψυχε τράπεζα, ἄρτον ζωῆς χωρήσασα· χαῖρε τοῦ ζῶντος ὕδατος, πηγὴ ἀκένωτος Δέσποινα.

Δάμαλις τὸν μόσχον ἡ τεκοῦσα, τὸν ἄμωμον, χαῖρε τοῖς πιστοῖς· χαῖρε Ἀμνὰς κυήσασα, Θεοῦ Ἀμνὸν τὸν αἴροντα, κόσμου παντὸς τὰ πταίσματα· χαῖρε θερμὸν ἱλαστήριον.

Δόξα.

Ὄρθρος φαεινὸς χαῖρε, ἡ μόνη, τὸν Ἥλιον φέρουσα Χριστόν, φωτὸς κατοικητήριον· χαῖρε τὸ σκότος λύσασα, καὶ τοὺς ζοφώδεις δαίμονας, ὁλοτελῶς ἐκμειώσασα.

Καὶ νῦν.

Χαῖρε Πύλη μόνη, ἣν ὁ Λόγος, διώδευσε μόνος, ἡ μοχλούς, καὶ πύλας ᾅδου Δέσποινα, τῷ τόκῳ σου συντρίψασα· χαῖρε ἡ θεία εἴσοδος, τῶν σῳζομένων Πανύμνητε.

Ἦχος πλ. δ΄. Αὐτόμελον.

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Ὁ Ἱερεὺς ἱστάμενος εἰς τὸν σωλέα πρὸ τῆς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου, ἀπαγγέλλει ἐμμελῶς τὴν Β´ Στάσιν τῶν «Χαιρετισμῶν».

ΣΤΑΣΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Ἤκουσαν οἱ Ποιμένες, τῶν Ἀγγέλων ὑμνούντων, τὴν ἔνσαρκον Χριστοῦ παρουσίαν· καὶ δραμόντες ὡς πρὸς ποιμένα, θεωροῦσι τοῦτον ὡς ἀμνὸν ἄμωμον, ἐν τῇ γαστρὶ Μαρίας βοσκηθέντα, ἣν ὑμνοῦντες, εἶπον·

Χαῖρε, ἀμνοῦ καὶ ποιμένος Μήτηρ·
χαῖρε, αὐλὴ λογικῶν προβάτων.
Χαῖρε, ἀοράτων ἐχθρῶν ἀμυντήριον·
χαῖρε, Παραδείσου θυρῶν ἀνοικτήριον.
Χαῖρε, ὅτι τὰ οὐράνια συναγάλλεται τῇ γῇ·
χαῖρε, ὅτι τὰ ἐπίγεια συγχορεύει οὐρανοῖς.
Χαῖρε, τῶν Ἀποστόλων τὸ ἀσίγητον στόμα·
χαῖρε, τῶν Ἀθλοφόρων τὸ ἀνίκητον θάρσος.
Χαῖρε, στεῤῥὸν τῆς Πίστεως ἔρεισμα·
χαῖρε, λαμπρὸν τῆς χάριτος γνώρισμα.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐγυμνώθη ὁ ᾅδης·
χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐνεδύθημεν δόξαν.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Θεοδρόμον Ἀστέρα, θεωρήσαντες Μάγοι, τῇ τούτου ἠκολούθησαν αἴγλῃ· καὶ ὡς λύχνον κρατοῦντες αὐτόν, δι᾿ αὐτοῦ ἠρεύνων κραταιὸν Ἄνακτα· καὶ φθάσαντες τὸν ἄφθαστον, ἐχάρησαν, αὐτῷ βοῶντες· Ἀλληλούϊα.

Ἴδον παῖδες Χαλδαίων, ἐν χερσὶ τῆς Παρθένου, τὸν πλάσαντα χειρὶ τοὺς ἀνθρώπους· καὶ Δεσπότην νοοῦντες αὐτόν, εἰ καὶ δούλου ἔλαβε μορφήν, ἔσπευσαν τοῖς δώροις θεραπεῦσαι, καὶ βοῆσαι τῇ Εὐλογημένῃ·

Χαῖρε, ἀστέρος ἀδύτου Μήτηρ·
χαῖρε, αὐγὴ μυστικῆς ἡμέρας.
Χαῖρε, τῆς ἀπάτης τὴν κάμινον σβέσασα·
χαῖρε, τῆς Τριάδος τοὺς μύστας φωτίζουσα.
Χαῖρε, τύραννον ἀπάνθρωπον ἐκβαλοῦσα τῆς ἀρχῆς·
χαῖρε, Κύριον φιλάνθρωπον ἐπιδείξασα Χριστόν.
Χαῖρε, ἡ τῆς βαρβάρου λυτρουμένη θρησκείας·
χαῖρε, ἡ τοῦ βορβόρου ῥυομένη τῶν ἔργων.
Χαῖρε, πυρὸς προσκύνησιν παύσασα·
χαῖρε, φλογὸς παθῶν ἀπαλλάττουσα.
Χαῖρε, πιστῶν ὁδηγὲ σωφροσύνης·
χαῖρε, πασῶν γενεῶν εὐφροσύνη.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Κήρυκες θεοφόροι, γεγονότες οἱ Μάγοι, ὑπέστρεψαν εἰς τὴν Βαβυλῶνα· ἐκτελέσαντές σου τὸν χρησμόν, καὶ κηρύξαντές σε τὸν Χριστὸν ἅπασιν, ἀφέντες τὸν Ἡρώδην ὡς ληρώδη, μὴ εἰδότα ψάλλειν·

Ἀλληλούϊα.

Λάμψας ἐν τῇ Αἰγύπτῳ, φωτισμὸν ἀληθείας, ἐδίωξας τοῦ ψεύδους τὸ σκότος· τὰ γὰρ εἴδωλα ταύτης Σωτήρ, μὴ ἐνέγκαντά σου τὴν ἰσχύν, πέπτωκεν· οἱ τούτων δὲ ῥυσθέντες, ἐβόων πρὸς τὴν Θεοτόκον·

Χαῖρε, ἀνόρθωσις τῶν ἀνθρώπων·
χαῖρε, κατάπτωσις τῶν δαιμόνων.
Χαῖρε, τῆς ἀπάτης τὴν πλάνην πατήσασα·
χαῖρε, τῶν εἰδώλων τὸν δόλον ἐλέγξασα.
Χαῖρε, θάλασσα ποντίσασα Φαραὼ τὸν νοητόν·
χαῖρε, πέτρα ἡ ποτίσασα τοὺς διψῶντας τὴν ζωήν.
Χαῖρε, πύρινε στῦλε, ὁδηγῶν τοὺς ἐν σκότει·
χαῖρε, σκέπη τοῦ κόσμου, πλατυτέρα νεφέλης.
Χαῖρε, τροφὴ τοῦ μάννα διάδοχε·
χαῖρε, τρυφῆς ἁγίας διάκονε.
Χαῖρε, ἡ γῆ τῆς ἐπαγγελίας·
χαῖρε, ἐξ ἧς ῥέει μέλι καὶ γάλα.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Μέλλοντος Συμεῶνος, τοῦ παρόντος αἰῶνος, μεθίστασθαι τοῦ ἀπατεῶνος, ἐπεδόθης ὡς βρέφος αὐτῷ, ἀλλ᾿ ἐγνώσθης τούτῳ καὶ Θεὸς τέλειος· διό περ ἐξεπλάγη, σοῦ τὴν ἄῤῥητον σοφίαν, κράζων·

Ἀλληλούϊα.

ᾨδὴ δ´. Ὁ Εἱρμός.

“ Ὁ καθήμενος ἐν δόξῃ, ἐπὶ θρόνου Θεότητος, ἐν νεφέλῃ κούφῃ, ἦλθεν Ἰησοῦς ὁ ὑπέρθεος, τῇ ἀκηράτῳ παλάμῃ, καὶ διέσωσε, τοὺς κραυγάζοντας· δόξα Χριστὲ τῇ δυνάμει σου. ”

Ἐν φωναῖς ἆσμάτων πίστει, σοὶ βοῶμεν Πανύμνητε· χαῖρε πῖον ὄρος, καὶ τετυρωμένον ἐν Πνεύματι· χαῖρε λυχνία καὶ στάμνε, μάννα φέρουσα, τὸ γλυκαῖνον, τὰ τῶν εὐσεβῶν αἰσθητήρια.

Ἱλαστήριον τοῦ κόσμου, χαῖρε ἄχραντε Δέσποινα· χαῖρε κλῖμαξ γῆθεν, πάντας ἀνυψώσασα χάριτι· χαῖρε ἡ γέφυρα ὄντως, ἡ μετάγουσα, ἐκ θανάτου, πάντας, πρὸς ζωὴν τοὺς ὑμνοῦντάς σε.

Οὐρανῶν ὑψηλοτέρα, χαῖρε γῆς τὸ θεμέλιον, ἐν τῇ σῇ νηδύϊ, Ἄχραντε ἀκόπως βαστάσασα, χαῖρε κογχύλη, πορφύραν θείαν βάψασα, ἐξ αἱμάτων σου, τῷ Βασιλεῖ τῶν Δυνάμεων.

Δόξα.

Νομοθέτην ἡ τεκοῦσα, ἀληθῶς χαῖρε Δέσποινα, τὸν τὰς ἀνομίας, πάντων δωρεὰν ἐξαλείφοντα· ἀκατανόητον βάθος, ὕψος ἄῤῥητον, Ἀπειρόγαμε, δι᾿ ἧς ἡμεῖς ἐθεώθημεν.

Καὶ νῦν.

Σὲ τὴν πλέξασαν τῷ κόσμῳ, ἀχειρόπλοκον στέφανον, ἀνυμνολογοῦμεν, Χαῖρέ σοι Παρθένε κραυγάζοντες, τὸ φυλακτήριον πάντων καὶ χαράκωμα, καὶ κραταίωμα, καὶ ἱερὸν καταφύγιον.

ᾨδὴ ε´. Ὁ Εἱρμός.

“ Ἐξέστη τὰ σύμπαντα, ἐπὶ τῇ θείᾳ δόξῃ σου· σὺ γὰρ ἀπειρόγαμε Παρθένε, ἔσχες ἐν μήτρᾳ τὸν ἐπὶ πάντων Θεόν, καὶ τέτοκας ἄχρονον Υἱόν, πᾶσι τοῖς ὑμνοῦσί σε, σωτηρίαν βραβεύοντα. ”

Ὁδὸν ἡ κυήσασα, ζωῆς, χαῖρε Πανάμωμε, ἡ κατακλυσμοῦ τῆς ἁμαρτίας, σώσασα κόσμον· χαῖρε Θεόνυμφε, ἄκουσμα καὶ λάλημα φρικτόν· χαῖρε ἐνδιαίτημα, τοῦ Δεσπότου τῆς κτίσεως.

Ἰσχὺς καὶ ὀχύρωμα, ἀνθρώπων, χαῖρε Ἄχραντε, τόπε ἁγιάσματος τῆς δόξης· νέκρωσις ᾅδου, νυμφὼν ὁλόφωτε· χαῖρε τῶν Ἀγγέλων χαρμονή· χαῖρε ἡ βοήθεια, τῶν πιστῶς δεομένων σου.

Πυρίμορφον ὄχημα, τοῦ Λόγου, χαῖρε Δέσποινα, ἔμψυχε Παράδεισε, τὸ ξύλον, ἐν μέσῳ ἔχων ζωῆς τὸν Κύριον· οὗ ὁ γλυκασμὸς ζωοποιεῖ, πίστει τοὺς μετέχοντας, καὶ φθορᾷ ὑποκύψαντας.

Δόξα.

Ῥωννύμενοι σθένει σου, πιστῶς ἀναβοῶμέν σοι· Χαῖρε πόλις τοῦ Παμβασιλέως, δεδοξασμένα καὶ ἀξιάκουστα, περὶ ἧς λελάληνται σαφῶς· ὄρος ἀλατόμητον, χαῖρε βάθος ἀμέτρητον.

Καὶ νῦν.

Εὐρύχωρον σκήνωμα, τοῦ Λόγου, χαῖρε Ἄχραντε· κόχλος ἡ τὸν θεῖον μαργαρίτην, προαγαγοῦσα, χαῖρε πανθαύμαστε· πάντων πρὸς Θεὸν καταλλαγή, τῶν μακαριζόντων σε, Θεοτόκε ἑκάστοτε.

ᾨδὴ Ϛ´. Ὁ Εἱρμός.

“ Τὴν θείαν ταύτην καὶ πάντιμον, τελοῦντες ἑορτὴν οἱ θεόφρονες, τῆς Θεομήτορος, δεῦτε τὰς χεῖρας κροτήσωμεν, τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα Θεὸν δοξάζοντες. ” (δὶς)

Παστὰς τοῦ Λόγου ἀμόλυντε, αἰτία τῆς τῶν πάντων θεώσεως, χαῖρε Πανάχραντε, τῶν Προφητῶν περιήχημα· χαῖρε τῶν Ἀποστόλων τὸ ἐγκαλλώπισμα.

Ἐκ σοῦ ἡ δρόσος ἀπέσταξε, φλογμὸν πολυθεΐας ἡ λύσασα· ὅθεν βοῶμέν σοι· χαῖρε ὁ πόκος ὁ ἔνδροσος, ὃν Γεδεὼν Παρθένε προεθεάσατο.

Δόξα.

Ἰδού σοι, χαῖρε, κραυγάζομεν, λιμὴν ἡμῖν γενοῦ θαλαττεύουσι, καὶ ὁρμητήριον, ἐν τῷ πελάγει τῶν θλίψεων, καὶ τῶν σκανδάλων πάντων τοῦ πολεμήτορος.

Καὶ νῦν.

Χαρᾶς αἰτία χαρίτωσον, ἡμῶν τὸν λογισμὸν τοῦ κραυγάζειν σοι· χαῖρε ἡ ἄφλεκτος βάτος, νεφέλη ὁλόφωτε, ἡ τοὺς πιστοὺς ἀπαύστως ἐπισκιάζουσα.

Ἦχος πλ. δ΄. Αὐτόμελον.

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Ὁ Ἱερεὺς ἱστάμενος εἰς τὸν σωλέα πρὸ τῆς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου, ἀπαγγέλλει ἐμμελῶς τὴν Γ´ Στάσιν τῶν Χαιρετισμῶν.

ΣΤΑΣΙΣ ΤΡΙΤΗ

Νέαν ἔδειξε κτίσιν, ἐμφανίσας ὁ Κτίστης, ἡμῖν τοῖς ὑπ᾿ αὐτοῦ γενομένοις· ἐξ ἀσπόρου βλαστήσας γαστρός, καὶ φυλάξας ταύτην, ὥσπερ ἦν, ἄφθορον· ἵνα τὸ θαῦμα βλέποντες, ὑμνήσωμεν αὐτήν, βοῶντες·

Χαῖρε, τὸ ἄνθος τῆς ἀφθαρσίας·
χαῖρε, τὸ στέφος τῆς ἐγκρατείας.
Χαῖρε, ἀναστάσεως τύπον ἐκλάμπουσα·
χαῖρε, τῶν Ἀγγέλων τὸν βίον ἐμφαίνουσα.
Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί·
χαῖρε, ξύλον εὐσκιόφυλλον, ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί.
Χαῖρε, κυοφοροῦσα ὁδηγὸν πλανωμένοις·
χαῖρε, ἀπογεννῶσα λυτρωτὴν αἰχμαλώτοις.
Χαῖρε, Κριτοῦ δικαίου δυσώπησις·
χαῖρε, πολλῶν πταιόντων συγχώρησις.
Χαῖρε, στολὴ τῶν γυμνῶν παῤῥησίας·
χαῖρε, στοργὴ πάντα πόθον νικῶσα.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Ξένον τόκον ἰδόντες, ξενωθῶμεν τοῦ κόσμου, τὸν νοῦν εἰς οὐρανὸν μεταθέντες· διὰ τοῦτο γὰρ ὁ ὑψηλὸς Θεός, ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος, τοὺς αὐτῷ βοῶντας·

Ἀλληλούϊα.

Ὅλος ἦν ἐν τοῖς κάτω, καὶ τῶν ἄνω οὐδόλως ἀπῆν, ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος· συγκατάβασις γὰρ θεϊκή, οὐ μετάβασις δὲ τοπικὴ γέγονε· καὶ τόκος ἐκ Παρθένου θεολήπτου, ἀκουούσης ταῦτα·

Χαῖρε, Θεοῦ ἀχωρήτου χώρα·
χαῖρε, σεπτοῦ μυστηρίου θύρα.
Χαῖρε, τῶν ἀπίστων ἀμφίβολον ἄκουσμα·
χαῖρε, τῶν πιστῶν ἀναμφίβολον καύχημα.
Χαῖρε, ὄχημα πανάγιον τοῦ ἐπὶ τῶν Χερουβείμ·
χαῖρε, οἴκημα πανάριστον τοῦ ἐπὶ τῶν Σεραφείμ.
Χαῖρε, ἡ τἀναντία εἰς ταὐτὸ ἀγαγοῦσα·
χαῖρε, ἡ παρθενίαν καὶ λοχείαν ζευγνῦσα.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐλύθη παράβασις!
χαῖρε δι᾿ ἧς ἠνοίχθη Παράδεισος.
Χαῖρε, ἡ κλεὶς τῆς Χριστοῦ Βασιλείας·
χαῖρε, ἐλπὶς ἀγαθῶν αἰωνίων.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Πᾶσα φύσις Ἀγγέλων, κατεπλάγη τὸ μέγα, τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως ἔργον· τὸν ἀπρόσιτον γὰρ ὡς Θεόν, ἐθεώρει πᾶσι προσιτὸν ἄνθρωπον· ἡμῖν μὲν συνδιάγοντα, ἀκούοντα δὲ παρὰ πάντων οὕτως·

Ἀλληλούϊα.

Ῥήτορας πολυφθόγγους, ὡς ἰχθύας ἀφώνους, ὁρῶμεν ἐπὶ σοὶ Θεοτόκε· ἀποροῦσι γὰρ λέγειν τό, πῶς καὶ Παρθένος μένεις, καὶ τεκεῖν ἴσχυσας· ἡμεῖς δὲ τὸ μυστήριον θαυμάζοντες, πιστῶς βοῶμεν·

Χαῖρε, σοφίας Θεοῦ δοχεῖον·
χαῖρε, προνοίας αὐτοῦ ταμεῖον.
Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα·
χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα.
Χαῖρε, ὅτι ἐμωράνθησαν οἱ δεινοὶ συζητηταί·
χαῖρε, ὅτι ἐμαράνθησαν οἱ τῶν μύθων ποιηταί.
Χαῖρε, τῶν Ἀθηναίων τὰς πλοκὰς διασπῶσα·
χαῖρε, τῶν ἁλιέων τὰς σαγήνας πληροῦσα.
Χαῖρε, βυθοῦ ἀγνοίας ἐξέλκουσα·
χαῖρε, πολλοὺς ἐν γνώσει φωτίζουσα.
Χαῖρε, ὁλκὰς τῶν θελόντων σωθῆναι·
χαῖρε, λιμὴν τῶν τοῦ βίου πλωτήρων.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Σῶσαι θέλων τὸν κόσμον, ὁ τῶν ὅλων Κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε· καὶ ποιμὴν ὑπάρχων ὡς Θεός, δι᾿ ἡμᾶς ἐφάνη καθ᾿ ἡμᾶς ἄνθρωπος· ὁμοίῳ γὰρ τὸ ὅμοιον καλέσας, ὡς Θεὸς ἀκούει·

Ἀλληλούϊα.

ᾨδὴ ζ´. Ὁ Εἱρμός.

“ Οὐκ ἐλάτρευσαν, τῇ κτίσει οἱ θεόφρονες, παρὰ τὸν Κτίσαντα· ἀλλὰ πυρὸς ἀπειλήν, ἀνδρείως πατήσαντες, χαίροντες ἔψαλλον· Ὑπερύμνητε, ὁ τῶν Πατέρων Κύριος, καὶ Θεὸς εὐλογητὸς εἶ. ”

Ἀνυμνοῦμέν σε, βοῶντες· χαῖρε ὄχημα, Ἡλίου τοῦ νοητοῦ· ἄμπελος ἀληθινή, τὸν βότρυν τὸν πέπειρον, ἡ γεωργήσασα, οἶνον στάζοντα, τὸν τὰς ψυχὰς εὐφραίνοντα, τῶν πιστῶς σε δοξαζόντων.

Ἰατῆρα, τῶν ἀνθρώπων ἡ κυήσασα, χαῖρε Θεόνυμφε· ἡ ῥάβδος ἡ μυστική, ἄνθος τὸ ἀμάραντον, ἡ ἐξανθήσασα· χαῖρε Δέσποινα, δι᾿ ἧς χαρᾶς πληρούμεθα, καὶ ζωὴν κληρονομοῦμεν.

Ῥητορεύουσα, οὐ σθένει γλῶσσα Δέσποινα, ὑμνολογῆσαί σε· ὑπὲρ γὰρ τὰ Σεραφίμ, ὑψώθης κυήσασα, τὸν Βασιλέα Χριστόν· ὃν ἱκέτευε, πάσης νῦν βλάβης ῥύσασθαι, τοὺς πιστῶς σε προσκυνοῦντας.

Δόξα.

Εὐφημεῖ σε, μακαρίζοντα τὰ πέρατα, καὶ ἀνακράζει σοι· Χαῖρε ὁ τόμος ἐν ᾧ, δακτύλῳ ἐγγέγραπται, Πατρὸς ὁ Λόγος Ἁγνή· ὃν ἱκέτευε, βίβλῳ ζωῆς τοὺς δούλους σου, καταγράψαι Θεοτόκε.

Καὶ νῦν.

Ἱκετεύομεν, οἱ δοῦλοί σου καὶ κλίνομεν, γόνυ καρδίας ἡμῶν· κλῖνον τὸ οὖς σου, Ἁγνή, καὶ σῶσον τοὺς θλίψεσι, βυθιζομένους ἡμᾶς, καὶ συντήρησον, πάσης ἐχθρῶν ἁλώσεως, τὴν σὴν Πόλιν Θεοτόκε.

ᾨδὴ η´. Ὁ Εἱρμός.

“ Παῖδας εὐαγεῖς ἐν τῇ καμίνῳ, ὁ τόκος τῆς Θεοτόκου διεσώσατο, τότε μὲν τυπούμενος· νῦν δὲ ἐνεργούμενος, τὴν οἰκουμένην ἅπασαν, ἀγείρει ψάλλουσαν· τὸν Κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα, καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. ”

Νηδύϊ τὸν Λόγον ὑπεδέξω, τὸν πάντα βαστάζοντα ἐβάστασας· γάλακτι ἐξέθρεψας, νεύματι τὸν τρέφοντα, τὴν οἰκουμένην ἅπασαν, Ἁγνή, ᾧ ψάλλομεν· τὸν Κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

Μωσῆς κατενόησεν ἐν βάτῳ, τὸ μέγα Μυστήριον τοῦ τόκου σου· Παῖδες προεικόνισαν, τοῦτο ἐμφανέστατα, μέσον πυρὸς ἱστάμενοι, καὶ μὴ φλεγόμενοι, ἀκήρατε ἁγία Παρθένε· ὅθεν σε ὑμνοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

Οἱ πρῴην ἀπάτῃ γυμνωθέντες, στολὴν ἀφθαρσίας ἐνεδύθημεν, τῇ κυοφορίᾳ σου· καὶ οἱ καθεζόμενοι, ἐν σκότει παραπτώσεων, φῶς κατωπτεύσαμεν, φωτὸς κατοικητήριον Κόρη· ὅθεν σε ὑμνοῦμεν, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

Δόξα.

Νεκροὶ διὰ σοῦ ζωοποιοῦνται· ζωὴν γὰρ τὴν ἐνυπόστατον ἐκύησας· εὔλαλοι οἱ ἄλαλοι, πρῴην χρηματίζοντες, λεπροί, ἀποκαθαίρονται, νόσοι διώκονται, πνευμάτων ἀερίων τὰ πλήθη, ἥττηνται Παρθένε, βροτῶν ἡ σωτηρία.

Καὶ νῦν.

Ἡ κόσμῳ τεκοῦσα σωτηρίαν, δι᾿ ἧς ἀπὸ γῆς εἰς ὕψος ἤρθημεν, χαίροις Παντευλόγητε, σκέπη καὶ κραταίωμα, τεῖχος καὶ ὀχύρωμα τῶν μελῳδούντων Ἁγνή· τὸν Κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα, καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

ᾨδὴ θ´. Ὁ Εἱρμός.

“ Ἅπας γηγενής, σκιρτάτω τῷ πνεύματι, λαμπαδουχούμενος· πανηγυριζέτω δέ, ἀΰλων Νόων φύσις γεραίρουσα, τὴν ἱερὰν πανήγυριν, τῆς Θεομήτορος, καὶ βοάτω· χαίροις παμμακάριστε, Θεοτόκε ἁγνή ἀειπάρθενε. ”

Ἵνα σοι πιστοί, τὸ χαῖρε κραυγάζωμεν, οἱ διὰ σοῦ τῆς χαρᾶς, μέτοχοι γενόμενοι, τῆς ἀϊδίου, ῥῦσαι ἡμᾶς πειρασμοῦ, βαρβαρικῆς ἁλώσεως, καὶ πάσης ἄλλης πληγῆς, διὰ πλῆθος, Κόρη παραπτώσεων, ἐπιούσης βροτοῖς ἁμαρτάνουσιν.

Ὤφθης φωτισμός, ἡμῶν καὶ βεβαίωσις· ὅθεν βοῶμέν σοι· χαῖρε ἄστρον ἄδυτον, εἰσάγον κόσμῳ τὸν μέγαν Ἥλιον· χαῖρε Ἐδὲμ ἀνοίξασα, τὴν κεκλεισμένην Ἁγνή· χαῖρε στῦλε, πύρινε εἰσάγουσα, εἰς τὴν ἄνω ζωήν, τὸ ἀνθρώπινον.

Στῶμεν εὐλαβῶς, ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἡμῶν, καὶ ἐκβοήσωμεν· χαῖρε κόσμου Δέσποινα· χαῖρε Μαρία, Κυρία πάντων ἡμῶν· χαῖρε ἡ μόνη ἄμωμος, ἐν γυναιξὶ καὶ καλή· χαῖρε σκεῦος, μύρον τὸ ἀκένωτον, ἐπὶ σὲ κενωθὲν εἰσδεξάμενον.

Δόξα.

Ἡ περιστερά, ἡ τὸν ἐλεήμονα ἀποκυήσασα, χαῖρε Ἀειπάρθενε· Ὁσίων πάντων χαῖρε τὸ καύχημα, τῶν Ἀθλητῶν στεφάνωμα· χαῖρε ἁπάντων τε, τῶν Δικαίων, θεῖον ἐγκαλλώπισμα, καὶ ἡμῶν τῶν πιστῶν τὸ διάσωσμα.

Καὶ νῦν.

Φεῖσαι ὁ Θεός, τῆς κληρονομίας σου, τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, πάσας παραβλέπων νῦν, εἰς τοῦτο ἔχων ἐκδυσωποῦσάν σε, τὴν ἐπὶ γῆς ἀσπόρως σε κυοφορήσασαν, διὰ μέγα, ἔλεος θελήσαντα, μορφωθῆναι Χριστὲ τὸ ἀλλότριον.

Ἦχος πλ. δ΄. Αὐτόμελον.

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

 

Ὁ Ἱερεὺς ἱστάμενος εἰς τὸν σωλέα πρὸ τῆς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου, ἀπαγγέλλει ἐμμελῶς τὴν Δ´ Στάσιν τῶν Χαιρετισμῶν.

ΣΤΑΣΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ

Τεῖχος εἶ τῶν παρθένων, Θεοτόκε Παρθένε, καὶ πάντων τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων· ὁ γὰρ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, κατεσκεύασέ σε Ποιητὴς Ἄχραντε, οἰκήσας ἐν τῇ μήτρᾳ σου, καὶ πάντας σοι προσφωνεῖν διδάξας·

Χαῖρε, ἡ στήλη τῆς παρθενίας·
χαῖρε, ἡ πύλη τῆς σωτηρίας.
Χαῖρε, ἀρχηγὲ νοητῆς ἀναπλάσεως·
χαῖρε, χορηγὲ θεϊκῆς ἀγαθότητος.
Χαῖρε, σὺ γὰρ ἀνεγέννησας τοὺς συλληφθέντας αἰσχρῶς·
χαῖρε, σὺ γὰρ ἐνουθέτησας τοὺς συληθέντας τὸν νοῦν.
Χαῖρε, ἡ τὸν φθορέα τῶν φρενῶν καταργοῦσα·
χαῖρε, ἡ τὸν σπορέα τῆς ἁγνείας τεκοῦσα.
Χαῖρε, παστὰς ἀσπόρου νυμφεύσεως·
χαῖρε, πιστοὺς Κυρίῳ ἁρμόζουσα.
Χαῖρε, καλὴ κουροτρόφε παρθένων·
χαῖρε, ψυχῶν νυμφοστόλε Ἁγίων.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Ὕμνος ἅπας ἡττᾶται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων, τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν σου· ἰσαρίθμους γὰρ τῇ ψάμμῳ ᾠδάς, ἂν προσφέρωμέν σοι, Βασιλεῦ ἅγιε, οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον, ὧν δέδωκας ἡμῖν, τοῖς σοὶ βοῶσιν·

Ἀλληλούϊα.

Φωτοδόχον λαμπάδα, τοῖς ἐν σκότει φανεῖσαν, ὁρῶμεν τὴν ἁγίαν Παρθένον· τὸ γὰρ ἄϋλον ἅπτουσα φῶς, ὁδηγεῖ πρὸς γνῶσιν θεϊκὴν ἅπαντας, αὐγῇ τὸν νοῦν φωτίζουσα, κραυγῇ δὲ τιμωμένη ταῦτα·

Χαῖρε, ἀκτὶς νοητοῦ Ἡλίου·
χαῖρε, βολὶς τοῦ ἀδύτου φέγγους.
Χαῖρε, ἀστραπὴ τὰς ψυχὰς καταλάμπουσα·
χαῖρε, ὡς βροντὴ τοὺς ἐχθροὺς καταπλήττουσα.
Χαῖρε, ὅτι τὸν πολύφωτον ἀνατέλλεις φωτισμόν·
χαῖρε, ὅτι τὸν πολύῤῥητον ἀναβλύζεις ποταμόν.
Χαῖρε, τῆς κολυμβήθρας ζωγραφοῦσα τὸν τύπον·
χαῖρε, τῆς ἁμαρτίας ἀναιροῦσα τὸν ῥύπον.
Χαῖρε, λουτὴρ ἐκπλύνων συνείδησιν·
χαῖρε, κρατὴρ κιρνῶν ἀγαλλίασιν.
Χαῖρε, ὀσμὴ τῆς Χριστοῦ εὐωδίας·
χαῖρε, ζωὴ μυστικῆς εὐωχίας.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Χάριν δοῦναι θελήσας, ὀφλημάτων ἀρχαίων, ὁ πάντων χρεωλύτης ἀνθρώπων, ἐπεδήμησε δι᾿ ἑαυτοῦ, πρὸς τοὺς ἀποδήμους τῆς αὐτοῦ χάριτος· καὶ σχίσας τὸ χειρόγραφον, ἀκούει παρὰ πάντων οὕτως·

Ἀλληλούϊα.

Ψάλλοντές σου τὸν τόκον, ἀνυμνοῦμέν σε πάντες, ὡς ἔμψυχον ναὸν Θεοτόκε· ἐν τῇ σῇ γὰρ οἰκήσας γαστρί, ὁ συνέχων πάντα τῇ χειρὶ Κύριος, ἡγίασεν, ἐδόξασεν, ἐδίδαξε βοᾶν σοι πάντας·

Χαῖρε, σκηνὴ τοῦ Θεοῦ καὶ Λόγου·
χαῖρε, Ἁγία Ἁγίων μείζων.
Χαῖρε, Κιβωτὲ χρυσωθεῖσα τῷ Πνεύματι·
χαῖρε, θησαυρὲ τῆς ζωῆς ἀδαπάνητε.
Χαῖρε, τίμιον διάδημα βασιλέων εὐσεβῶν·
χαῖρε, καύχημα σεβάσμιον ἱερέων εὐλαβῶν.
Χαῖρε, τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἀσάλευτος πύργος·
χαῖρε, τῆς βασιλείας τὸ ἀπόρθητον τεῖχος.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐγείρονται τρόπαια·
χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουσι.
Χαῖρε, χρωτὸς τοῦ ἐμοῦ θεραπεία·
χαῖρε, ψυχῆς τῆς ἐμῆς σωτηρία.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων Ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον (ἐκ γ´)· δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ῥῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας· καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως, τοὺς σοὶ βοῶντας·

Ἀλληλούϊα.

Καὶ πάλιν τὸν πρῶτον Οἶκον·

Ἄγγελος πρωτοστάτης, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τό, Χαῖρε (ἐκ γ´)· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ, σωματούμενόν σε θεωρῶν Κύριε, ἐξίστατο, καὶ ἵστατο κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα·

Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει·
χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει.
Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις·
χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις.
Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς·
χαῖρε, βάθος δυσθεώρητον, καὶ Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα·
χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.
Χαῖρε, ἀστήρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον·
χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις·
χαῖρε, δι᾿ ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Εἶτα οἱ Χοροὶ ἐναλλάξ, τό· Τῇ ὑπερμάχῳ… (σύντομον).
Τρισάγιον. Δόξα. Καὶ νῦν. Παναγία Τριάς. Κύριε, ἐλέησον (γ´). Δόξα. Καὶ νῦν. Πάτερ ἡμῶν. Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία…

Κύριε, ἐλέησον (μ´)

Καὶ τὴν Εὐχὴν ταύτην·

Ὁ ἐν παντὶ καιρῷ, καὶ πάσῃ ὥρᾳ, ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς προσκυνούμενος, καὶ δοξαζόμενος Χριστὸς ὁ Θεός, ὁ μακρόθυμος, ὁ πολυέλεος, ὁ πολυεύσπλαγχνος, ὁ τοὺς δικαίους ἀγαπῶν καὶ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἐλεῶν, ὁ πάντας καλῶν πρὸς σωτηρίαν διὰ τῆς ἐπαγγελίας τῶν μελλόντων ἀγαθῶν· Αὐτός, Κύριε, πρόσδεξαι καὶ ἡμῶν ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ τὰς ἐντεύξεις, καὶ ἴθυνον τὴν ζωὴν ἡμῶν πρὸς τὰς ἐντολάς σου· τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἁγίασον, τὰ σώματα ἅγνισον, τοὺς λογισμοὺς διόρθωσον, τὰς ἐννοίας κάθαρον, καὶ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ πάσης θλίψεως, κακῶν καὶ ὀδύνης. Τείχισον ἡμᾶς ἁγίοις σου Ἀγγέλοις, ἵνα, τῇ παρεμβολῇ αὐτῶν φρουρούμενοι, καὶ ὁδηγούμενοι, καταντήσωμεν εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ εἰς τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀπροσίτου σου δόξης· ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Κύριε, ἐλέησον (γ´).
Δόξα. Καὶ νῦν.

Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ, καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τὴν ἀδιαφθόρως, Θεὸν Λόγον τεκοῦσαν, τὴν ὄντως Θεοτόκον, Σὲ μεγαλύνομεν.

Ἐν ὀνόματι Κυρίου, εὐλόγησον, Πάτερ.

Ὁ ἱερεύς· Ὁ Θεὸς οἰκτειρήσαι ἡμᾶς, καὶ εὐλογήσαι ἡμᾶς, ἐπιφάναι τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς, καὶ ἐλεήσαι ἡμᾶς.

Ὁ ἀναγνώστης· Κύριε, ἐλέησον (γ´).

Καὶ σῶσον ἡμᾶς Παναγία Παρθένε.

Εὐχὴ εἰς τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον.
(Παύλου Μοναχοῦ, Μονῆς Εὐεργέτιδος)

Ἄσπιλε, ἀμόλυντε, ἄφθορε, ἄχραντε, ἁγνὴ Παρθένε, Θεόνυμφε Δέσποινα, ἡ Θεὸν Λόγον τοῖς ἀνθρώποις, τῇ παραδόξῳ σου κυήσει, ἑνώσασα, καὶ τὴν ἀπωσθεῖσαν φύσιν τοῦ γένους ἡμῶν τοῖς οὐρανίοις συνάψασα, ἡ τῶν ἀπηλπισμένων μόνη ἐλπίς, καὶ τῶν πολεμουμένων βοήθεια, ἡ ἑτοίμη ἀντίληψις τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων, καὶ πάντων τῶν Χριστιανῶν τὸ καταφύγιον, μὴ βδελύξῃ με τὸν ἁμαρτωλόν, τὸν ἐναγῆ, τὸν αἰσχροῖς λογισμοῖς καὶ λόγοις καὶ πράξεσιν ὅλον ἐμαυτὸν ἀχρειώσαντα, καὶ τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου ῥᾳθυμίᾳ γνώμης, δοῦλον γενόμενον. Ἀλλ᾿ ὡς τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ Μήτηρ, φιλανθρώπως σπλαγχνίσθητι ἐπ᾿ ἐμοὶ τῷ ἁμαρτωλῷ καὶ ἀσώτῳ, καὶ δέξαι μου τὴν ἐκ ῥυπαρῶν χειλέων προσφερομένην σοι δέησιν, καὶ τὸν σὸν Υἱόν, καὶ ἡμῶν Δεσπότην καὶ Κύριον, τῇ μητρικῇ σου παῤῥησίᾳ χρωμένη, δυσώπησον, ἵνα ἀνοίξῃ κἀμοὶ τὰ φιλάνθρωπα σπλάγχνα τῆς αὑτοῦ ἀγαθότητος, καί, παριδών μου τὰ ἀναρίθμητα πταίσματα, ἐπιστρέψῃ με πρὸς μετάνοιαν, καὶ τῶν αὑτοῦ ἐντολῶν ἐργάτην δόκιμον ἀναδείξῃ με. Καὶ πάρεσό μοι ἀεὶ ὡς ἐλεήμων, καὶ συμπαθής, καὶ φιλάγαθος, ἐν μὲν τῷ παρόντι βίῳ, θερμὴ προστάτις καὶ βοηθός, τὰς τῶν ἐναντίων ἐφόδους ἀποτειχίζουσα, καὶ πρὸς σωτηρίαν καθοδηγοῦσά με, καὶ ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἐξόδου μου, τὴν ἀθλίαν μου ψυχὴν περιέπουσα, καὶ τὰς σκοτεινὰς ὄψεις τῶν πονηρῶν δαιμόνων πόῤῥω αὐτῆς ἀπελαύνουσα· ἐν δὲ τῇ φοβερᾷ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως, τῆς αἰωνίου με ῥυομένη κολάσεως, καὶ τῆς ἀποῤῥήτου δόξης τοῦ σοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ ἡμῶν κληρονόμον με ἀποδεικνύουσα. Ἧς καὶ τύχοιμι, Δέσποινά μου, ὑπεραγία Θεοτόκε, διὰ τῆς σῆς μεσιτείας καὶ ἀντιλήψεως· χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ, τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ, καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. ᾯ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις, σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Εὐχὴ εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.
(Ἀντιόχου Μοναχοῦ, τοῦ Πανδέκτου)

Καὶ δὸς ἡμῖν, Δέσποτα, πρὸς ὕπνον ἀπιοῦσιν, ἀνάπαυσιν σώματος καὶ ψυχῆς· καὶ διαφύλαξον ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ ζοφεροῦ ὕπνου τῆς ἁμαρτίας, καὶ ἀπὸ πάσης σκοτεινῆς καὶ νυκτερινῆς ἡδυπαθείας. Παῦσον τὰς ὁρμὰς τῶν παθῶν, σβέσον τὰ πεπυρωμένα βέλη τοῦ πονηροῦ, τὰ καθ᾿ ἡμῶν δολίως κινούμενα· τὰς τῆς σαρκὸς ἡμῶν ἐπαναστάσεις κατάστειλον, καὶ πᾶν γεῶδες καὶ ὑλικὸν ἡμῶν φρόνημα κοίμησον. Καὶ δώρησαι ἡμῖν, ὁ Θεός, γρήγορον νοῦν, σώφρονα λογισμόν, καρδίαν νήφουσαν, ὕπνον ἐλαφρόν, καὶ πάσης σατανικῆς φαντασίας ἀπηλλαγμένον. Διανάστησον δὲ ἡμᾶς ἐν τῷ καιρῷ τῆς προσευχῆς, ἐστηριγμένους ἐν ταῖς ἐντολαῖς σου, καὶ τὴν μνήμην τῶν σῶν κριμάτων ἐν ἑαυτοῖς ἀπαράθραυστον ἔχοντας. Παννύχιον ἡμῖν τὴν σὴν δοξολογίαν χάρισαι εἰς τὸ ὑμνεῖν, καὶ εὐλογεῖν, καὶ δοξάζειν τὸ πάντιμον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Καὶ πάλιν.

Ὑπερένδοξε, ἀειπάρθενε, εὐλογημένη Θεοτόκε, προσάγαγε τὴν ἡμετέραν προσευχὴν τῷ Υἱῷ σου καὶ Θεῷ ἡμῶν, καὶ αἴτησαι, ἵνα σώσῃ διὰ σοῦ τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

(Εὐχὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωαννικίου).
Ἡ ἐλπίς μου ὁ Πατήρ, καταφυγή μου ὁ Υἱός, σκέπη μου τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, Τριὰς ἁγία, δόξα σοι.

Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ· φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου.

Ὁ Ἱερεὺς ἀμέσως τὴν Ἀπόλυσιν·

Δόξα σοι, ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι. Χριστὸς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἡμῶν, ταῖς πρεσβείαις τῆς παναχράντου καὶ παναμώμου ἁγίας αὐτοῦ Μητρός, τῶν ἁγίων ἐνδόξων καὶ πανευφήμων Ἀποστόλων, (τοῦ Ἁγίου τοῦ Ναοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου τῆς ἡμέρας, ἐφ᾿ ὅσον ἑορτάζηται), καὶ πάντων τῶν Ἁγίων, ἐλεήσαι καὶ σώσαι ἡμᾶς ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος. Ἀμήν.

Εἶτα ὁ Ἱερεὺς λέγει (ἀποκρινομένων ἡμῶν τό· Κύριε, ἐλέησον, συνεχῶς).

Εὐξώμεθα ὑπὲρ εἰρήνης τοῦ κόσμου.
Ὑπὲρ τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων Χριστιανῶν.
Ὑπὲρ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν (δεῖνος) καὶ πάσης τῆς ἐν Χριστῷ ἡμῶν ἀδελφότητος.
Ὑπὲρ τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Ἔθνους πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας ἐν αὐτῷ.
Ὑπὲρ εὐοδώσεως καὶ ἐνισχύσεως τοῦ φιλοχρίστου στρατοῦ.
Ὑπὲρ τῶν ἀπολειφθέντων πατέρων καὶ ἀδελφῶν ἡμῶν.
Ὑπὲρ τῶν διακονούντων καὶ διακονησάντων ἡμῖν.
Ὑπὲρ τῶν μισούντων καὶ ἀγαπώντων ἡμᾶς.
Ὑπὲρ τῶν ἐντειλαμένων ἡμῖν τοῖς ἀναξίοις εὔχεσθαι ὑπὲρ αὐτῶν.
Ὑπὲρ ἀναῤῥύσεως τῶν αἰχμαλώτων.
Ὑπὲρ τῶν ἐν θαλάσσῃ καλῶς πλεόντων.
Ὑπὲρ τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων.
Εὐξώμεθα καὶ ὑπὲρ εὐφορίας τῶν καρπῶν τῆς γῆς.
Καὶ ὑπὲρ πάσης ψυχῆς χριστιανῶν Ὀρθοδόξων.
Μακαρίσωμεν τοὺς εὐσεβεῖς ἄρχοντας, τοὺς ὀρθοδόξους Ἀρχιερεῖς. Τοὺς κτίτορας τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας ταύτης, τοὺς γονεῖς ἡμῶν καὶ διδασκάλους καὶ πάντας τοὺς προαπελθόντας πατέρας καὶ ἀδελφοὺς ἡμῶν τοὺς ἐνθάδε εὐσεβῶς κειμένους, καὶ τοὺς ἁπανταχοῦ Ὀρθοδόξους.

Εἴπωμεν καὶ ὑπὲρ ἑαυτῶν, τό· Κύριε ἐλέησον, Κύριε ἐλέησον, Κύριε ἐλέησον.

Ὁ Χορός, ψάλλει· Ἦχος γ´.

Τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας σου, καὶ τὸ ὑπέρλαμπρον τὸ τῆς ἁγνείας σου, ὁ Γαβριὴλ καταπλαγείς, ἐβόα σοι Θεοτόκε, ποῖόν σοι ἐγκώμιον, προσαγάγω ἐπάξιον; τί δὲ ὀνομάσω σε; ἀπορῶ καὶ ἐξίσταμαι. Διὸ ὡς προσετάγην βοῶ σοι· χαῖρε, ἡ Κεχαριτωμένη.

Ὁ ἱερεύς· Δι’ εὐχῶν τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν,
Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς.
Ἀμήν.

 

ΠΗΓΗ:  https://www.proseyxi.com/akolouthia-tou-akathistou-ymnou/

Βιβλιοδρόμιο: "Παναγιώτης Γιαννάκης. Τρωτός Άτρωτος" του Παντελή Βλαχόπουλου

 Έτυχε τούτον τον καιρό να βρίσκομαι  κοντά σε κοινό με φίλαθλο πνεύμα, και διαβάζω βιβλία αναφερόμενα σε αθλητές. Προηγήθηκε το εντυπωσιακό βιβλίο για τον Γιάννη Ιωαννίδη.

Το επόμενο, είναι τούτο για τον Παναγιώτη Γιαννάκη. Ενα βιβλίο συστηματικό, όπως ο βιβλιογραφούμενος!

Το βιβλίο, στο πέρασμά μου, έγινε κατάστικτο. Γιατί δεν διάβασα απλώς, την ιστορία του Π. Γιαννάκη. Διάβασα τις υποθήκες του "ποιητή". Γιατί ο Π. Γιαννάκης, "εποίησε" πρότυπο. 

Τόσο συμπυκνωμένη έκφραση σοφίας, ηθικών αρχών, ήθους και χαρακτήρα του προσώπου, βρίσκεις στην ιστορία, και μάλιστα για πρόσωπα που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στο Ιστορικό μας γίγνεσθαι.

Το πάθος, η αφοσίωση, η συνέχεια και η συνέπεια του Παναγιώτη Γιαννάκη σε ό,τι πίστευε και στο οποίο με χαρά και αγάπη αφιερώθηκε, ψυχή τε και σώματι, ήταν ασίγαστο, απόλυτο, αδιάλειπτο.

Ο Άνδρας έχει χαρίσματα που διατρέχουν όλη την ιστορία και την παράδοσή μας.

Όπως, το πάθος και η επιμονή του για σπουδαίο αποτέλεσμα. Η πίστη του για ανάγκη στη συλλογικότητα κατά την δράση προς επίτευξη του στόχου. Η ταπεινότητα στις αντιδράσεις και στην πίεση που υφίστατο κατά καιρούς και περιστάσεις, και η συγχωρητικότητα, η ανεκτικότητα, αλλά  και η σταθερότητα στις αρχές του αυτές, μοιάζουν βγαλμένες από αφηγήσεις γερόντων, στα απανθίσματα των γεροντικών και την Φιλοκαλία. Η αγνότητα, η πραότητα, η προσήλωση μέχρις εσχάτων στο δέον, το σύνολο ήθος του ανδρός, είναι στοιχεία του παραδοσιακού και οικουμενικού Έλληνα.

Ο Παναγιώτης Γιαννάκης,  είναι ένας "ποιητής", είναι μια φλόγα, που άναψε τις δάδες του αθλήματος που αγάπησε και υπηρέτησε από πολλά μέτωπα, για να φωτίσουν το δρόμο σε περισσότερους νέους. Η διαδρομή του είναι ένας κινούμενος πυρσός που  φωτίζει τη λεωφόρο των επιδόσεων που επέτυχε στην καθόλου καριέρα του. Με την θριαμβευτική του συμβολή περιποίησε τιμή στην πατρίδα μας επανειλημμένα, στις διάφορες αθλητικές διοργανώσεις. Ο Π. Γιαννάκης είναι άξιο πρότυπο Έλληνα.

Στην καριέρα του, από την αρχή της,  αναγνωρίζει πως είχε σπουδαίο  στυλοβάτη τους πρώτους του δασκάλους στο άθλημα, αλλά και την ευρύτερη οικογένειά του. Για όλους αυτούς, επανειλημμένως εκφράζει την ευγνωμοσύνη  και την αγάπη του. 

 Ό,τι και να έκανες, Παναγιώτη Γιαννάκη, με αυτό το ήθος, το πάθος και την εργατικότητα, θα ήσουν στο πάνω όριο της επίδοσης. Τέτοιοι Έλληνες είναι πια λίγοι, και δεν είναι πολιτικοί.  

Ο Παναγιώτης Γιαννάκης, ναί, είναι  ένας τρωτός Άτρωτος. Είναι ένας Έλληνας που άφησε πίσω του άτρωτο έργο. Όπως και πολλοί άλλοι που δεν λογάριασαν τον εαυτό τους πρώτον στην απόλαυση, αλλά πρώτον στην ευθύνη.

Τέτοιοι Έλληνες υπήρξαν πολλοί στην ιστορία μας και στην παράδοσή μας. Γι' αυτό υπάρχουμε ακόμη σήμερα. Κι όταν συμβαίνει και εμφανίζονται άνθρωποι με τέτοιο ήθος και πίστη, με τέτοιες αρχές και τόση εργατικότητα, με τόση συνέπεια και τόση επιμονή στο στόχο τους, ο οποίος υπερβαίνει τις προσωπικές και ατομικές τους φιλοδοξίες, αντίστοιχου διαμετρήματος έργο παράγουν. Εις τους αιώνας.

Σημείωση: Δεν αναφέρομαι στο πώς παρουσιάζονται τα γραφόμενα, αλλά μόνο στην εντύπωση που μου προκάλεσαν. Γιατί δεν είμαι τεχνικός της συγγραφής, αλλά διψασμένη για ουσία ιστορικής και ζώσης μαχητικής ζωής, που υπερβαίνει το εγώ.

Διαβάστε το. Είναι ένα πυκνό Σεμινάριο ήθους, πορείας,  έργου και αρχών ενός σημαντικού προσώπου της σύγχρονης ιστορίας της πατρίδας μας.

 

Βιβλιοδρόμιο: Γιάννης Ιωαννίδης. Γεννημένος Νικητής

 Ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο προπονητής μπάσκετ, πολλών ελληνικών ομάδων της Χώρας, πέθανε πριν λίγο καιρό.

Ένα είναι σίγουρο: πως δεν πέθανε μαζί του και το έργο του. Μπορεί να τελείωσε, να σταμάτησε η προπόνηση, αλλά η καθοδήγησή του δεν σταμάτησε ποτέ, Και δεν μπορεί να σταματήσει, γιατί δεν ήταν μόνο οδηγίες και εντολές. Ήταν κατάθεση προτύπου ζωής, και υπόδειγμα βίου. Το χαρακτηριστικό του ήταν ο έρωτας και η συνέπεια. Οι δυνατές και βαθειές σχέσεις με τους ανθρώπους που είχε στον κύκλο και στην ευθύνη του. Αυτό διδάσκεται και κατατίθεται με την αυτοβιογραφία του.

Το βιβλίο, 250 περίπου σελίδων, ρέει σαν ένα παιχνίδι μπάσκετ. Είναι γρήγορο, είναι λεπτομερές, είναι πανηγύρι, είναι αγώνας, είναι προσπάθεια ακάματη, είναι έρωτας, είναι πάθος, είναι φλόγα ακοίμητη.

Δεν ασχολήθηκα ποτέ μου με τον αθλητισμό, ούτε παρακολούθησα συστηματικά αθλητικές συναντήσεις. Για τον λόγο αυτόν δεν είχα παρακολουθήσει και ομάδες και ανθρώπους του σχετικού χώρου. Επομένως όταν το σχετικό βιβλίο ήρθε στο σπίτι, και το διάβασα απλώς για την πληροφόρησή μου, έμεινα εκστατική.

Ένας άνθρωπος τόσο αληθινός, τόσο αφοσιωμένος, τόσο πληθωρικός, δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάσει το περιβάλλον του και να κερδίσει πολλές καρδιές.

Όμως εκείνο που ήταν τόσο σημαντικό σε αυτόν τον άνθρωπο ήταν η τόλμη του, η επιμονή, αλλά  και  η προσήλωση στον στόχο του, καθώς και η ανελαστική αυστηρότητα στις αρχές του και το ήθος του. Πράγματα που σήμερα σπανίζουν.

Ο Γιάννης Ιωαννίδης, θα ζεί και με εκείνο το πλατύ του χαμόγελο θα μας δίνει πάντα το παράγγελμα του αγώνα της ζωής! Θα μας διδάσκει να δίνουμε, με πίστη, με αρχές και με αγάπη, τον καλύτερο εαυτό μας στο αγώνισμά του ο καθένας από μας, για να φέρουμε το καλύτερο αποτέλεσμα.

 Αιωνία σου η μνήμη μεγάλε Έλληνα προπονητή!

Προς αυτούς που θέλουνε να μας πούνε "ποιοί είμαστε"!

Η απάντηση του Βλάση Αγτζίδη, είναι αντικειμενική, πλήρης, και από τις πλέον κατατοπιστικές, και αναδημοσιεύεται  από την πηγή ως έχει:

"Τι ήταν το Βυζάντιο;"

Σε ένα φόρουμ ακαδημαϊκών που συμμετέχω -όπου αραιά και που γίνονται κάποιες σοβαρές συζητήσεις- ένα από τα θέματα που απασχολούν τους συμμετέχοντες και 



αποτελούν αντικείμενο αντιπαραθέσεων είναι ο χαρακτήρας της βυζαντινής αυτοκρατορίας και των Βυζαντινών. Συνήθως, το φαινόμενο προσεγγίζεται με ανιστορικό τρόπο με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις και τις σύγχρονες προσλήψεις περί ταυτοτήτων.

Στα ερωτήματα που τίθενται στις συζητήσεις έβαλα τρεις προϋποθέσεις: «θα έπρεπε να τεθούν και να προηγούνται των όποιων ερωτήσεων, οι απαντήσεις στα εξής:
-«Ποιοί είναι οι Έλληνες τον 3ο μ.Χ. αιώνα;»
-«Ποιός είναι ο επίσημος πολιτισμός στο Βυζάντιο και γιατί;»
-«Ποιές είναι οι ταυτότητες των πληθυσμών στο Βυζάντιο; α) των λαϊκών, β) της ελίτ»

Στην εξέλιξη της συζήτησης έγραψα:

«Κατ’ αρχάς το Βυζάντιο είναι η ίδια η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που καταχρηστικά την αποκαλούμε ‘Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία’ και μόνο κατ’ οικονομίαν και για διευκόλυνση ‘Βυζάντιο».

Ακριβώς αυτή την αυτοκρατορική, οικουμενική διάσταση προσπάθησαν να αμφισβητήσουν οι Λατίνοι της Ρώμης μετά την επέλαση των Γότθων στην ιταλική χερσόνησο και την απόδοση του χαρακτηρισμού «Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» στους Γερμανούς. Ήδη από το 772 μ.Χ. η εκκλησία της Ρώμης έπαψε να μνημονεύει τον αυτοκράτορα. Διεκδικώντας οικουμενικό πολιτικό ρόλο ο Πάπας της Ρώμης, εγκαινίασε τη σύγκρουση με την Κωνσταντινούπολη αποδίδοντας το 800 μ.Χ. τον τίτλο «Αυτοκράτορα των Ρωμαίων» (Imperator Romanorum) στον Καρλομάγνο, κάτι που έως τότε ήταν αναμφισβήτητο κληρονομικό δικαίωμα του βυζαντινού αυτοκράτορα.


Επειδή για ιστορικούς λόγους η Αυτοκρατορία περιορίστηκε στην περιοχή όπου επικρατούσαν οι ελληνικοί πληθυσμοί και καθοριστικός ήταν ο υψηλός ελληνικός πολιτισμός, που έτσι κι αλλιώς είχε επηρεάσει καταλυτικά και τους ίδιους τους Ρωμαίους, άρχισε μια διαδικασία βαθμιαίου εξελληνισμού του κράτους και του μηχανισμού.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει και ο Νίκος Σβορώνος: «…έντονη και διαρκής τάση του (Βυζαντίου) προς τον εξελληνισμό, έως τη μεταβολή του σε ένα ελληνικό εθνικό κράτος, είναι πλέον μια ιστορική διαπίστωση γενικά παραδεκτή. Ανάμεσα στους λαούς που απάρτισαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ο Ελληνισμός αποτελεί το δυναμικότερο, αν όχι το πολυπληθέστερο, στοιχείο της ήδη από την πρώτη της εμφάνιση.»

Η Αρβελέρ θεωρεί ότι διαμορφώθηκε ένα συλλογικό συναίσθημα ανωτερότητας, το οποίο βασίστηκε στην υπεροχή της ελληνικής παιδείας που ήταν η βάση του βυζαντινού πολιτισμού. Το συναίσθημα αυτό το χαρακτηρίζει «βυζαντινό σωβινισμό» και υποστηρίζει ότι: «η Αυτοκρατορία με την ποικιλία των λαών και των εθνών που περιλάμβανε προηγούμενα το Βυζάντιο, παραχώρησε τη θέση της σε μια ελληνορθόδοξη Αυτοκρατορία, με μια ενιαία παιδεία, ανεπιεική και αδιάλλακτη έναντι λαών και εθνών που είχαν διαφορετικά ιδεώδη.»

Η ταύτιση με την αρχαία Ελλάδα αρκετών Βυζαντινών διανοούμενων υπήρξε επακόλουθο της ελληνικής τους παιδείας που ήταν έτσι κι αλλιώς ουσιαστικό κομμάτι της ρωμαϊκής –ή ρωμαίικης- ταυτότητας. Αν στους διανοούμενους και λόγιους του Βυζαντίου τα πράγματα ήταν καθαρότερα, για τον απλό λαό υπήρξε μόνο η κοινή θρησκευτική πίστη ως συνδετική ουσία και όχι η αίσθηση της ενιαίας εθνοτικής ταυτότητας. Η ρωμαϊκή πολιτική ταυτότητα ήταν αυτή που μοιράζονταν οι κάτοικοι της Αυτοκρατορίας, χωρίς να έχουν άλλες εθνοτικές αναζήτησεις. Βέβαια η πολιτική ρωμαϊκή ταυτότητα υπήρξε επιλογή των αυτοκρατόρων και μέσο νομιμοποίησης της οικουμενικότητας και της μοναδικότητας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ως της μοναδικής συνέχειας και κληρονόμου της μεγάλης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.


(έργο του ζωγράφου Θανάση Μπακογιώργου)

Πάντως, χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος με τον οποίο αναφέρονται στο πολυεθνικό αυτό κράτος οι βυζαντινολόγοι: 

• O Arnold Toynbee αναφέρεται σε «βυζαντινούς Έλληνες» και σε «βυζαντινό ελληνικό πολιτισμό». Συμπεραίνει: «Τον 5ο αιώνα η αυτοκρατορία συνέχισε να είναι κατ’ όνομα ρωμαϊκή, αλλά στην πραγματικότητα είχε καταστεί ελληνική και παρέμεινε ελληνική». 
• Ο Αndrew Wheatcroft στο βιβλίο του Οι Οθωμανοί γράφει ότι: «Η καινούργια πόλη (η Κωνσταντινούπολη) χρωστούσε λίγα στην παλιά Ρώμη και πολλά στην Ελλάδα» και υποστηρίζει ότι το Βυζάντιο ήταν μια ελληνική αυτοκρατορία και σαν τέτοια συσπείρωσε στους κόλπους της όλα τα κατάλοιπα του ελληνισμού». 
• Ο Braudel στην Γραμματική των Πολιτισμών αναφέρει το Βυζάντιο ως «Ελληνική Αυτοκρατορία». 
• Ο Sture Linner υποστηρίζει ότι οι Βυζαντινοί, οι οποίοι ήταν περήφανοι για το ρωμαϊκό παρελθόν τους, «διεκδικούσαν το δικαίωμα να είναι Έλληνες, άμεσοι κληρονόμοι των ποιητών και των φιλοσόφων, των ιστορικών και των επιστημόνων της Ελλάδας των περασμένων αιώνων… είχαν πάντοτε συνείδηση του ελληνικού τους παρελθόντος.» 
• Ως «Έλληνες» αντιλαμβάνονταν τους Βυζαντινούς και οι Ρώσοι. Το Πατριαρχείο το αποκαλούσαν «Ελληνική Εκκλησία».

Ο Αρμένιος βυζαντινολόγος Χρ. Μ. Μπαρτικιάν αναφέρει ότι στις αρμενικές αναφορές από τον 5ο μ.Χ. αι. για την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συναντιούνται οι εκφράσεις «βασίλειο των Ελλήνων», «χώρα των Ελλήνων», «μέρη των Ελλήνων» «ελληνικός στρατός», «αυτοκράτορας των Ελλήνων». Το ίδιο ακριβώς παρατηρείται και σε γεωργιανές αναφορές….



Συμφωνούμε κατ’ αρχάς σε δύο πράγματα:
α) ότι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από τον 4ο μ.Χ. αι. περιορίστηκε στον ελληνόφωνο κόσμο και
β) ότι οι ταυτότητες των πληθυσμών εκείνη την εποχή ορίζονταν με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα σύγχρονα στερεότυπα και βασίζονταν κυρίως στη θρησκευτική βάση.

Πώς διαμορφώθηκε η ταυτότητα των βυζαντινών πληθυσμών; 
 
Η ρωμαίικη ταυτότητα εδραιώθηκε στέρεα λόγω της μακράς περιόδου ύπαρξης του Βυζαντίου. Ισχυροποιήθηκε μέσα από τη θρησκευτική αυστηρότητα και προσήλωση σε πολύ συγκεκριμένους δογματικούς κανόνες, οι οποίοι επιβλήθηκαν από τους αυτοκράτορες για τη διατήρηση και ενίσχυση της κρατικής ενότητας. Η επιδίωξη της κρατικής ενότητας υπήρξε η βάση της σκληρής καταστολής των αιρέσεων, οι οποίες υπονόμευαν την ενιαία αντίληψη. Το κρατικό συμφέρον είχε διαμορφώσει μια



ανελαστική δογματική στάση (όπως λ.χ. τη ρήση του Μ. Κωνσταντίνου «όπερ εγώ βούλομαι, τούτο κανών νομιζέσθω»), η οποία καθόρισε τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας. Επιπλέον ο αυτοκράτορας είχε έναν ιερό ρόλο του «επί γης παντοκράτορος». Ήταν δηλαδή το επίγειο ισοδύναμο του επουράνιου βασιλέως. Σε πολιτικό επίπεδο επικρατούσε το βυζαντινό δόγμα της Translatio imperii, σύμφωνα με το οποίο ο μόνος πραγματικός Ρωμαίος αυτοκράτορας ήταν εκείνος της Κωνσταντινούπολης.

Παράλληλα, η μετάβαση από την παγανιστική πολυθεϊα στο μονοθεϊστικό χριστιανισμό είχε οδηγήσει στη μετατροπή του όρου «Έλληνας» σε θρησκευτικό, σημαίνοντας τον «ειδωλολάτρη». Η Ελ. Γλύκατζη Αρβελέρ αναφέρει ότι όπως οι έννοιες «Έλληνας» και «Ειδωλολάτρης» ταυτίστηκαν, έτσι και οι έννοιες «Ρωμαίος» και «Χριστιανός» έγιναν ταυτόσημες. Η επικράτηση των θρησκευτικών σημασιών ήταν τέτοια, ώστε ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός αποκαλούσε τους Βυζαντινούς «Έθνος Χριστιανών».

Έτσι, από τις απαρχές της ανατολικής πορείας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διαμορφώνεται μια νέα ταυτότητα που βασίζεται σε τρία στοιχεία:
α) στην υπαγωγή στην κωνσταντινουπολίτικη εξουσία,
β) στην ελληνική γλώσσα και
γ) στην ορθόδοξη πίστη.


Η υψηλή μόρφωση ήταν από την αρχή, με αυτοκρατορικό διάταγμα, προϋπόθεση για να εισέλθει κάποιος στο αυτοκρατορικό περιβάλλον και να καταλάβει κάποια καίρια διοικητική θέση. Το διάταγμα αυτό ενσωματώθηκε αργότερα στο Θεοδοσιανό Κώδικα (438 μ.Χ.) Από την εποχή του Ιουστινιανού (534 μ.Χ.), παρά την συναισθηματική άρνηση της λατινικής ηγεσίας, η ελληνική γλώσσα καθιερώνεται στη βυζαντινή διοίκηση.

Κατά τους μέσους βυζαντινούς αιώνες (9ος-12ος αι.) το σύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης παρακολουθούσαν διακόσιοι έως τριακόσιοι προνομιούχοι, οι οποίοι προορίζονταν για να στελεχώσουν τα ανώτατα διοικητικά κλιμάκια της Αυτοκρατορίας. Η αρχαϊζουσα παιδεία ήταν βασική προϋπόθεση για την επιλογή των πρέσβεων σε ξένες χώρες. Αυτή η διοικητική ελίτ ήταν φορέας της πεποίθησης ότι οι Έλληνες είναι οι πρόγονοι των Βυζαντινών.

Παρότι οι εκχριστιανισμένοι ελληνικοί πληθυσμοί υιοθέτησαν το όνομα «Ρωμαίος» κράτησαν όμως το πολιτιστικό τους περιεχόμενο, δηλαδή τη συνείδηση της ξεχωριστής ύπαρξης από τις υπόλοιπες πληθυσμιακές ομάδες, τα κοινά πολιτισμικά στοιχεία, όπως τη θρησκεία και –σε μεγάλο βαθμό- τη γλώσσα. Σημαντικό μέρος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας διασώθηκε και χρησιμοποιήθηκε για τη διδασκαλία των Βυζαντινών. Χαρακτηριστική και όχι μοναδική περίπτωση είναι ο Πατριάρχης Φώτιος, ο οποίος με τη Μυριόβιβλο ή Βιβλιοθήκη, διέσωσε τον 9ο αιώνα μ.χ. πολλά έργα Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Ο Φώτιος κάνει αναφορά σε 280 συγγραφείς Το έργο κάποιων από αυτούς (όπως Κτησίας, Κόνωνας, Μέμνονας, Διόδωρος) δεν σώθηκε μέχρι τις μέρες μας και μόνο χάρη στο Φώτιο γνωρίζουμε κάποια αποσπάσματα.

Το περιεχόμενο των εθνοτικών όρων φαίνεται να ήταν κατανοητό στους Βυζαντινούς λόγιους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν στα κείμενά τους την αττική μορφή της ελληνικής γλώσσας. Χαρακτηριστική είναι η χρήση των όρων από τον Ιωάννη Τζέτζη, που έζησε τον 11ο αιώνα… Σε επιστολή που απέστειλε στον Ισαάκο Β’ Κομνηνό αυτοπροσδιορίζεται ως «Έλληνας»: «…πόσω μάλλον εμέ δει ταύτα φυλάττεσθαι, εκ των ευγενεστάτων Ιβήρων τω γε μητρώω γένει καθέλκοντα την σειράν, εκ δε του πατρός καθαρώς τυγχάνοντα ΄Ελληνα.» Τον ίδιο ακριβώς εθνοτικό όρο «Έλλην», χρησιμοποιεί και όταν αναφέρεται στους αρχαίους Έλληνες. Ο Τζέτζης έχει πλήρη επίγνωση των διαφόρων εθνοτικών ομάδων που δρουν εκείνη την περίοδο στα σύνορα της Αυτοκρατορίας και τις αναφέρει με το όνομά τους. Την ίδια επίγνωση έχει και για τους αρχαίους λαούς, όπως τους συναντά μέσα από την αρχαιοελληνική ιστοριογραφία την οποία φαίνεται να κατέχει άριστα.



Η πλήρης ανάδυση στο προσκήνιο της ελληνικής ταυτότητας από εθνοτικής πλευράς, θα συμβεί τις εποχές γύρω από την Άλωση του 1204. Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς θα λειτουργήσει ως ο καταλύτης για την εδραίωση μιας εθνοτικής ελληνικής ταυτότητας. Η Gill Page υποστηρίζει: «Το φαινόμενο της φραγκικής κατάκτησης και εξουσίας υπήρξε η πιο κρίσιμη κινητήρια δύναμη για τις εξελίξεις που σημειώθηκαν στο πεδίο των ρωμαϊκών εθνοτικών ταυτοτήτων… Οι κατακτήσεις των δυτικών στη Βυζαντινορωμαϊκή αυτοκρατορία ισοδυναμούσαν με μια εθνοτική κρίση (σ.τ.σ. προσκόλλησης στον πυρήνα του εθνοτικού τους αυτοπροσδιορισμού). Επόμενο ήταν τα εθνοτικά κριτήρια να βγουν στο προσκήνιο». Η Page, που χρησιμοποιεί ταυτόσημα τους όρους «Έλληνες» και «Ρωμαίοι», μελετά τον τρόπο που αντιλαμβάνονται την εθνοτική ταυτότητα των Βυζαντινών οι συγγραφείς εκείνης της εποχής.

Θα εμφανιστούν από τότε οι θεωρίες περί της αδιάκοπης συνέχειας του ελληνισμού από τους μυθικούς χρόνους. O Nικήτας Χωνιάτης υπήρξε ένας μορφωμένος Βυζαντινός συγγραφέας που σταδιοδρόμησε στη δημόσια διοίκηση. Τη χρονιά της Άλωσης το 1204 ήταν 49 ετών. Ο Χωνιάτης ξεκάθαρα ταυτίζει τους Ρωμαίους με τους Έλληνες. Επίσης ο αγώνας των Ελλήνων εναντίον των Περσών παρουσιάζεται ως το αντίστοιχο του αγώνα των Βυζαντινών κατά των Φράγκων, οι οποίοι θεωρούνται «βάρβαροι», όπως όλα τα υπόλοιπα έθνη –των Λατίνων συμπεριλαμβανομένων- με τα οποία έρχονταν σε επαφή. Την ίδια περίπου περίοδο συγγράφεται το Χρονικόν του Μορέως στη λατινοκρατούμενη Αχαϊα, όπου η ελληνική καταγωγή των βυζαντινών Ρωμαίων διατυπώνεται με σαφήνεια (στ. 795): «Διαβόντα γαρ χρόνοι πολλοί αυτείνοι οι Ρωμαίοι / Έλληνες είχαν το όνομα, ούτως τους ωνομάζαν / -πολλά ήταν αλαζονικοί, ακόμη το κρατούσιν – / από την Ρώμη απήρασιν το όνομα των Ρωμαίων.» Στους ανατολικούς λαούς υπάρχει ταύτιση των όρων «Ρωμαίος» και «Έλληνας». Ο Χρ. Μπαρτικιάν αναφέρει ότι ο Αρμένιος συγγραφέας του 13ου αι, Στέφανος Ὀρμπελιάν (1250-1305) γράφει: «ὁ βασιλεύς τῶν Yoyn (των Ἑλλήνων), δηλαδή τῶν Horom (των Ρωμαίων)».

Βάφτιση στα νάματα του Ελληνικού Πνεύματος [Τα μάτια της ψυχής μου: Κωστής Παλαμάς (1859-1943)]

 https://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=7&text_id=1240

Διαβάζω τα παρακάτω και τα μοιράζομαι μαζί σας επειδή τα βρίσκω πολύ σημαντικά.

ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΟΥ

Ανοιχτά πάντα κι άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου Σολωμός

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ είναι το πλάσμα των πολλών; Είναι το όνειρον των ολίγων; Είναι το εναρμόνιον όργανον ολοκλήρου λαού; Είναι κάποιων αριστοκρατικών πνευμάτων μόνον η πλέον υψηλή έκφρασις; Όσον και αν είσαι διατεθειμένος να απαντήσης εις τοιαύτας ερωτήσεις, σύμφωνα με ό,τι σού υπαγορεύει η καρδία, ή με ό,τι σού υποβάλλει το ανάγνωσμα που έτυχε να σου αφήση ζωηροτέραν εντύπωσιν, μη λησμονείς ότι τοιαύτα ζητήματα όσον εύκολα και αν φαίνωνται, είναι περίπλοκα και δεν επιδέχονται μίαν λύσιν καθώς τα μαθηματικά προβλήματα. Η αξία των είναι σχετική. Τα κρίνεις απολύτως; κινδυνεύεις να παρασυρθής εις σχολαστικότητας. Τα κοιτάζεις με προσοχήν; Βλέπεις ότι όλα αυτά, και τα μάλλον συγκρουόμενα, περιέχουν ικανήν δόσιν αληθείας. Ο Ποιητής απευθύνεται προς τους πολλούς; απευθύνεται προς τους ολίγους; Μέσα εις τας κλασικάς φιλολογίας ημπορούμεν να εύρωμεν παραδείγματα που να ικανοποιούν και τας δύο αντιθέτους γνώμας. 

Η ελληνική ποίησις παρουσιάζεται ως ο αντίλαλος ολοκλήρου λαού· αλλ’ ιδού, πλησίον της αντιπαρουσιάζεται η λατινική ποίησις με τον ατομικόν της χαρακτήρα. Τα δημοτικά ποιήματα μαρτυρούν με ευγλωττίαν περί του τί δύνανται οι λαοί· εις αντίθεσιν, αι ανθρωπικαί καλούμεναι φιλολογίαι εγέννησαν ποιητικά έργα, εύγλωττα μαρτύρια της δυνάμεως των ολίγων. Καθόσον προχωρούμεν προς τους νεοτέρους χρόνους βλέπομεν την ποίησιν πλέον ολιγαρχικήν· καθόσον αναπτύσσεται το άτομον, αποτυπώνει την σφραγίδα του εις τους ωραίους στίχους. Όσον προχωρεί η Πολιτική, όσον χώρον κερδίζει επάνω εις την γην, όσον κυριεύει τας κοινωνίας, τόσον αποσύρεται η Ποίησις προς αιθέρια ύψη, τόσον περισσότερον δυσκολοθεώρητος γίνεται διά τους πολλούς.
 

Αλλ’ ας μη τα πολυεξετάζωμεν αυτά. Το ουσιώδες είναι τούτο: ο Ποιητής δεν εργάζεται ούτε διά τους πολλούς, ούτε διά τους ολίγους· εργάζεται διά την Ποίησιν. 

Των αξιώσεων ταύτης την εκπλήρωσιν έχει πάντοτε κατά νουν· κάθε άλλην σκέψιν κρίνει άσχετον προς την Τέχνην και αναξίαν του. Δεν φροντίζει δι’ οιονδήποτε κοινόν, ούτε διά το λεγόμενον πολύ, ούτε διά το τιτλοφορούμενον εκλεκτόν, καθώς ο ιερεύς, όταν λειτουργή, προς τα άνω προσέχει, και δεν φροντίζει να λάβη οδηγίας από τους εκκλησιαζομένους, ούτε εξετάζει τα γούστα των. 

Όχι διότι ο Ποιητής είναι ξένος του κόσμου τούτου· μοιραίως, χωρίς να το συλλογίζεται, εκλήθη διά να χορτάση του ανθρώπου την δίψαν και να είπη με τάξιν και με λάμψιν ό,τι ο άνθρωπος άτακτα και αμυδρά αισθάνεται. 

Ο Ποιητής, θέλει δεν θέλει, απευθύνεται προς ιδιαιτέρας τάξεις ανθρώπων· είναι αυτοί οι πνευματικοί αδελφοί του· ποιηταί και αυτοί· αλλά χωρίς χάριν και χωρίς τραγούδι· το ιδανικόν αυτών εκφράζει· ό,τι έχουν μέσα των το αδράχνει, το πλάττει, το εξωτερικεύει και το αποκαλύπτει. 

Αλλά τόσον υφίσταται την επίδρασίν των όσον υφίσταται την επίδρασιν των στρατευμάτων του ο στρατηλάτης, των υπηκόων του ο ηγεμών, των ακολούθων του ο ήρως. 

Ο Ποιητής δεν ακολουθεί· προηγείται· δίδει το σύνθημα· είναι η φλοξ, καθώς είπεν ένας, που ανάπτει τα ξηρά ξύλα. Αι τάξεις των ανθρώπων τούτων ποικίλλουν σύμφωνα με τας περιστάσεις· άλλοτε τας αποτελούν ευαριθμόταται ομάδες που μετρούνται εις τα δάχτυλα· άλλοτε εκατοντάδες, άλλοτε χιλιάδες. 

Συμβαίνει ενίοτε να είναι ο λόγος του Ποιητού φωνή βοώντος εν τη ερήμω· διατί; διότι δεν εγεννήθησαν εκείνοι προς τους οποίους απευθύνεται ο λόγος του. Θα έλθουν και αυτοί, αργά ή γρήγορα· δεν θα τον ίδουν τον Ποιητήν, αλλά θα τον ακούσουν να τους ομιλή από τα βάθη των αιωνίων στίχων του.
 

Ο Ποιητής είναι ως ο Ίων του Ευριπίδου. Απάτωρ και αμήτωρ, πατέρα και μητέρα έχει τον θεόν του φωτός, και τούτου είναι πιστός χρυσοφύλαξ. Δεν απομακρύνεται του ναού, και δεν γνωρίζει από τύρβην βεβήλου κόσμου. Αλλ’ όταν του επιβάλη η ανάγκη να απομακρυνθή από τον ναόν, και καταπείθεται να αναμιχθή εις τα εγκόσμια, εις τον κόσμον εμφανίζεται όχι πλέον ως ιερεύς, αλλ’ ως βασιλεύς.
 

Μία από τας γελοιοδεστέρας εκδηλώσεις της πεζότητος είναι το κατηγορητήριον που συχνά πυκνά και προχειρότατ’ απαγγέλλεται κατά του ποιητού, ως δήθεν σκοτεινού. Η σκοτεινότης αύτη δυνατόν να υπάρχη κάποτε, αλλ’ είναι σχετική, και σκεπάζει όχι τους στίχους του Ποιητού, αλλά τα πνεύματα των αναγνωστών του. Των ξένων αναγνωστών, εννοείται, αλλ’ όχι και των πνευματικών αδελφών εκείνου, διά τους οποίους ουδέν άλλο επάνω εις την γην είναι φαεινότερον από τους στίχους του. 

Αληθινά σκοτεινός —και αξιοκατάκριτος— είσαι, όταν σου λείπουν αι ιδέαι, σου λείπει η αρμονία, σου λείπη η έκφρασις· αλλά του Ποιητού η σκοτεινότης είναι άλλης φύσεως. Η Ποίησις είναι κυρίως η συμβολική, ήτοι η συνθετική, με άλλους λόγους η κεκαλυμμένη και όχι πάντοτε η ευκολονόητος έκφρασις της ψυχής του κόσμου· της ψυχής που δεν επιπλέει ευκολοπλησίαστη, αλλά καθώς ο μαργαρίτης από τα έγκατα της θαλάσσης, εξάγεται και αυτή από τα βάθη των φαινομένων και των ωραίων στίχων. 

Ο σοφός Γάλλος Βρουνετιέρ, τετραγωνικότατος νους, με σαφείς και καθορισμένας ιδέας περί ποιήσεως και καλλιτεχνίας, αυστηρότατος δε προς τας εκδηλώσεις του νεοτέρου πνεύματος, και αμείλικτος προς τους νεωτεριστάς, αδιστάκτως εντούτοις αποφαίνεται κάπου ότι το σκοτεινόν είναι στοιχείον απαραίτητον της ποιήσεως, που δεν ημπορεί να το αποφύγη παρά με κίνδυνον να καταντήση πεζή. 

Ανέκαθεν εις εμπόλεμον κατάστασιν ευρίσκονται ποιηταί θρεμμένοι με ιδέας και κοινόν που βαρύνεται να σκεφθή και αμύνεται κατά της επιδρομής των ιδεών· διότι, καθώς φαίνεται, του χαλούν την ησυχίαν εκείναι. Θέλεις να σε καταλαμβάνουν όλοι, να μη σε λέγουν σκοτεινόν; Αναμάσα, όσον ημπορείς ατέχνως, τα κοινά και τα τετριμμένα· αι καινοτοπίαι σου έχουν μίαν διαφάνειαν! κάμνουν σαφέστατον το ύφος και είναι η αγαλλίασις των πολλών.
 

Αστείον καταντά το ζήτημα της σαφηνείας ή της ασάφειας των στίχων. Του κάκου ο Ποιητής εκθέτει καθαρότατα τας εννοίας του· μόνον διότι αύται είναι ποιητικαί, τουτέστιν απαιτούν προς αντίληψίν των ή κάποιαν ανωτέραν πνευματικήν μόρφωσιν ή κάποιαν βαθυτέραν ευαισθησίαν, κινδυνεύει ν’ ακούη καθημερινώς την στερεότυπον, ταπεινά αφελή, καθώς φαίνεται, αλλά, καθώς πράγματι είναι οικτρά εγωιστικήν απάντησιν: Δεν καταλαβαίνουμε! 

Τα κυριότερα των συντελούντων εις το να μένουν αραιόταται αι τάξεις των αναγνωστών, των εννοούντων τον Ποιητήν, είναι: Η αποκτηνωτική εκπαίδευσις, η παραριγμένη εις τα χέρια των δασκάλων· η από ταύτην πηγάζουσα αμβλύνοια, που απωθεί ως πολέμιον και βδελύσσεται παν ό,τι προκαλεί την σκέψιν. Η άγνοια περί του πώς πρέπει να διαβάζωνται οι στίχοι· από την οποίαν άγνοιαν συμβαίνει, ώστε η εύρυθμος, δηλονότι η καλλιτεχνικά συνεσφιγμένη, πολύμορφος, πλουσία, και ποικίλλουσα εις τονισμούς, τομάς, περιόδους, υπερβατά, συνιζήσεις, παρηχήσεις, φθόγγους και ρυθμούς στιχουργία, κατ’ αντίθεσιν πρις την μηχανικήν, νερουλήν, μονότονον, άψυχον, αχαρακτήριστον, και τρόπον τινά σκωληκοφαγωμένην από τας χασμωδίας, στιχουργίαν των ποιητών της δασκαλικής ή δημοσιογραφικής σχολής, να κάμνη εντύπωσιν οποίαν η γερμανική μουσική εις αφτιά συνηθισμένα να τέρπωνται μόνον από την μελωδίαν του «Συγχώρησόν με, αν είμαι αυθάδης —ιδού ο άδης— με προσκαλεί», και των ομοίων.
 

Αλλ’ η κυριοτάτη αφορμή της έχθρας που φανερώνεται μεταξύ Ποιητού και κοινού, είναι η αντιπάθεια την οποίαν το κοινόν τούτο, το διεφθαρμένον από τα σχολεία και τας εφημερίδας, τρέφει κατά της γλώσσης του Ποιητού. Μεταξύ της τεχνητής γλώσσης που κάκιστα την ονομάζουν καθαρεύουσαν και της εθνικής γλώσσης όπως πρέπει σαφέστερα να λέγεται η δημοτική, ο Ποιητής εδιάλεξε,— κυρίως δεν εδιάλεξεν, αλλ’ ομίλησε την εθνικήν γλώσσαν, χωρίς εκλογήν και αδιστάκτως· υπήκουσε μόνον εις τους νόμους της Φύσεως και τας υπαγορεύσεις της Τέχνης, εις το υπερόχως ανεπτυγμένον μέσα του γλωσσικόν αίσθημα, και εις το μίσος του κατά παντός σχολαστικού, ψευδούς και αντιποιητικού. 

Αλλά την ομίλησεν όχι διά να αραδιάσει δουλικώς μ’ εκείνην μαθητικά θέματα, αλλά διά να εκφράση μ’ εκείνην, πρώτος αυτός, νοήματα που έως τότε η γλώσσα εκρίνετο ανίκανος να τα εκφράση· διά να την ανυψώση εις φιλολογικήν την καταφρονημένην εθνικήν γλώσσαν, ως συμβαίνει πάντοτε εις τα έθνη που δεν έχουν ακόμη καθαράν την συνείδησιν της αυθυπαρξίας των. 

Αλλ’ ακριβώς η πρόχυσις αριστοκρατικών ιδεών και αρμονιών με δημοτικούς τύπους και σχηματισμούς που θεωρούνται, από αμάθειαν, ως διαφθοραί και ρύποι της γλώσσης, καθώς και με νέους λεκτικούς συνδυασμούς, παρέχει εις την τοιαύτην γλώσσαν που δεν εμορφώθη ακόμη τέλεια, και μολαταύτα είναι τόσον εύμορφη, κάτι τι ασυνήθιστον, απροσδόκητον, τολμηρόν, εναγώνιον, δύσκολον, επαναστατικόν· όλα αυτά επικίνδυνα εις την ασφάλειαν της τεχνητής γλώσσης, την οποίαν βαθιά ριζωμέναι προλήψεις εγέννησαν και μακρών χρόνων συνήθεια επέβαλεν εις τρόπον ώστε να γνωρίσωμεν και εκ πείρας πόσον εύλογα ανακράζει ο Σαίξπηρ διά στόματος του Αμλέτου ότι το «μάθημα ημπορεί και το καλούπι της φύσεως ν’ αλλάξη». 

Όλα αυτά εκπλήττουν, σκανδαλίζουν, σκοτίζουν και απαρέσκουν εις τους πολλούς ή τους ολίγους στενοκέφαλους, που επιτέλους και διαμαρτύρονται κατά του Ποιητού ότι χαλάει την γλώσσαν· την γλώσσαν των, έπρεπε να λέγουν. Αλλ’ εις τα έθνη όπου τα σκήπτρα της γλώσσης αφήνονται όχι εις τον Λαόν, τον πατέρα και βασιλέα, αλλ’ εις τους αγλωσσολόγητους και αφιλοσόφητους λογιότατους, αργά ή γρήγορα εμφανίζεται ο Ποιητής, δηλονότι αυτός ο ίδιος λαός εις την υψηλοτάτην μορφήν του, και μάχεται νικηφόρως διά τα κτηνωδώς καταπατούμενα δίκαιά του.
 

Νουν, καρδίαν και αισθήσεις όλα τα θέτει εις ενέργειαν ο Ποιητής. Αλλά και νους και καρδία και αισθήσεις του Ποιητού τίποτε άλλο δεν κάμνουν παρά να του ψάλλουν τραγούδια. Ο Ποιητής ακριβώς δε ζει μέσα εις ιδιαίτερον κόσμον· είναι πολίτης του Σύμπαντος· κάθε κόσμου την φανεράν ή κρυμμένην αρμονίαν αντιλαμβάνεται· από όλα τα άνθη πορίζεται το μέλι του. Αλλ’ είτε εξεγείρει τον έρωτα της ζωής, είτε γεννά τον πόθον του θανάτου, είτε τον εμπνέει ο θεός της ενεργείας, είτε τον τραβά η Σειρήν της ονειροπολήσεως, είτε σφιχταγκαλιάζει τον άνθρωπον, είτε απονομώνεται με την μελέτην της φύσεως, είτε είναι θεοσεβής Σοφοκλής, είτε υλιστής Λουκρήτιος, είτε λατρεύει τον Πλάτωνα, είτε πιστεύει εις τον Δάρβιν, είτε πλάττει τους στίχους του ως αγάλματα, είτε τους διασκορπίζει ως μουσικούς τόνους, είτε διαμένει εις υπεργηίνους χώρας, είτε λιμενίζεται εις τα εγκόσμια, παρέχει την καλλιτεχνικήν εκείνην απόλαυσιν που πολύ διαφέρει από τας φυσικάς απόλαύσεις, και, καθώς είπεν ωραία κάποιος, «ομοιάζει θάνατον ακολουθούμενον από ανάστασιν». Με την εντύπωσιν του καλλιτεχνήματος φεύγομεν μακράν από τον κόσμον που μας περικυκλώνει, αποθνήσκομεν, και αναζώμεν μέσα εις τον παράδεισον της Τέχνης.
 

Αλλά διά να παρέχη ο Ποιητής αγνήν και ανόθευτον την απόλαυσιν εκείνην, απομακρύνεται από τα ακάθαρτα και τα ασήμαντα· από τα τετριμμένα και τα παροδικά· από τα ζητήματα της ημέρας, τους ήρωας των εφημερίδων, από τας αιθούσας του συρμού, από τας αδυναμίας του πλήθους, και εις κάθε του δημιούργημα, ακόμη και εις ό,τι αναγκάζεται να παραλάβη από το άπλαστον και αχαρακτήριστον παρόν που κρύπτει τόσους σκοπέλους πεζότητος, δίδει σταθερόν, αναλλοίωτον, αιώνιον τύπον. 

Ο Ποιητής κρατεί καρφωμένον το βλέμμα του εις το Μέλλον, ως διά να διακρίνει το άστρον που λάμπει οπίσω από τα μαύρα νέφη εκείνου. Αλλ’ από τους παλαιοτάτους καιρούς έως εις τας ημέρας μας από το Παρελθόν πίνει, ως από αστείρευτον πηγήν. 

Ένας μέγας φιλόσοφος είπεν ότι η Φαντασία είναι ως η Ευρυδίκη· μας αναγκάζει να στρέφωμεν οπίσω. 

Ό,τι οικοδομεί ο Ποιητής το στηρίζει επάνω εις αδιασείστους βάσεις· το στερεότερον υλικόν το ευρίσκει μέσα εις το ανεξάντλητον λατομείον του παρελθόντος· το υλικόν τούτο είναι αι θρησκείαι, οι μύθοι, τα συναξάρια, αι δημοτικαί παραδόσεις, τα δημοτικά τραγούδια, αι ιστορίαι, αι κοσμογονίαι, αι φιλοσοφίαι, αι γενικαί ιδέαι, τα μεγάλα σύμβολα, η αρχαιότης. 

Ο Ποιητής αισθάνεται ξεχωριστήν και σχεδόν ανεξήγητον συγκίνησιν εμπρός εις την Ελληνικήν αρχαιότητα, ίσως διότι οι τύποι που έπλασαν η θρησκεία, η ποίησις, η τέχνη, ο βίος της αρχαίας Ελλάδος, δεν ζουν και δεν ανήκουν εις ορισμένον χρόνον, τόπον και πολιτισμόν· αγήρατοι και αιώνιοι, τέλειοι ως θείοι και ως ανθρώπινοι, περιλαμβάνουν ομού όλον το ηθικόν και όλον το πλαστικόν κάλλος και την φύσιν και το πνεύμα, περιπλεγμέν’ αρμονικότατα. 

Και την μεγάλην της χάριν η νεοτέρα ποίησις χρεωστεί εις το ότι συχνά λούεται μέσα εις τα θαυματουργά νερά της ελληνικής αρχαιότητος. Και τοιουτοτρόπως από την ανάμειξιν δύο αντιθέτων στοιχείων, του αρχαίου και του νεοτέρου, προβάλλει νέα Τέχνη με άφραστην εμορφιάν. Διότι το παρελθόν δεν έχει δύναμιν να καταστήση τον Ποιητήν ολωσδιόλου ξένον εις το παρόν, και να τον κάμη να ζήση απολύτως έξω από τον κύκλον των συγχρόνων. 

Αν ο Ποιητής ανατρέχει εις το παρελθόν, ζητεί από αυτό νέας και σημαντικάς εικόνας, μορφάς, σύμβολα, με τα οποία εκφράζει τα νοήματα και τα αισθήματά του· αισθήματα και νοήματα ψυχής των νεοτέρων χρόνων που υφίστανται, όσον και αν δεν το υποπτεύη, την επίδρασιν του περιέχοντος. Και μέσα εις το ανακάτωμα τούτο, με παραχωρήσεις αμοιβαίας, και το νεώτερον πνεύμα καθαρίζεται, και το αρχαίον πνεύμα μετασχηματίζεται, καθώς απαιτεί και αυτή η φύσις της καλλιτεχνικής εργασίας που δεν είναι βέβαια ως η εργασία του φωτογράφου και του αρχαιοδίφου.
 

Τέλος ο Ποιητής όσον βαθύτερον αισθάνεται, τόσον βαθύτερον σκέπτεται· και όσον σκέπτεται τόσον αισθάνεται. Πάντοτε συνδυάζει την σκέψιν με το αίσθημα. Δεν αισθηματολογεί ανούσια, δεν αρκείται εις παράταξιν ψυχρών εννοιών. Έκτισε το παλάτι του επάνω εις τα σύνορα του νοητού και αισθητού κόσμου. Εμφυσά ψυχήν εις την ύλην, και το πνεύμα παρουσιάζει εις τας αισθήσεις μας ως κάτι τι υλικόν. Πάσχει από τας ιδέας, και με τον λόγον χαλιναγωγεί το αίσθημα. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αντιλαμβάνονται την ποιητική ευαισθησίαν παρά μόνον εις τους ερωτικούς στίχους και εις τα αισθήματα που τα εμπνέουν δύο ωραία μάτια. Κανείς δεν αντιλέγει ότι τα ωραία μάτια επλάσθησαν για να συγκινούν τον Ποιητήν βαθύτερον από τα άστρα. Αλλ’ υπάρχει ένας ασυγκρίτως ανώτερος βαθμός ποιητικής ευαισθησίας· εκείνης που ευρίσκει τον προορισμόν της εμπρός εις τα μεγάλα ιδεώδη. Ο Σέλλεϋ έλεγεν: «Αισθάνομαι πως αγάπησα την Αντιγόνη σε κάποιαν άλλη ζωή». Από τοιαύτα ύψη κατέρχεται και με τοιαύτην μυστηριώδη δύναμιν είναι γεμάτον πάντοτε το αίσθημα και η αγάπη του Ποιητού!

 

Τα μάτια της ψυχής μου 

Απρίλιος 1892.
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

https://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=7&text_id=1240

Γ.Σεφέρη: Η"μεταγραφή" της Αποκάλυψης του Ιωάννη του Θεολόγου

Μεγάλο πράγμα η κούραση! Κι η αρρώστεια! Γιατί όταν θες να ξεκουραστείς κι όχι να τεμπελιάσεις (ή να κάνεις κάτι, αλλά δεν μπορείς), τότε ψάχνεις να βρείς κάτι πιο ξεκούραστο, πιο εύκολο και ταυτόχρονα ωφέλιμο, αλλά τέτοιο που νά 'χει παλμό, να 'χει ενθουσιασμό, να μη σε κοιμίζει και να μη σε παροπλίζει. Εδώ που βρίσκομαι, συνταξιούχος, ανοίγω το "αποθετήριο πεπραγμένων των προγενέστερων", κι   είμαι σίγουρη ότι κάτι θα βρώ, ανάλογο με την ψυχική μου προδιάθεση. Και τούτη τη φορά βρήκα! Βρήκα κάτι επαναστατικό. Που δεν το είχα ξαναδεί ποτέ μου, και δεν φανταζόμουν πως υπάρχει!

[Ο παππούς ο Αγησίλαος, μας άφησε τα βιβλία που ο ίδιος διάβασε κι αγάπησε και τα εκτίμησε ως σπουδαία, και γι' αυτό τα φύλαξε. Αγωνιστής του πνεύματος της πλήρους νοήματος καθημερινής ζωής, από τότε που τον γνώρισα, δεν ζούσε ούτε μια μέρα που να μην είναι γεμάτη ζείδωρο νόημα. Με έρευνα, με προσφορά, με συμβουλή, με συμπαράσταση, με δράση και άσκηση.]

Ετούτο το βιβλίο που βρήκα είναι κεραυνός. Είναι σημαία και οδηγός. Είναι διδαχή και παρακαταθήκη! Να λοιπόν τί έμαθα:

Ο μεγάλος μας ποιητής, Γ. Σεφέρης, ανάμεσα στα άλλα έργα του, έχει προβεί και σε "μεταγραφή" της Αποκάλυψης του Ιωάννη του Θεολόγου, δηλαδή του τελευταίου βιβλίου της Καιινής Διαθήκης. 

Ηχεί στις μέρες μας περίεργο, παράξενο,  ανοίκειο και παράδοξο, ένας ποιητής του διαμετρήματος του Σεφέρη, μορφωμένος, καλλιεργημένος, διανοούμενος, ταξιδεμένος, πρεσβευτής, λόγιος και τόσα άλλα, να γράφει και να συγκλονίζεται από ... θρησκευτικά πράγματα που έχουν να κάνουν με πίστη και σεβασμό στο Θείο, και στις Γραφές κι από την Ελληνική γλώσσα! Πού ακούστηκε;

Οι θιασώτες των μοντέρνων καιρών μπορεί να υποθέτουν πως ο μεγάλος μας ποιητής ήτανε άρρωστος όταν το έγραφε, ή ... ότι έπασχε  από κάτι. Μπορεί και να τον είχαν ψεκάσει που λέει ο λόγος!

 Όμως, επειδή ο ποιητής έγραψε για τόσο σημαντικά πράγματα, δανείζομαι και παραθέτω για τους φίλους της Φιλαρέτης, αποσπάσματα από το "Προλόγισμα" που έχει κάνει σε τούτο το βιβλίο του. Νομίζω πως νοιώθω τον παλμό της καρδιάς του καθώς λέει πως

"η εργασία αυτή είναι ο καρπός μιας στιγμής: της αυγής της Παρασκευής 16 Σεπτεμβρίου του 1955. 

"Την παραμονή, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, "εγενόμην εν τη νήσω τη καλούμενη Πάτμω". Καθώς έπαιρνε να χαράξει ήμουν πάνω στη Χώρα. Η θάλασσα ακίνητη σαν το μέταλλο, έδενε τα τριγυρισμένα νησιά. Δεν ανασαίνει ούτε ένα φύλλο μέσα στο φως που δυναμώνει. Η γαλήνη ήταν ένα κέλυφος ολωσδιόλου αράγιστο. 'Εμεινα καρφωμένος από αυτή την επιβολή, έπειτα ένιωσα πως ψιθύριζα: "Έρχου και βλέπε". Έτσι παρασύρθηκα πάλι σε αλλοτινές αιστήσεις που μου είχε δώσει το ελληνικό φως, σε εκείνο το φοβερό μαύρο που ένιωσα πολύ έντονα πίσω από το γαλάζιο, όταν τον Οκτώβρη του ΄44 γύρισα στον τόπο μου. Ή το μίασμα του βιασμού, όταν τα όργανα του ολέθρου στον ουρανό της Κρήτης κουρέλιαζαν την άνοιξη τον λεμονανθών.

"Και όλα έγιναν άβυσσος.

 "Οι Ευμενίδες παραμόνευαν πάλι πίσω από τον ήλιο όπως τις φαντάστηκε ο Ηράκλειτος. Μια μηχανή αυτοκαταστροφής ήταν εκεί, σε κίνηση, συντρίβοντας κάθε καλή θέληση και κάθε αφιέρωση.

"Την άλλη μέρα, Όταν ξαναπήρα το καράβι, είχα κάνει το τάμα να δοκιμάσω μια μεταγραφή της Αποκάλυψης του Ιωάννη του Θεολόγου.

"Η Αποκάλυψη είναι το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης και όλων των ιερών γραφών των παραδομένων στο Χριστιανισμό. Είναι αξιοπρόσεκτο που αυτός ο μεγάλος κύκλος κλείνει με το κείμενο το περισσότερο εμποτισμένο από την προφητική έκφραση της Παλαιάς Διαθήκης. Έχει σημειωθεί η συγγένεια του με τον Ιεζεκιήλ και τον Δανιήλ.

"Χωρούν βέβαια πολλές διακρίσεις ανάμεσα στο παλαιό προφητικό είδος, και στο μεταγενέστερο αποκαλυπτικό. Θα σταματήσω μια στιγμή στο κοινό γνώρισμα τους τον προφήτη. Ο προφήτης είναι όργανο στα χέρια του Θεού. Είναι οραματιστής γεμάτος από τη Βουλή και την πνοή του θεού. Είναι έν-θεος, είναι εν-πνευσμένος. Κάποτε αρπάζεται, καταναγκάζεται από το Θεό, χωρίς ο ίδιος να το θέλει, λόγος του προφήτη είναι λοιπόν λόγος του Θεού, δεν είναι δικός του, καμιά φορά μπορεί να του μεταδοθεί χωρίς την επέμβαση της συνείδησης.

"Με την πίεση μιας τέτοιας εμπνοής είναι φυσικό να μην είναι ο λόγος του προφήτη λόγος στιλπνός με υπολογισμένον ειρμό, είναι ακατάστατος, σπασμωδικός, αινιγματικός. Εκφράζεται με τα δυσκολονόητα σύμβολα που βλέπει τα οράματα του. Και οι αριθμοί ακόμη είναι συμβολικοί. Αλλά τα σύμβολα δεν είναι η ουσία που θέλει να μεταδώσει ο προφήτης, σκοπός του είναι να μεταδώσει το μήνυμα του Θεού. Τα σύμβολα είναι αλληγορίες, τα ιδεογράμματα, αν μπορώ να πω, αυτού του μηνύματος. Και δεν θα ήταν σωστό αν σταματούσαμε μόνο σ' αυτά και αφηνόμασταν στη λογοκρατική ροπή να ερευνήσουμε την φυσικότητα τους ή την πειθώ τους.

 "Η Αποκάλυψη είναι δύσκολο βιβλίο, ίσως το δυσκολότερο των γραφών. Χρειάζεται καλή γνώση και εξοικείωση με την Παλιά Διαθήκη, αλλά και με την Καινή, χωρίς να λογαριάσω πώς από το τέλος του πρώτου αιώνα ως τα σήμερα, πρέπει να χάθηκαν τα νοήματα πολλών συμβόλων που ήταν οικεία τον καιρό εκείνο, και πως η ποιητική αντίληψη των ανθρώπων αλλάξει σημαντικά μέσα σε 20 αιώνες και ακόμα περισσότερο όταν σκεφτούμε αυτή την αντίληψη συνδυασμένη με την αφοσίωση που χαρίζει η πίστη.

"Η Αποκάλυψη καλεί αρκετά σχόλια και εξηγήσεις. Δεν αποπειράθηκα μια τέτοια εργασία. Υπάρχουν πολλές εγκυρες ερμηνείες, μπορεί εύκολα να τις αποκτήσει κάνεις. Από αυτές ερανίστηκα και εγώ τις λίγες που δίνω στις σημειώσεις μου, προσπαθώντας να τις περιορίσω στο ελάχιστο, και να μείνω στις γενικά παραδεδεγμένες, δε γύρεψα να αποσαφηνίσω την Αποκάλυψη, πράγμα που έκαναν άνθρωποι εγκυρότεροι από μένα αλλά, με την γνώση, τις ικανότητες και την προσήλωσή που αξιώθηκα να έχω, θέλησα να μεταγράψω το παλαιό κείμενο στην σημερινή λαλιά μας.

"Δε ζήτησα να αναλύσω ή να διαλύσω την έκφραση του. Απεναντίας ήμουν ευτυχής όταν μπορούσα να κρατήσω την τραχύτητα του, θα έλεγα, και το συνεπαρμό που του δίνει η θεϊκή εμπνοή.

"Η Αποκάλυψη δεν είναι κείμενο ενός καιρού και μιας γενιάς ανθρώπων, αλλά όλων των καιρών και όλων των ανθρώπων.
 

Από τεχνική άποψη

"Προσπάθησα να μείνω όσο μπορούσα πιο κοντά στο παλαιό κείμενο κρατώντας, αν μου το συγχωρούσε η γλώσσα μας, την δομή και τις λέξεις του πρωτότυπου, λέξεις κυρίως με την έννοια που έχει διατηρηθεί και από τη σημερινή μας χρήση.

"Όσο για την λέξη μεταγραφή που χρησιμοποιώ εδώ, για να υποδηλώσω την διαφορά ανάμεσα στις μεταφράσεις από τις παλιές γλώσσες μας και τις μεταφράσεις από τις ξένες, αισθάνομαι βαθύτατα ότι πρόκειται για δυο ολωσδιόλου διαφορετικές λειτουργίες.

"Μια λέξη δεν είναι ποτέ μόνη της, εκτός αν την απομονώσουμε στο πολύ χοντρό νόημά της. Απαρτίζεται από συνειρμούς που κάνουν και την αισθανόμαστε ριζωμένη με άπειρες λεπτές ρίζες στην δική της γλώσσα στο δικό της χώμα στο δικό της κόσμο και κανέναν άλλον. Βέβαια Το πέρασμα του καιρού αλλάζει πολλά σε μια λέξη, τα νοήματα γλιστρούν, μετακινούνται. Όμως όσο κι αν το πιστεύω αυτό, δεν μπορώ να πω, ότι όταν θέλω να κάνω νοητή και αισθητή στην σημερινή γλώσσα μας μια λέξη που έζησε στις διάφορες αρχαιότητες μας είτε την διατηρήσαμε είτε όχι, την αντικρίζω και την μεταχειρίζομαι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που θα αντίκριζα και θα μεταχειριζόμουν λέξεις από ξένες γλώσσες. Το πράγμα που με ενδιαφέρει προπάντων είναι να γίνει συνειδητό ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές μεταφραστικές λειτουργίες. Το αν θα υιοθετηθεί τελικά η λέξη μεταγραφή για την μετάφραση των παλαιών συγγραφέων είναι για μένα θέμα δευτερεύον

"Τη στιγμή που τυπώνεται τούτη η μεταγραφή, νομίζω πως έχω το χρέος να προσθέσω ότι πήρα την απόφαση γιατί πιστεύω πως η εργασία μου προσφέρει κάτι στην κοινωνία όπου με έταξε ο Θεός. Υπάρχουν ίσως άνθρωποι που δεν την χρειάζονται. Κυρίως εκείνοι που είχαν την ευλογία να καταγίνουν και να μάθουν τα παλαιότερα ελληνικά μας, ώστε να μην τους διαφεύγει καμιά απόχρωση από τα νοήματα τους. ΄Η εκείνοι που έχουν πάρει την έξη να τα διαβάζουν χωρίς να τα καταλαβαίνουν να πληρότητα και να ξαφνίζουνται αν κανείς δοκιμάσει να δώσει την ατόφια, και επομένως την σκληρή, έκφρασή τους στην σημερινή γλωσσική μας χρήση. Όμως αυτοί είναι λίγοι και το δικαίωμα να επικοινωνεί με τις γραφές, καθώς και το δικαίωμα να μαθαίνει σωστά τη γλώσσα του, το έχει πιστεύω, ο ελληνικός κόσμος ολόκληρος.

"Η εργασία μου δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν εργασία οριστική. Θα ευχόμουν να κοιταχτεί σαν αφορμή για σοβαρή σκέψη πάνω σε ένα σπουδαίο θέμα, για φωτισμένη κρίση και καλοπροαίρετη επίκριση. Αλλά το θέμα, για φωτισμένη κρίση δεν είναι δουλειά ενός μόνο ανθρώπου, αλλά δουλειά γενεών. Θέλω να πω ότι κάθε ελληνική γενεά πρέπει να μπορεί να δώσει έμπρακτα την αδέσμευτη απόκριση της.

"Δυστυχώς είμαστε έτσι οργανωμένοι και έχουμε δημιουργήσει τόσες αποθαρρυντικές δυσκολίες γύρω από κάθε ανάλογη εργασία, που θα λιγοστεύουν, νομίζω, ολοένα περισσότερο οι πιθανότητες να υπάρξουν άνθρωποι για να αφιερωθούν σ' αυτές τις προσπάθειες. Η γενική κατάστασή μας, πολύ το φοβούμαι, είναι τέτοια ώστε να απονεκρώνει κάθε ενδιαφέρον και κάθε καλή θέληση. Και εγώ ο ίδιος δεν θα δοκίμαζα τούτη την απόπειρα αν δεν έβλεπα με λύπη μεγάλη πόσο χειροτερεύουν οι μεταφράσεις και παραφράσει των γραφών που ωστόσο κυκλοφορούν πλατιά. Από αυτή την άποψη η θέση μας είναι πολύ χειρότερη πάρα στον καιρό της τουρκοκρατίας.

"Δεν θέλω να κουράσω μνημονεύοντας τα πολλά παραδείγματα που υπάρχουν, αλλά όποιος ενδιαφέρεται ας παραβάλει πόσο μεγαλύτερη ζωντάνια έχει η μετάφραση που ενθαρρύνει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρις (πρώτη έκδοση 1638) και η μετάφραση στην κοινή διάλεκτο, που διαδίδεται κατά κόρον από την βρετανική βιβλική εταιρεία και πρέπει να υπάρχει σχεδόν σε κάθε ελληνικό σπίτι πιστού, αν όχι στο εσωτερικό τουλάχιστον στο εξωτερικό.

"Χάσαμε αλήθεια πολύ καιρό. Είναι περίεργο πόσο σπαταλούμε κάποτε τα υπάρχοντα μας. Και η γλώσσα μας χάνει ολοένα ευκαιρίες για να γίνει μια γλώσσα εύρωστη, γυμνασμένη και αποτελεσματική. Θα είχε τόσα πολλά να ωφεληθεί αν αποφάσιζε να ασκηθεί πάνω σε αυτά τα κείμενα. Συλλογίζομαι άλλους λαούς. Δεν θέλω φυσικά να τους παραβάλω με τη δική μας περίπτωση, που είναι ολωσδιόλου ιδιόμορφη, και χρειάζεται ιδιαίτερη, αφανάτιστη και σοβαρή μελέτη, γιατί αυτά τα κείμενα ήταν δικά μας ή έγιναν δικά μας από την εποχή του Χριστιανισμού. Όμως κοιτάζοντας την πρόσφατη ζωή μας, στα χρόνια της παλιγγενεσίας, όπως τα ονομάζουμε, δεν μπορώ να βγάλω από το νου μου πόσο οι γραφές τους έπλασαν αυτούς τους λαούς, τους ανέπτυξαν και τους βοήθησαν να αρθρώσουν καλύτερα την δική τους γλώσσα. Είναι γνωστή η κολοσσιαία επίδραση που άσκησε τους αγγλοσάξονες η μετάφραση της Βίβλου. Και πόσο μεγάλο γεγονός ήταν για την ιστορία του κόσμου η αποστολή από το Βυζάντιο των Θεσσαλονικέων αδελφών Κυρίλλου και Μεθόδιου. Αυτοί έκαναν και την πρώτη σλαβική μετάφραση των Γραφών και δημιούργησαν το σλαβικό αλφάβητο. 

 
"Αφήνεται κανείς σε πικρές σκέψεις αν αναλογιστεί πως αν έλειπε η παρόρμηση για την μετάφραση των εβδομήκοντα, όπως λείπει και τώρα, και δεν είχε πραγματοποιηθεί εκείνο το έργο, θα είχε χάσει η γλώσσα μας ένα κείμενο βασικά αποφασιστικό για την τροπή που πήρε εξαρχής ο Χριστιανισμός, η μοίρα του ελληνισμού και ιστορία της ανθρωπότητας ολόκληρη. Έχω ακούσει την άποψη ότι η μετάφραση των γραφών μπορεί να προκαλέσει δυσχέρειες δογματικές. Αλλά ποτέ δεν υποστήριξα, ούτε το διανοήθηκα ποτέ, ότι είναι δυνατό η μετάφραση να αντικαταστήσει το πρωτότυπο, είτε όταν πρόκειται για το δόγμα, είτε όταν πρόκειται για την λατρεία.

"Αυτά τα θέματα ανήκουν αποκλειστικά στην Εκκλησία και δεν πέφτει κανένας λόγος σ' εμάς τους λαϊκούς.

" Όμως η φροντίδα για την γλώσσα μας είναι πράγμα που ενδιαφέρει τον καθένα από μας σ’ όποια γωνιά της γης κι αν βρίσκεται. Άλλωστε δημοσιεύω πλάι στην μεταγραφή μου, και το πρωτότυπο, τονίζοντας όσο μπορώ πως αυτό είναι το μόνο έγκυρο για το δόγμα και την λατρεία.

"Αυτά έχω να πώ, για την ώρα, πάνω στην ελάχιστη τούτη προσφορά μου σε μια μεγάλη υπόθεση. 

"Καταπιάστηκα με δύσκολο κείμενο ωστόσο τις δυσκολίες τις εξαγόραζε η χαρά καθώς παρατηρούσα πόσο κοντά μπορεί να είναι, ύστερα από 2000 χρόνια, με τα σημερινά μας ελληνικά, αυτός ο θεόσταλτος λόγος. Θα έλεγα ακόμη πως μολονότι, καθώς το εξήγησαν σοφοί γραμματολόγοι, πρόκειται για τα μικρασιατικά ελληνικά ενός ανθρώπου που δεν είχε σπουδαία λογοτεχνική μόρφωση κι έκαμε ανυπόφορες ασυνταξίες, ένιωσα το πρωτότυπο να στέκεται ψηλότερα και από τη δική μου απόδοση και από τις μεταφράσεις στις ξένες γλώσσες που γνωρίζω. Αλήθεια τούτο με έκανε να συλλογιστώ πολλές φορές την βαθιά παρατήρηση του Συνέσιου, Επισκόπου Πτολεμαΐδας : "Πνεύμα θείον υπερορά μικρολογίαν συγγραφικήν".

Ιούνιος 1966

Γ. Σ. 

Παρατηρήσεις: Η επιλογή των αποσμάτων αποτελεί μεγάλο μέρος του Προλογίσματος του συγγραφέα. Η παραγραφοποίηση του κειμένου αφορά τους σκοπούς της Φιλαρέτης, όπως και τα bold! Αν ο συγγραφέας θεώρησε χρέος του να κάμει τούτη την μεταγραφή, με παρακίνησε κι εμένα να θεωρήσω πως είναι χρέος μου να διαδώσω όσο μπορώ, την βαθειά και  υπεύθυνη συλλογιστική και την απόφασή του. Και μαζί να συμβάλω επ' αγαθώ στο μέτρο που μου αναλογεί. Οι καιροί οι μενετοί!